ΤΟ ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

 

ΤΟ ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Τὸ Γενέσιον τῆς Θεοτόκου [8 Σεπτεμβρίου] 

τοῦ Κωνσταντίνου Ἀθ. Οἰκονόμου,
δασκάλου τοῦ 16ου Δημ. Σχ. Λαρίσης

ΓΕΝΙΚΑ: Σήμερα ἑορτάζουμε τὴν γέννηση τῆς ἀειπαρθένου Θεοτόκου Μαρίας, τοῦ ἄνθους «ἐκ τῆς ρίζης Ἰεσσαί». Ἑορτάζουμε «παγκοσμίου εὐφροσύνης γενέθλιον καὶ τὸ προοίμιο τοῦ μυστηρίου τοῦ Χριστοῦ» (Ἀνδρέας Κρήτης). Εἶναι ἡ κορύφωση, ἡὁλοκλήρωση τῆς παλαιοδιαθηκικῆς παιδαγωγικῆς προετοιμασίας τῆς ἀνθρωπότητος γιὰ τὴν ὑποδοχὴ τοῦ σαρκωθέντος Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ. Ἡ Θεοτόκος εἶναι τὸ μεταίχμιο Παλαιᾶς καὶ Καινῆς Διαθήκης. Στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἀποτελοῦσε κήρυγμα προφητῶν, προσδοκία δικαίων, ἐνῶ στὴν Καινὴ Διαθήκη γίνεται γλυκασμὸς ἀγγέλων, δόξα Ἀποστόλων, θάρρος μαρτύρων, καύχημα τῆς ἀνθρωπότητας. Ἡ Παναγία μας εἶναι «ὁ καρπὸς τῶν κτισμάτων» κατὰ τὸν ἅγιο Νικόλαο Καβάσιλα, δηλαδὴ τὸ σημεῖο ἐκεῖνο στὸ ὁποῖο κατατείνει ὁλόκληρη ἡ κτίση. Ἡ Θεοτόκος ἦταν ἡ μοναδικὴ ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ κατεβάσει τὸν οὐρανὸ στὴν γῆ, νὰ κάνει τὸν Θεὸἄνθρωπο. Ὁ «ἀχώρητος παντὶ» θὰ χωρέσει στὴν παρθενικὴ μήτρα τῆς Θεοτόκου, ὥστε ἡ Παναγία μητέρα Του νὰ καταστεῖ ἡ «χώρα τοῦἈχωρήτου». Σήμερα λύνεται ἡ στειρότητα τῆς Ἄννας καὶ γεννᾶται «τὸ κειμήλιον τῆς Οἰκουμένης», (Κύριλλος Ἀλεξανδρείας).

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ: Πληροφορίες γιὰ τὴ Γέννηση τῆς Θεοτόκου ἔχουμε ἀπὸ τὸ Πρωτευαγγέλιον τοῦ Ἰακώβου, ἕνα ἱερὸ κείμενο, ἐκτός του κανόνος τῶν βιβλίων τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Αὐτὲς οἱ πληροφορίες πέρασαν στὸν ἐκκλησιαστικὸ κύκλο καὶ ἔγιναν ἀποδεκτὲς ἀπὸ τὸπλήρωμα τῶν πιστῶν διὰ τῆς θείας λατρείας. Σύμφωνα μὲ τὴ διήγηση ὁ εὐσεβὴς καὶ πλούσιος Ἰωακεὶμ καὶ ἡ σύζυγός του, Ἄννα, θλίβονταν καθότι, λόγῳ τῆς στειρότητας τῆς Ἄννας, δὲν εἶχαν ἀποκτήσει τέκνο. Ὅταν μάλιστα, ἐξ αἰτίας τῆς ἀτεκνίας, ἀπαγορεύτηκε στὸν Ἰωακεὶμ νὰ προσφέρει πρῶτος θυσίες σὲ κάποια ἑορτή, ἀναχώρησε γιὰ τὴν ἔρημο, ὅπου σαράντα μέρες νήστευε προσευχόμενος, ζητώντας νὰ ἀποκτήσει ἕνα παιδί. Ἡ Ἄννα παρέμεινε στὸ σπίτι της καὶ παρὰ τὶς ταπεινώσεις ποὺ δεχόταν ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὴν ὑπηρέτριά της γιὰ τὴ στειρότητά της, προσευχόταν συνεχῶς στὸν Κύριο νὰ εἰσακουστεῖ τὸ αἴτημα γιὰ “καρπὸ κοιλίας”. Μερικὲς ἡμέρες ἀργότερα ἐμφανίστηκε στὴν Ἄννα, ἄγγελος Κυρίου, ποὺ τῆς ὑποσχέθηκε ὅτι σύντομα θὰ πραγματοποιηθεῖ ἡ ἐπιθυμία της. Κι ἐκείνη, περιχαρής, ὑποσχέθηκε ὅτι τὸ τέκνο θὰ τὸ ἀφιέρωνε στὸ Θεό. Ἄλλος ἄγγελος, στὸ μεταξύ, εἶχε ἐμφανισθεῖ στὸ Ἰωακεὶμ στὴν ἔρημο ὑποσχόμενος τὰ ἴδια. Τότε ὁ Ἰωακεὶμ ἱκανοποιημένος ἐπέστρεψε στὸ σπίτι του. Πραγματικὰ ἐννέα μῆνες ἀργότερα ἡ Ἄννα ἔφερε στὴ ζωὴ μία κόρη, τὴν ὁποία ὀνόμασε Μαριὰμ καὶ τὴν ἀνέθρεψε μὲ μεγάλη προσοχή, ἐνῶ ἀργότερα τὴν ἀφιέρωσε στὸν Θεό.

Η ΕΟΡΤΗ: Μετὰ τὴν τρίτη Οἰκουμενικὴ Σύνοδο, ἀποφασίστηκε νὰ ἑορτάζονται οἱ Θεομητορικὲς ἑορτὲς σὲ διαφορετικὸ χρόνο. Μέχρι τότε ἡ Θεοτόκος ἐτιμᾶτο κατὰ τὴν ἑορτὴ τῆς Ὑπαπαντῆς. Ἀπὸ τὰ τέλη τοῦ ε´αἰώνα ὁρίστηκε ὁ ἑορτασμὸς τοῦ Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου κατὰ τὴν 8η Σεπτεμβρίου. Τὸ περιεχόμενο τῆς ἑορτῆς περιελήφθη στοὺς Συναξαριστές.

ΠΑΤΕΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ: Ὁ Ἰωάννης Δαμασκηνὸς διακρίνει πολλὲς προτυπώσεις τῆς Θεοτόκου στὴν Παλαιὰ Διαθήκη. Ἔτσι, ἡ Θεοτόκος εἶναι ἡ κιβωτὸς ποὺ διὰ τῆς γέννησης τοῦ Κυρίου, σώζει τὸν κόσμο κατασιγάζοντας τὰ κύματα τῆς ἁμαρτίας. Ἡ Θεοτόκος εἶναι φλεγόμενη, ἀλλὰ ὄχι καιόμενη, ἄφθαρτη βάτος. Λέει ἀκόμη ὁ μεγάλος Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας: “Ἐσένα προεζωγράφισε ἡ κιβωτὸς τοῦνόμου καὶ Σένα εἶχαν φανερὰ προτυπώσει ἡ στάμνα ἡ χρυσὴ καὶ ἡ λυχνία καὶ ἡ τράπεζα καὶ ἡ ράβδος τοῦ Ἀαρὼν ποὺ εἶχε βλαστήσει. Ἀπὸ Σένα προῆλθε ἡ φλόγα τῆς θεότητος, ὁ Λόγος τοῦ Πατρός, τὸ οὐράνιο μάννα, τὸ ὄνομα πάνω ἀπὸ ὅλα τὰ ὀνόματα, τὸ φῶς τὸαἰώνιο καὶ ἀπρόσιτο, ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς ὁ οὐράνιος, ὁ ἀγεώργητος καρπός, ποὺ βλάστησε ἀπὸ Σένα μὲ σῶμα ἀνθρώπινο. (…) Ὅπως ὁἸακὼβ εἶδε τὴ σκάλα νὰ ἑνώνει τὸν οὐρανὸ μὲ τὴ γῆ καὶ νὰ ἀνεβοκατεβαίνουν σ᾽ αὐτὴν Ἄγγελοι, ἔτσι κι ἐσὺ ἕνωσες αὐτὰ ποὺ ἦσαν πρὶν χωρισμένα, ἀφοῦ μπῆκες στὴ μέση Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων κι ἔγινες σκάλα, γιὰ νὰ κατεβεῖ σὲ ἐμᾶς ὁ Θεός, ποὺ πῆρε τὸ ἀδύναμο προζύμι μας καὶ τὸ ἔνωσε μὲ τὸν ἑαυτό Του (…) Ποιό εἶναι τὸ Δαβιτικὸ μαλλὶ τοῦ προβάτου ποὺ πάνω του ἔπεσε σὰν βροχὴ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ποὺεἶναι συνάναρχος μὲ τὸν Πατέρα; Δὲν εἶσαι Σὺ ὁλοφάνερα; Ποιὰ εἶναι ἐπίσης ἡ Παρθένος, ποὺ ὁ Ἠσαΐας προφήτευσε ὅτι θὰ συλλάβει καὶ θὰ γεννήσει Υἱὸν τοῦ Θεοῦ; Καὶ ποιό εἶναι τὸ βουνὸ τοῦ Δανιήλ, ἀπὸ τὸ ὁποῖο κόπηκε πέτρα, ἀγκωνάρι, ὁ Χριστός, χωρὶς νὰ ὑποκύψει σὲ ἀνθρώπινο ἐργαλεῖο; Ἂς ἔρθει ὁ Ἰεζεκιὴλ ὁ θεϊκότατος κι ἂς δείξει πύλη ποὺ ἔχει κλειστεῖ καὶ ποὺ πέρασε ἀπὸ μέσα της μόνο ὁ Κύριος καὶ παραμένει κλειστή. Ἐσένα, λοιπόν, κηρύττουν οἱ Προφῆτες. Ἐσένα διακονοῦν οἱ Ἄγγελοι καὶ ὑπηρετοῦν οἱ Ἀπόστολοι.”

Ἀπολυτίκιοn: “Ἡ γέννησίς σου Θεοτόκε, χαρὰν ἐμήνυσε πάσῃ τῇ οἰκουμένῃ· ἐκ σοῦ γὰρ ἀνέτειλεν ὁ ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, καὶ λύσας τὴν κατάραν, ἔδωκε τὴν εὐλογίαν· καὶ καταργήσας τὸν θάνατον, ἐδωρήσατο ἡμῖν ζωὴν τὴν αἰώνιον.”