Ο θάνατός του, στις 2 Σεπτεμβρίου 1937, προκάλεσε συγκίνηση σε όλο τον κόσμο, αλλά περισσότερο στην Ελλάδα, τη χώρα που είχε αγαπήσει και συνδέσει άρρηκτα με το όραμά του. Ο Κουμπερτέν, όπως είχε εκφράσει στις τελευταίες του επιθυμίες, ήθελε η καρδιά του να ταφεί στην Ολυμπία, εκεί όπου γεννήθηκε το ολυμπιακό ιδεώδες.

Στις 26 Μαρτίου 1938, λίγους μήνες μετά τον θάνατό του, πραγματοποιήθηκε η επίσημη τελετή ταφής της καρδιάς του στην Ιερή Άλτη της Ολυμπίας. Παρόντες ήταν Έλληνες αξιωματούχοι, αθλητικοί παράγοντες, καθώς και εκπρόσωποι της Γαλλίας, της χώρας καταγωγής του. Ο τότε διάδοχος του θρόνου, πρίγκιπας Παύλος, τοποθέτησε την «μαρμάρινη κάλπη» με την καρδιά του Κουμπερτέν στην επιτύμβια στήλη που ανεγέρθηκε προς τιμήν του.

Σύμφωνα με την περιγραφή της εποχής, η ατμόσφαιρα ήταν κατανυκτική. Το μνημείο καλύφθηκε με στεφάνια ιερής δάφνης και κλάδους ελιάς, ενώ οι παρευρισκόμενοι στάθηκαν σιωπηλοί, αποτίοντας φόρο τιμής στον άνθρωπο που είχε αφιερώσει τη ζωή του στην αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων. Όπως έγραψε την επόμενη ημέρα το «Ελεύθερον Βήμα»:

«Ητο μια σεμνή και αρρενωπή τελετή, κατά την οποίαν ο εκ των συγγενών του αειμνήστου Γάλλου ευπατρίδου Πέτρου ντε Κουμπερτέν κόμης ντε Σαβινύ εκόμισε προ της αναμνηστικής στήλης την μικράν μαρμάρινην κάλπην την εγκλείουσαν την νεκράν καρδίαν του μεγάλου αυτού τέκνου της Γαλλίας (…) Ο λαός ήτο ασκεπής και σιωπηλός.»

Από τότε, κάθε φορά που ανάβει η Ολυμπιακή Φλόγα στην Ολυμπία, ο πρώτος λαμπαδηδρόμος αποτίει φόρο τιμής στην επιτύμβια στήλη του Κουμπερτέν, τιμώντας το όραμά του.

Οι αντιφατικές απόψεις για τον Κουμπερτέν

Παρά την τεράστια συνεισφορά του στον αθλητισμό, η υστεροφημία του Κουμπερτέν δεν ήταν αδιαμφισβήτητη. Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936 στο Βερολίνο, που έμειναν γνωστοί ως οι «Ναζιστικοί Ολυμπιακοί Αγώνες», δέχτηκε έντονη κριτική για τις φιλο-χιτλερικές του δηλώσεις. Σε συνέντευξή του στη γαλλική εφημερίδα «L’ Auto», είχε επαινέσει τον Χίτλερ, χαρακτηρίζοντάς τον ως «ένα από τα πιο δημιουργικά πνεύματα της γενιάς του».

Η στάση του αυτή δημιούργησε αντιδράσεις, ειδικά στη Γαλλία, ενώ υπάρχουν αναφορές πως στα τελευταία χρόνια της ζωής του, όταν είχε χάσει την προσωπική του περιουσία, δεχόταν οικονομική στήριξη από το ναζιστικό καθεστώς.

Ένα όραμα που έζησε πέρα από τις αντιφάσεις

Παρά τις αντιπαραθέσεις, η συμβολή του Κουμπερτέν στον παγκόσμιο αθλητισμό είναι αδιαμφισβήτητη. Ήταν ο άνθρωπος που πίστεψε πως οι Ολυμπιακοί Αγώνες δεν ήταν απλώς ένας θεσμός του παρελθόντος, αλλά μια ιδέα που μπορούσε να ενώσει τους λαούς.

Ο ίδιος, λίγο πριν τον θάνατό του, είχε εκφράσει τον μεγαλύτερο φόβο του: μήπως το Ολυμπιακό Κίνημα παρεκτραπεί από τις αρχές του. Σε επιστολή του το 1937 ανέφερε:

«Δεν κατάφερα να φτάσω στο τέλος αυτού που ήθελα να τελειοποιήσω. Πιστεύω ότι ένα Κέντρο Ολυμπιακών Σπουδών θα βοηθούσε τη διατήρηση και την πρόοδο της δουλειάς μου περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.»

Η καρδιά του παραμένει μέχρι και σήμερα στην Ολυμπία, ως σύμβολο του οράματός του. Ένα όραμα που, παρά τις αντιφάσεις του, συνεχίζει να ζει μέσα από το Ολυμπιακό Κίνημα και τις αξίες του αθλητισμού.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

1662: Κυκλοφορούν στο Παρίσι οι πρώτες άμαξες – λεωφορεία, με θέσεις για οκτώ καθιστούς επιβάτες.

1821: Οι Πετμεζαίοι επιτίθενται κατά των ανδρών του Τούρκου Διοικητή των Καλαβρύτων Αρναούτογλου στην περιοχή Παλαιοπύργου και τους αποκλείουν στους τρεις οχυρούς πύργους της πόλης.

1871: Ανακήρυξη της Παρισινής Κομμούνας. Ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, Αδόλφος Θιέρσος, διατάζει την εκκένωση του Παρισιού.

1900: Ιδρύεται στο Άμστερνταμ η ποδοσφαιρική ομάδα του Άγιαξ.

1921: Στρατεύματα με επικεφαλής τον Λέων Τρότσκι καταστέλλουν την εξέγερση των ναυτών της Κροστάνδης.

1926: Ιδρύεται η Ακαδημία Αθηνών, με πρωτοβουλία του καθηγητή αστρονομίας, Δημήτριου Αιγινήτη.

1938: Φτάνει στον Πειραιά από τη Μασσαλία η καρδιά του αναβιωτή των Ολυμπιακών Αγώνων, Βαρόνου ντε Κουμπερτέν, για να ενταφιαστεί σύμφωνα με την επιθυμία του στην Ολυμπία.

1944: Έκρηξη του Βεζούβιου στην Ιταλία.

1962: Γαλλία και Αλγερία συμφωνούν να τερματίσουν τις μεταξύ τους εχθροπραξίες. Με την υπογραφή της Συνθήκης του Εβιάν λήγει ο Αλγερινός Πόλεμος της Ανεξαρτησίας, που κράτησε επτά χρόνια και κόστισε την ζωή σε 350.000 ανθρώπους.

1967: Το δεξαμενόπλοιο «Τόρεϊ Κάνιον», που μετέφερε περί τους 120.000 τόνους αργό πετρέλαιο, προσάραξε σε ύφαλο ανοικτά της Κορνουάλης. Από τη διαρροή του φορτίου που σημειώθηκε επήλθε η μεγαλύτερη μέχρι τότε περιβαλλοντική καταστροφή στην ιστορία της Αγγλίας. Η πετρελαιοκηλίδα που δημιουργήθηκε, η πρώτη μεγάλη παγκοσμίως, κάλυπτε 270 τετραγωνικά μίλια πλήττοντας 120 μίλια αγγλικής ακτογραμμής και 55 γαλλικής. Τελικά το πλοίο βυθίστηκε κατόπιν βομβαρδισμού από την αγγλική βασιλική αεροπορία στις 30 Μαρτίου.

1989: Στην Αίγυπτο, στην Πυραμίδα του Χέοπα, βρίσκεται μία μούμια 4.400 χρόνων.

1989: Ραδιοφωνικός σταθμός στην Καλιφόρνια αποφασίζει να καταστρέψει δημόσια όλους τους δίσκους του Κατ Στίβενς με έναν οδοστρωτήρα, επειδή ο κυπριακής καταγωγής καλλιτέχνης υποστηρίζει τον Αγιατολάχ Χομεϊνί, έχοντας ασπαστεί τη μουσουλμανική θρησκεία.

1990: Δύο ληστές, προσποιούμενοι τους αστυνομικούς, εισβάλλουν στο μουσείο Ισαβέλλα Στιούαρτ Γκάρντνερ στη Βοστώνη και κλέβουν δώδεκα πίνακες ανεκτίμητης αξίας, συνολικού ύψους 100 εκατομμυρίων δολαρίων. Η ληστεία αυτή παραμένει μια από τις μεγαλύτερες ανεξιχνίαστες κλοπές έργων τέχνης στην ιστορία, με τα αριστουργήματα να μην έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα.

1991: Ο Χαρίλαος Φλωράκης αποσύρεται από την ηγεσία του Συνασπισμού. Τον διαδέχεται η Μαρία Δαμανάκη.

1996: Πεθαίνει ο σπουδαίος ποιητής Οδυσσέας Ελύτης. Το 1979 έλαβε το Νόμπελ Λογοτεχνίας, όντας ο δεύτερος και τελευταίος μέχρι σήμερα Έλληνας που έχει τιμηθεί με το συγκεκριμένο βραβείο.

2010: Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Γιώργος Παπανδρέου, προειδοποιεί ότι ίσως η χώρα να μην επιτύχει τους στόχους της, με πιθανή την προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, επιμένοντας, ωστόσο, σε ευρωπαϊκή λύση.

2012: Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, εκλέγεται πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.

Γεννήσεις

1690 – Κρίστιαν Γκόλντμπαχ, γερμανός μαθηματικός, γνωστός για τη Εικασία του Γκόλντμπαχ, μία από τις πιο διάσημες άλυτες υποθέσεις των μαθηματικών, που αφορά τη διάσπαση των άρτιων αριθμών σε δύο πρώτους.

1858 – Ρούντολφ Ντίζελ, γερμανός μηχανικός και εφευρέτης, που ανέπτυξε τον κινητήρα ντίζελ, μια από τις σημαντικότερες μηχανολογικές καινοτομίες, με τεράστιο αντίκτυπο στη βιομηχανία και τις μεταφορές.

1939 – Γιάννης Μαρκόπουλος, έλληνας συνθέτης, από τους κορυφαίους δημιουργούς του έντεχνου ελληνικού τραγουδιού, γνωστός για εμβληματικά έργα όπως «Χρονικό», «Ιθαγένεια» και τη μουσική του για κινηματογράφο και θέατρο.

1998 – Μιλτιάδης Τεντόγλου, έλληνας αθλητής του στίβου, ένας από τους κορυφαίους άλτες μήκους παγκοσμίως, χρυσός ολυμπιονίκης στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο 2020, καθώς και πολυπρωταθλητής Ευρώπης και κόσμου, γνωστός για τη σταθερότητά του σε μεγάλες επιδόσεις.

Θάνατοι

1936 – Ελευθέριος Βενιζέλος, έλληνας πολιτικός, από τις πιο εμβληματικές μορφές της νεότερης Ελλάδας, πρωθυπουργός σε κρίσιμες περιόδους και αρχιτέκτονας της Μεγάλης Ιδέας, με καθοριστικό ρόλο στη Μικρασιατική Εκστρατεία και τις διπλωματικές επιτυχίες της χώρας.

1996 – Οδυσσέας Ελύτης, έλληνας ποιητής, βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1979, δημιουργός της «Αξιον Εστί» και κορυφαίος εκπρόσωπος του ελληνικού μοντερνισμού, που ύμνησε το ελληνικό φως και τη θάλασσα.

2017 – Τσακ Μπέρι, αμερικανός τραγουδοποιός και κιθαρίστας, ένας από τους πρωτοπόρους του rock ‘n’ roll, με διαχρονικές επιτυχίες όπως «Johnny B. Goode», «Roll Over Beethoven» και «You Never Can Tell», που επηρέασε γενιές καλλιτεχνών.

Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι

Ημέρα του Φροντιστή
Παγκόσμια Ημέρα Ανακύκλωσης