ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΛΑΙΟ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΕΠΩΝΥΜΑ ΣΤΙΧΗΡΑΡΙΑ (ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ΧΡΥΣΑΦΟΥ ΚΑΙ ΓΕΡΜΑΝΟΥ ΝΕΩΝ ΠΑΤΡΩΝ)
Συνέχεια λαμβάνει ἡ ἐρευνητική πρωτοβουλία καί ἑρμηνευτική προσέγγιση τοῦ Ἱδρύματος Μουσικῆς τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν, με τήν γενική ἐπιστασία τοῦ Πανοσιολογιωτάτου καί Μουσικολογιωτάτου, Ἀρχιμανδρίτου π. Εἰρηναίου Νάκου, Γενικοῦ Διευθυντοῦ τοῦ Ἱδρύματος Μουσικῆς καί Διευθυντού τῆς Σχολῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς, ὁ ὁποῖος ἀπό τό ἔτος 2011 μέχρι σήμερα, πρωτοστατεῖ στή μουσική τέχνη καί διδασκαλία τοῦ Ἱδρύματος μέ
ἀπώτερο στόχο τή μεταλαμπάδευση τῆς ψαλτικῆς τέχνης καί παράδοσης στούς νέους μας, σέ ἄμεση συνεργασία μέ τόν Καθηγητή, Πρωτοψάλτη καί Διδάσκαλο, Κωνσταντῖνο Ἀγγελίδη καί πλειάδα ἐκλεκτῶν καθηγητῶν τῆς Σχολῆς.Ὁ Βυζαντινὸς Χορὸς τοῦ Ἱδρύματος Μουσικῆς τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν, μὲ χοράρχη τὸν Πρωτοψάλτη καὶ Διδάσκαλο τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης, Κωνσταντῖνο Ἀθ. Ἀγγελίδη, ἑρμηνεύει ὕμνους Χριστουγέννων, Περιτομῆς καὶ Θεοφανίων ἀπὸ τὸ Παλαιὸ καὶ τὰ πρῶτα ἐπώνυμα Στιχηράρια (Παναγιώτου Χρυσάφου, Πρωτοψάλτου Μ.τ.Χ.Ε. καὶ Γερμανοῦ Νέων Πατρῶν), ἐξηγηθέντες ὑπὸ Γεωργίου Χουρμουζίου, Χαρτοφύλακος τῆς Μ.τ.Χ.Ε. (Ε.Β.Ε.-Μ.Π.Τ. 708, 709, 747, 762)
Σὲ συνέχεια τῆς ἐργασίας τοῦ Βυζαντινοῦ Χοροῦ τοῦ Ἱδρύματος Μουσικῆς τῆς ἐπὶ τοῦ Παλαιοῦ Στιχηραρίου (παραπομπὴ στὸ α΄ μέρος τῶν σχετικῶν δημοσιεύσεων μὲ τὸ πλῆρες κείμενο περὶ Παλαιοῦ Στιχηραρίου ΕΔΩ), ὁ Διδάσκαλος τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης Κ. Ἀθ. Ἀγγελίδης καὶ οἱ συνεργάτες του παρουσιάζουν ἀνέκδοτα μέλη ἐκ τῶν παλαιῶν μουσικῶν κωδίκων, τούτη τὴν φόρα ὅμως σχετικὰ μὲ τὴν περίοδο τῶν Χριστουγέννων καὶ τῶν Θεοφανίων, ἀλλὰ καὶ τὴν δεσποτικὴ ἑορτὴ τῆς Περιτομῆς.
Ἔτσι, ἐκλέχθηκαν μέλη ἀπὸ τὸ Παλαιὸ Στιχηράριο, τόμοι Β΄ καὶ Γ΄ (Ε.Β.Ε.-Μ.Π.Τ. 708 & 709), τὸ Στιχηράριο Χρυσάφου τοῦ νέου, τόμος Β΄ (Ε.Β.Ε.-Μ.Π.Τ. 762), καὶ τὸ Στιχηράριο Γερμανοῦ Νέων Πατρῶν, τόμος Α΄ (Ε.Β.Ε.-Μ.Π.Τ. 747).
Η ΜΕΛΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΜΟΥΣΙΚΟΥ ΣΤΙΧΗΡΑΡΙΟΥ
Στὶς ἰδιόχειρες ἐξηγήσεις τοῦ Γεωργίου Χουρμουζίου στὴν νέα μέθοδο παρασημαντικῆς τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς, τὸ Παλαιὸ Στιχηράριο ἀποτελεῖ κώδικα μὲ μελοποιήσεις στιχηρῶν ἰδιομέλων μηνολογίων, τριωδίου καὶ πεντηκοσταρίου, ἀναστασίμων ὀκτωήχου, ἀνατολικῶν καὶ δογματικῶν Δαμασκηνοῦ, ἐωθινῶν καὶ σταυροθεοτοκίων Λέοντος τοῦ Σοφοῦ, ἑτέρων θεοτοκίων δογματικῶν, καὶ ἀναβαθμῶν. Ἡ ἀνώνυμη βυζαντινὴ παράδοσή του ἐκτείνεται ἀπὸ τὸν ια΄ ἕως καὶ τὸν ιζ΄ αἰῶνα.
Ἡ ἐκτενὴς αὐτὴ παράδοση τοῦ Στιχηραρίου ἕως τὸν ιζ΄ αἰῶνα (λεγόμενη «κοινή» κατὰ τὸν Β. Σαλτερῆ) φαίνεται πὼς εἶναι μᾶλλον ἀρκετὰ συντηρητικὴ σὲ ἀλλαγές, μὲ τὶς φιγοῦρες μεγάλων ἐπωνύμων μελοποιῶν ἐνδιαμέσως, ὅπως τοῦ ὁσίου Ἰωάννου Κουκουζέλη τοῦ μαΐστορος καὶ τοῦ Μανουὴλ Χρυσάφου, νὰ μὴν ἐπηρεάζουν οὐσιαστικὰ ἀνὰ τοὺς αἰῶνες τὴν βασικὴ μελοποιητικὴ δομὴ τῶν στιχηρῶν.
Ἀνανεωτικὴ τάση κατὰ τὸν ιζ΄ αἰ. στὸ στιχηραρικὸ μέλος δίδει ὁ Γεώργιος Οἰκονόμος ἐξ Ἀθηνῶν (γνωστὸς ὡς «Πράσινος»), ἀλλ' ἀσυγκρίτως μὲ τῶν μεταγενεστέρων του, Παναγιώτου, Πρωτοψάλτου τῆς Μ.τ.Χ.Ε., τοῦ καὶ νέου Χρυσάφου ἐπονομαζομένου, καθὼς καὶ τοῦ μαθητοῦ του, Γερμανοῦ, Ἀρχιεπισκόπου Νέων Πατρῶν. Ὁ Παναγιώτης ὡστόσο φαίνεται νὰ ἀκολουθεῖ τὰ χνάρια τοῦ Γεωργίου Ραιδεστηνοῦ Α΄ (προκατόχου του στὸ Πατριαρχικὸ ἀναλόγιο).
Τὸν τελευταῖο, ἡ σύγχρονη ἔρευνα φαίνεται νὰ τοποθετεῖ στὴν κορυφὴ τῆς ἀνανεωτικῆς τάσης ἐξ αἰτίας τῆς μελοποίησης στὸ νεώτερο -τοῦ κοινοπαραδοσιακοῦ- ὕφος μεγάλου τμήματος τοῦ Ἀναστασιματαρίου, πρὶν ἀπὸ τὸν Παναγιώτη.
Τὰ παλαιὰ τοῦτα στιχηράρια, ὅλα στὴν ἐξηγηση τοῦ Χουρμουζίου, διασώζουν μελωδίες αἰώνων, ἰκανὲς κατὰ τὴν ἐκφορὰ νὰ μυσταγωγοῦν σὲ μὶαν ἔνθεη στάση.
Μὲ τέτοια ἔντεχνα καλλοφωνικὰ ἰδιόμελα τροπάρια ὁ χρόνος τῶν ἀκολουθιῶν μετουσιώνεται, θυμίζοντας τὸ πυθαγόρειο λόγιον: οἱ ψυχὲς δὲν μποροῦν νὰ ἀνέλθουν χωρὶς μουσική.
ΜΕΡΟΣ Α΄
Ο ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΧΟΡΟΣ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΜΗΝΕΥΕΙ ΥΜΝΟΥΣ ΠΡΟΕΟΡΤΙΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΛΑΙΟ ΣΤΙΧΗΡΑΡΙΟ (Ε.Β.Ε.-Μ.Π.Τ. 708) ΚΑΙ ΤΟ ΣΤΙΧΗΡΑΡΙΟ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΧΡΥΣΑΦΟΥ (Ε.Β.Ε.-Μ.Π.Τ. 762)
Οἱ λόγοι πίσω ἀπὸ τὴν θαυμαστὴ ἰδιαιτερότητα στὴν ἐκτενέστατη διάρκεια (ἀποῦσα ἀκόμη καὶ στὴν ἑορτὴ τῶν ἑορτῶν, τὴν Ἀνάσταση) τῶν προεορτίων ὕμνων τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως δὲν θὰ ἐκτεθοῦν στὸ παρόν (ἴδε σχετικῶς ἐκπομπὲς ὑπ' ἀριθ. 37-39 ἐκ τῆς ἑνότητος «Ἡ Λειτουργικὴ περίοδος τῆς Σαρακοστῆς τῶν Χριστουγέννων» στὸν σύνδεσμο: https://www.agios-stefanos.gr/index.php/leitourgiki/arxeia-ixou/187-typiko).
Τὰ προεόρτια ὡστόσο τῶν Χριστουγέννων, ἀκριβολογῶντας, ξεκινοῦν, ὅπως διαβάζουμε στὸ μηναῖον Δεκεμβρίου, κατὰ τὴν Κ΄ (εἰκοστή) τοῦ μηνός: Προεόρτια τῶν Γενεθλίων τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν.
ΠΡΟΕΟΡΤΑΣΩΜΕΝ, ΛΑΟΙ, ΧΡΙΣΤΟΥ ΤΑ ΓΕΝΕΘΛΙΑ.
Τὸ α΄ στιχηρὸν ἰδιόμελον τοῦ ἑσπερινοῦ τῆς ἡμέρας, μετὰ τὴν στιχολόγηση τῶν κεκραγαρίων, εἶναι ποίημα Ἀνατολίου Στουδίτου: «Προεορτάσωμεν λαοί, Χριστοῦ τὰ Γενέθλια, καὶ ἐπάραντες τὸν νοῦν, ἐπὶ τὴν Βηθλεὲμ ἀναχθῶμεν τῇ διανοίᾳ...»
Τὸ ποίημα ἐνδύεται χιτῶνα μελικὸ σὲ ἔξω πρῶτο ἦχο, καὶ ἑρμηνεύεται ἐδῶ ἡ ἀνώνυμος μελοποίησή του στὸ παραδοσιακὸ Παλαιὸ Στιχηράριο.
Τοῦτος ὁ ἀνανεανές, ὁ τετράφωνος ὅπως λέγεται (καὶ στὴν νέα μέθοδο θεμελιώνεται στὸν φθόγγο Κε τῆς παραλλαγῆς) κινεῖται μὲ τὸν τρόπο τῶν κυρίων ἤχων: ἡ κίνησή του ἐπὶ τὸ ὀξὺ εἶναι σχετικὰ περιορισμένη, καὶ οἱ μελωδίες του αὐτὲς καταλήγουν ἐπὶ τῆς βάσης του.
Ὁ ἦχος ἐπιπλέον συχνὰ πλαγιάζει (καταλήγοντας στὸν φθόγγο Πα) καὶ μεσάζει στὸν γ΄ ἦχο (καταλήγοντας δηλαδὴ στὸν φθόγγο Γα). Πέραν αὐτῶν τῶν κινήσεων, παρατηροῦμε σποραδικῶς βραχεῖες μεταπτώσεις στοὺς τετάρτους ἤχους (κύριο καὶ πλάγιο, ὑποφώνους τῶν πρώτων). Τὸ μέλος καταλήγει χαμηλά, ρέποντας στὸν πλάγιο πρῶτο.
Διαστηματικά, ὁ ἔξω πρῶτος Κε τετραφωνεὶ σὲ καθαρὸ διάστημα μεγέθους 3/2 ἀπὸ τὴν βάση του, ἐξ οὗ καὶ ἡ ἀνάγκη σημείωσης τοῦ ὀξυμένου τούτου Βου, ἐν σχέσει πρὸς τὸν ἀντίστοιχο φυσικὸ διατονικὸ φθόγγο, κατὰ τὴν ἐπεξεργασία τοῦ κειμένου.
ΒΗΘΛΕΕΜ, ΓΗ ΙΟΥΔΑ.
Στὸν ἔξω δεύτερο ἦχο, τὸν νεανές, εἶναι τονισμένο τὸ α΄ προεόρτιο στιχηρὸν ἰδιόμελον τῆς ἀποστίχου τῆς ἴδιας μέρας.
Μιὰ σύντομη, ἐπιγραφικοῦ χαρακτῆρος ὄτρυνση τοῦ ὑμνογράφου Κυπριανοῦ τοῦ Στουδίτου πρὸς τὴν Ἰουδαία γῆ, Βηθλεέμ: «Βηθλεὲμ, γῆ Ἰούδα, τὸ κατὰ σάρκα πολίτευμα, φαιδρῶς εὐτρέπισον τὸ θεῖον Σπήλαιον, ἐν ᾧ Θεὸς σαρκὶ τίκτεται ἐξ ἀπειράνδρου Ἁγίας Παρθένου, εἰς τὸ σῶσαι τὸ γένος ἡμῶν.»
Τὸ μέλος (καὶ πάλι ἐκ τοῦ κώδικος Παλαιοῦ Στιχηραρίου, τόμος β΄: Ε.Β.Ε.-Μ.Π.Τ. 708) χωρίζεται κατὰ τὴν κίνησή του σὲ δύο ἑνότητες: κατὰ τὸ πρῶτο μισό, ἀναδεικνύεται ἡ λαμπρὴ περιοχὴ τοῦ τετραχόρδου τοῦ κυρίου ἤχου, μὲ τὶς ἀναμενόμενες περιστασιακὲς καταλήξεις στὴν μεσότητά του.
Σὲ ὅλο τὸ β΄ μέρος του, ὡστόσο, τὸ μέλος πλαγιάζει σταθερὰ ἕως καὶ τῆς τελικῆς καταλήξεώς του στὸν πλάγιο (ὅπως καὶ τὸ παραπάνω ἰδιόμελο τοῦ α΄ ἤχου), δίδοντας μιὰ διαφορετικὴ τῶν ἀναμενομένων (συνηθισμένοι στὸ οἰκεῖο μας νέο στιχηραρικὸ εἶδος) μελοποιητικὴ διαχείριση, καὶ φυσικὰ ἀκουστικὴ αἴσθηση.
ΙΩΣΗΦ, ΕΙΠΕ ΗΜΙΝ.
Τὸ δοξαστικὸ ἰδιόμελο τῆς γ΄ ὥρας ἐκ τῆς Ἀκολουθίας τῶν Μεγάλων καὶ Βασιλικῶν Ὡρῶν τῶν Χριστοῦ Γεννῶν ἀποτελεῖ ποίημα Σωφρονίου, Πατριάρχου Ἱεροσολύμων.
Ὁ τονισμὸς ποὺ ἐπιλέχθηκε πρὸς ἑρμηνείαν ἐδῶ ἀντλεῖται ἀπὸ τὸ ἐπώνυμο στιχηράριο (Ε.Β.Ε.-Μ.Π.Τ. 762) τοῦ πρωτοψάλτου τῆς Μ.τ.Χ.Ε. Παναγιώτου (ἀκμὴ περ. 1650-1685), τοῦ καλουμένου καὶ Χρυσάφου τοῦ Νέου, ἀναφερομένου, καὶ ταυτοχρόνως διακρινομένου ἐκ τοῦ Χρυσάφου τοῦ παλαιοῦ (κυρ-Μανουὴλ Δούκα, ἐπὶ τῆς ἁλώσεως Λαμπαδαρίου τοῦ εὐαγοῦς βασιλικοῦ κλήρου).
Τὸ μέλος σὲ ἦχο γ΄ (νανὰ) μεσάζει ἐκτενῶς στὸν πλάγιο τοῦ πρώτου ἦχο, παραμεσάζει σπανίως στὸν πλάγιο τοῦ τετάρτου, ἐνῷ ὁ πλαγιασμός του στὸν βαρὺ, μιὰ καθαρὴ τετραφωνία ὑπὸ τοῦ κυρίου τοῦ, δημιουργεῖ ἄκουσμα ἔντεχνο καὶ περικαλλές, καίτοι ἀνοίκειο, πρὸς τὸ νέο στιχηραρικὸ ὕφος.
Μάλιστα, πρὸς τὸ τέλος τοῦ τροπαρίου, καὶ ἐνῷ ὁ ἦχος ἔχει πλαγιάσει στὸν κάτω Ζω ὕφεση, ὁ μελοποιὸς ἐπαναλαμβάνει, κατὰ τὸ σύστημα τοῦ διὰ πέντε, ἤτοι τοῦ τροχοῦ, τὴν μεσότητα τοῦ μέλους, ἀγγίζοντας στὸν κάτω Δι πιὰ τὸν πλάγιο πρώτο.
Ἂς ἀποτελεῖ ἔναυσμα μελέτης καὶ ἔμπνευση ἡ παλαιὰ τούτη κατανυκτικὴ μελοποιία, μὲ τὴν μεγαλειώδη σεμνότητα καὶ συνάμα τὴν ἐλεγχόμενη ἐφευρετικότητα, πρὸς ὅσους ἀποφασίζουν εὐσυνειδήτως νὰ ἀναλάβουν τὴν μεγάλη εὐθύνη τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μελοποιοῦ.
***
Οἱ τονισμοὶ τῶν ἰδιομέλων ἑρμηνεύονται χορωδιακῶς, κατὰ τὸ ἐκκλησιαστικῶς δέον, ἀπὸ τὸν Βυζαντινὸ Χορὸ τοῦ Ἱδρύματος Μουσικῆς τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν, μὲ τὸν ἐπὶ τριακονταετία χοράρχη του, Πρωτοψάλτη καὶ Δάσκαλο τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης, Κωνσταντῖνο Ἀγγελίδη, συνοδίᾳ ἁπλοῦ καὶ οἰκονομημένου ἰσοκρατήματος, ἐνδεικτικοῦ τοῦ ἐκάστοτε κλαδικοῦ ἤχου καὶ οἱουδήποτε ἐνδιαμέσως τυχὸν ἀναδεικνυομένου ἤχου, πέραν τοῦ ἀρχικῶς ἐπιγραφομένου.
Ὅσον ἀφορᾷ στὸ ἰσοκράτημα, ἐπάρθησαν ἀποφάσεις πρὸς κατεύθυνση πού, ἀφ' ἑνὸς ἑδράζεται στὶς ὁδηγίες τῶν Κωνσταντινουπολιτῶν Διδασκάλων Κ. Ψάχου καὶ Ἀ. Σύρκα, ἀφ' ἑτέρου ἐξιχνιάζεται καὶ ἐξελίσσεται μαζὶ μὲ τὸν Διδάσκαλό μας Κ. Ἀγγελίδη, πρὸς μιὰ ἀφαιρετικότερη καὶ ἁπλούστερη περιστασιακῶς κατεύθυνση, ἡ ὁποία ὅμως πάντοτε θεμελιώνεται ἐπαρκῶς, μουσικῶς καὶ μουσικολογικῶς (ἀντικείμενο μελλοντικῆς δημοσίευσής μας).
Περιστασιακὴ δὲ χρήση διπλοῦ ἰσοκρατήματος ἑδραιώνεται στὴν παράδοση τοῦ Κ. Ψάχου, ὅπως ἑρμηνεύθηκε στὶς ἐργασίες τῶν ἀειμνήστων ἐρευνητῶν Σ. Καρᾶ καὶ Λ. Ἀγγελοπούλου, Ἄρχοντος Πρωτοψάλτου τῆς Ἁγιωτάτης Ἀρχιεπισκοπῆς Κωνσταντινουπόλεως.
Ἐγκάρδιες εὐχαριστίες πρὸς τούς:
κο Κωνσταντῖνο Θεοχάρη, εὐχαρίστως παραχωρήσαντα τὶς καλλιγραφημένες του ἐξηγήσεις τοῦ Χουρμουζίου, γιὰ τὸ πλῆθος πολὺ τῶν ὁποίων ἐκοπίασε ἀνὰ τὰ ἔτη·
πανοσιολογιώτατο ἀρχιμανδρίτη π. Μιχαὴλ Σταθάκη, πάντοτε φιλόξενο προϊστάμενο τοῦ παραχωρηθέντος εὐγενῶς ναοῦ Ἁγ. Γεωργίου Ν. Ψυχικοῦ Ἀθηνῶν γιὰ ἀκόμη μιὰ μαγνητοσκόπηση, ὅπως καὶ γιὰ τὴν ἐν γένει ἀρωγή του διὰ τῶν ἐτῶν·
κον Ἀλ. Νικολουτσόπουλο γιὰ τὴν μαγνητοσκόπηση καὶ τὴν ἐπεξεργασία τοῦ ὑλικοῦ, καθὼς καὶ τὸν κον Ἀ. Χάλαρη γιὰ τὴν ἠχογράφηση·
κο Κ. Τρύφωνος, γιὰ τὴν δακτυλογράφηση τοῦ κειμένου τοῦ Γερμανοῦ Ν. Πατρῶν ἐκ τοῦ χφ κώδικος.
Ἐπεξεργασία κειμένων: Κ. Ἀθ. Ἀγγελίδης καὶ Γ. Β. Σάββας
Στὸν Βυζαντινὸ Χορὸ τοῦ Ἱδρύματος Μουσικῆς τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν συμμετέχουν, μὲ ἀλφαβητικὴ σειρά:
Ἀβραὰμ Ἐμμανουήλ, Γκούντης Εὐάγγελος, Δηματᾶς Κωνσταντῖνος, Εὐαγγελίου Χρυσοβαλάντης, Θεοδώρου π. Χρυσοβαλάντης, Καλλιακμάνης Δημήτριος, Καραγιάμπας Δημήτριος, Κασιμάτης Σπύρος, Καψαχάτης Πανταζῆς, Κούγιας Ἀθανάσιος, Κούτρης Παναγιώτης, Λαγουδάκης Νεκτάριος, Λάζαρης Δημήτριος, Μακρόπουλος Νικόλαος, Μανιάτης Δημήτριος, Μανιάτης Θεόδωρος, Μαχαίρας Φώτιος, Μίρκοβιτς Μίταρ, Μουτάφης Κωνσταντῖνος, Μποτονάκης Ἀλέξανδρος, Νέντας Δημήτριος, Νικολαΐδης Κοσμᾶς, Οἰκονόμου Φώτιος, Πετρόπουλος Ἰωάννης, Πετρόπουλος Παναγιώτης, Πηλιχὸς Σταῦρος, Ροῦσσος Διονύσιος, Σάββας Γεώργιος, Σπαθάρης Δημήτριος, Σταμούλης Ἀθανάσιος, Σωτηρόπουλος Ἐλευθέριος, Τερζάκης Ἰωάννης, Τριανταφύλλου Θεοφάνης, Τριανταφύλλου Νικόλαος, Τσαρτακλέας Ἠλίας, Τσέμπογλου Συμεών, Τσιπᾶς Δημήτριος, Χαβάτζας Ἐλευθέριος, Χάλαρης Ἀντώνιος, Χάλαρης Κοσμᾶς, Χατζησταυρίδης Ἐμμανουήλ, Ψυχάρης Βασίλειος
Διευθύνει ὁ Πρωτοψάλτης καὶ Διδάσκαλος τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης Κωνσταντῖνος Ἀγγελίδης.
Ἡ βιντεοσκόπηση πραγματοποιήθηκε στὸν Ἱερὸ Ναὸ Ἁγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικοῦ στὶς 18 Νοεμβρίου 2024.
ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ἀγγελόπουλος, Λυκοῦργος Ἀντ., «Ἡ τεχνικὴ τοῦ ἰσοκρατήματος στὴ νεώτερη μουσικὴ πράξη», Μουσικὸς Τόνος 31, σσ. 56-58. 2004
Ἀρβανίτης, Ἰωάννης. Ὁ ρυθμὸς τῶν ἐκκλησιαστικῶν μελῶν μέσα ἀπὸ τὴ παλαιογραφικὴ ἔρευνα καὶ τὴν ἐξήγηση τῆς παλαιᾶς σημειογραφίας (ἀνέκδοτος διδακτορικὴ διατριβή, Ἰόνιο Πανεπιστήμιο. Κέρκυρα. 2010 https://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/21885)
Raasted, Jørgen, "Koukouzeles' Revision of the Sticherarion and Sinai Gr. 1230." στὸ Laborare fratres in unum : Festschrift László Dobszay zum 60. Geburtstag, σσ. 261-277. Weidmann, Hildesheim. 1995
Σαλτερῆς, Βασίλειος, Ἡ παράδοση τοῦ μέλους τοῦ Παλαιοῦ Στιχηραρίου (ἀνέκδοτος διδακτορικὴ διατριβή, Ε.Κ.Π.Α. Τμῆμα Μουσικῶν Σπουδῶν, Ἀθήνα. 2011)
Στάθης, Γρηγόριος, Μορφὲς καὶ μορφὲς τῆς ψαλτικῆς τέχνης. Ἵδρυμα Βυζαντινῆς Μουσικολογίας (Σειρά: Λατρειολογήματα, ἀρ. 5). Ἀθήνα. 2011
Troelsgård, Christian, "What kind of chant books were the Byzantine Sticheraria?" στὸ Cantus Planus, Papers read at the 9th meeting, Esztergom and Visegrad 1998. σσ. 563-574. Budapest: Hungarian Academy of Sciences, Institute for Musicology. 2001
Χατζηγιακουμής, Μανόλης Κ., Μουσικὰ Χειρόγραφα Τουρκοκρατίας (1453 - 1832) τόμος Α΄. Ἀθήνα. 1975
Ψάχος, Κωνσταντῖνος, Τὸ ὀκτάηχον σύστημα τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς, ἐκκλησιαστικῆς καὶ δημώδους καὶ τὸ τῆς ἁρμονικῆς συνηχήσεως, Ἀθήνα. 1941
Γεώργιος Β. Σάββας
Πρωτοψάλτης Ἱ. Ν. Εὐαγγελιστρίας Πειραιῶς / Ἀναγνώστης /
Διδάκτωρ Μουσικολογίας Πανεπιστημίου Λονδίνου
Δεκέμβριος 2024
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου