Ο ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, 

ΠΕΡΙ ΦΙΛΑΡΓΥΡΙΑΣ

ΤΟΥ   ΝΙΚΟΛ.   ΒΟΪΝΕΣΚΟΥ

 

«Καθελώ μου τας αποθήκας και μείζονας οικοδομήσω». Με αυτόν τον τίτλο ο Μέγας Βασίλειος έχει κάνει δύο θαυμάσιες ομιλίες σχετικά με το πάθος της φιλαργυρίας. Στην αρχή παρατηρεί ότι υπάρχουν δύο μορφές φιλαργυρίας, η σπατάλη και η τσιγκουνιά. Στην σπατάλη συνήθως πέφτουν οι νέοι, οι οποίοι θέλουν να έχουν πολλά χρήματα για να χαρούν  την ζωή τους, όπως λένε, να βρουν την ευτυχία στα γλέντια και στις αμαρτίες.

Στην τσιγκουνιά κυρίως πέφτουν οι γέροι, οι οποίοι κρατούν σφιχτά τα χρήματα, επειδή νομίζουν ότι έτσι θα παραταθεί πολύ η ζωή τους και θα είναι ασφαλείς. Δυστυχώς όμως πλανώνται και οι δύο, διότι ούτε αληθινή ευτυχία υπάρχει στην αμαρτία ούτε η ζωή παρατείνεται από τα χρήματα, η δε ασφάλεια προέρχεται μόνο από τον παντοδύναμο Θεό.

Πολλοί άνθρωποι σωρεύουν χρήματα και κτήματα με την δικαιολογία ότι τα μαζεύουν για τα παιδιά τους. Θα έπρεπε όμως στα παιδιά τους να δώσουν πάνω από όλα την ευσέβεια και την μόρφωση και όχι χρήματα και κτήματα. Διότι σε μία δύσκολη περίσταση, σε κάποια κοινωνική αναστάτωση ή σε κάποιο πόλεμο τα χρήματα και τα κτήματα χάνονται, ενώ αντιθέτως η ευσέβεια και η μόρφωση δεν χάνονται. Αυτά τα κουβαλούν μαζί τους τα παιδιά όπου και αν πάνε και με αυτά τα εφόδια, την ευσέβεια δηλαδή και την μόρφωση, μπορούν να αποκτήσουν και περιουσία.

Μερικοί πλούσιοι δείχνουν τη φιλανθρωπία τους μετά θάνατον. Όσο ζούν απολαμβάνουν τα αγαθά του Θεού μόνο οι ίδιοι, χωρίς καθόλου να σκέπτονται τον πονεμένο και αναγκεμένο συνάνθρωπο. Όταν πρόκειται να πεθάνουν, γράφουν κάποιο μέρος από την περιουσία τους σε ιδρύματα. Όμως όταν πεθάνει ένας  άνθρωπος  δεν του ανήκει απολύτως τίποτα, οπότε δεν έχει αξία μπρός στα μάτια του Θεού αυτή η φιλανθρωπία. Και όπως οι Εβραίοι ποτέ δεν προσέφεραν στον Θεό νεκρό ζώο, αλλά ζώα ζωντανά, έτσι και ο άνθρωπος πρέπει να κάνει έργα φιλανθρωπικά όταν ζει και όχι όταν πεθάνει.

Ό Μέγας Βασίλειος ελέγχει με σφοδρότητα τους εργοδότες, οι οποίοι δεν δίνουν τον δίκαιο μισθό στους εργάτες τους και τους μαυραγορίτες. Λέει χαρακτηριστικά για τους μαυραγορίτες: «Καλά, εσύ σε καιρό δυστυχίας εκμεταλλεύεσαι την δυστυχία των συνανθρώπων σου και ανεβάζεις τις τιμές για να μαζέψεις χρήματα;».           

Υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι νηστεύουν, προσεύχονται, στενάζουν, αλλά να δώσουν έναν οβολό στον πτωχό δεν θέλουν. Για αυτούς τους ανθρώπους τονίζει ο Μέγας Βασίλειος: «Ποια ωφέλεια έχεις άνθρωπε που νηστεύεις που προσεύχεσαι και στενάζεις,  αλλά δεν θέλεις να δώσεις ούτε έναν οβολό; Αυτή η αδάπανη ευλάβεια δεν σε ωφελεί σε τίποτε, διότι από φιλαργυρία και από ανελεημοσύνη θα χάσεις την ψυχή σου».

Κάποιοι πλούσιοι φιλάργυροι δικαιολογούνται λέγοντας: «Ουκ  έχω ουδέ δώσω, πένης (πτωχός) γαρ ειμί». Προς αυτούς τους δυστυχισμένους ανθρώπους ο Μέγας Βασίλειος απευθύνει τα παρακάτω αξιοπρόσεκτα λόγια: «Πράγματι είσαι πένης. Είσαι πένης από αγάπη, είσαι πένης από φιλανθρωπία, είσαι πένης από πίστη, είσαι πένης από ελπίδα της αιωνίου ζωής».

Ο Θεός να μας ελεήσει και να μας σώσει από το καταραμένο πάθος της φιλαργυρίας με τις ευχές του Μεγάλου Βασιλείου, ο οποίος ήταν Μέγας στην φιλανθρωπία και στην ελεημοσύνη.