Ένας ηγούμενος - «ψυχάρα»

Ένας ηγούμενος - «ψυχάρα»

Δημοσιεύθηκε στην Ελευθεροτυπία τον Αύγουστο του 1992

Στο Δοχειάρι φθάσαμε μ' ένα πλοίο ναυλωμένο από Ρώσους κληρικούς, που επισκέπτονταν τα μοναστήρια της δυτικής πλευράς. Είχαμε όλη την άνεση να συζητήσουμε πολλά με τον καπετάνιο, που, όπως όλοι οι θαλασσινοί της περιοχής, μένει στην Αμμουλιανή, ένα νησάκι απέναντι από την Ουρανούπολη. Μας μετέφερε πολλά παρασκήνια αλλά για το Δοχειάρι και τον ηγούμενό του ήταν απόλυτος.

«Δεν υπάρχει στο Αγιον Όρος πιο δυναμικός άνθρωπος από τον ηγούμενο Γρηγόριο. Πρώτος αυτός πάει στην

δουλειά και μετά τα καλογέρια του. Το Δοχειάρι είναι φτωχό μοναστήρι. Αν δεν ήταν ο Γρηγόριος, θα είχε πέσει. Για να το σώσει έχει γίνει πρωτομάστορας. Οικοδόμος, μαραγκός, σκαφτιάς. Ό,τι φανταστείς. Μεγάλη ψυχάρα ο ηγούμενος Γρηγόριος».

Ο π. Γρηγόριος είναι από την Πάρο. Κοντός, ζωηρός και χαμογελαστός, όπως οι περισσότεροι νησιώτες. Ήλθε ο ίδιος για να μας δείξει τα χαλάσματα της βορειοδυτικής πτέρυγας. Αλλά και να μας ξεναγήσει με περηφάνια στη νότια πτέρυγα, η οποία ολόκληρη ανασκευάστηκε από τα χέρια των μοναχών του. Τοίχοι, αρμολογήματα, πόρτες, παράθυρα, έπιπλα...

Γι' αυτή την ανακατασκευή ο «ηγούμενος - ψυχάρα» μηνύθηκε από την αρχαιολογική υπηρεσία και ζητήθηκε η σύλληψή του. Η αιτιολόγηση ήταν ότι γκρέμισε έναν τοίχο χωρίς άδεια της υπηρεσίας. Από τότε ο Πλούταρχος Θεοχαρίδης είναι «ανεπιθύμητο πρόσωπο» στο Δοχειάρι...

Θείος εσπερινός

Το Δοχειάρι το βρήκαμε νεκρό. Λες και δεν υπήρχε ψυχή. Σε κάποια στιγμή εμφανίστηκε ένας μοναχός για να υποδεχθεί και ν' ανοίξει την εκκλησία στους Ρώσους προσκυνητές. Μάθαμε σύντομα την αιτία. Όλοι οι καλόγεροι είχαν πάει να εργαστούν στον ελαιώνα.

Τους είδαμε να έρχονται ένας-ένας το σούρουπο, βουτηγμένοι μέχρι την κορυφή στην σκόνη, ζαλωμένοι με πλαστικά δοχεία.

Κι ανάμεσά τους ήταν φυσικά ο «πρωτομάστορας», η ψυχή του μοναστηριού, ο γέρο ηγούμενος Γρηγόριος.

Κι όμως αυτοί οι ψόφιοι στην κούραση καλόγεροι μας έκαναν σε λίγη ώρα την πιο μυστηριακή λειτουργία που ζήσαμε στο Αγιον Όρος. Έναν θείο εσπερινό. Το σκοτάδι είχε πέσει όταν μπήκαμε στην εκκλησία. Το μόνο φως ερχόταν από δυο κεριά. Οι μόνοι ήχοι έβγαιναν από τα στόματα των ψαλτών. Και ξαφνικά άρχισε όλο το κοινόβιο να ψάλει. Δυνατά. Πιο δυνατά. Ακόμα πιο δυνατά. Έπαιρναν την αρχική ψιθυριστή φράση του ηγουμένου και την έκαναν ύμνο, κραυγή, μυσταγωγία. Οι φωνές ξεπηδούσαν μέσα από το σκοτάδι. Μέσα από το πουθενά. Ερχόντουσαν από παντού.

«Τι τους έχεις και σκοτώνονται έτσι στην δουλειά, μου είπε κάποτε ένας επίσκοπος. Θα σου φύγουν όλοι. Δεν θα μείνει κανένας». Αυτά μας έλεγε την άλλη μέρα ο «πρωτομάστορας» ηγούμενος Γρηγόριος. Και αμέσως πρόσθεσε με μια λάμψη στα μάτια: «Δεν έφυγε κανένας».

Και δεν έφυγε (αντίθετα ήλθαν κι άλλοι) γιατί το μοναστήρι ξαναφτιάχθηκε από τα ίδια τους τα χέρια. Ο ηγούμενος Γρηγόριος και η συνοδεία του (15 μοναχοί) ήλθαν το 1980 από τη μονή Προυσσού της Ευρυτανίας. Βρήκαν το Δοχειάρι ετοιμόρροπο να κατοικείται από μερικούς ιδιορρυθμίτες. Με σκληρή δουλειά το ανάστησαν. Σήμερα το κοινόβιό του έχει 27 μοναχούς.

Δεν πρόλαβαν, ελλείψει χρημάτων, να επισκευάσουν την βορειοδυτική πτέρυγα, που κατέρρευσε το 1988. Και περιμένουν πότε θα ελεήσει το Κέντρο Διατήρησης Αγιορείτικης Κληρονομιάς (ΚΕΔΑΚ) να ενισχύσει το πιο βυζαντινό από τα μοναστήρια του Άθωνος. Το Δοχειάρι είναι φτωχό. Δεν έχει μετόχια. Κι έναν βοσκότοπο, που είχε στην Σιθωνία, τον πήρε αυθαίρετα η κοινότητα Σάρπης και τον μετέτρεψε σε σκουπιδότοπο. Δεν έχει ούτε εκμεταλλεύσιμα δάση. Έχει όμως 27 πρωτομάστορες, 27 «ψυχάρες»!

Η μονή Δοχειαρίου δεν είναι η μόνη που αντιμετωπίζει σοβαρά κτιριακά προβλήματα...