ΤΟ ΑΓΙΟ ΦΩΣ ΚΑΙ ΟΙ…ΜΠΑΛΑΟYΡΕΣ (Δ. Νατσιός)

Τὸ Ἅγιο Φῶς καὶ οἱ…μπαλαοῦρες

γράφει ὀ Δημ. Νατσιός
Δάσκαλος -Κιλκίς

 .             Μπαλαούρας: τί ἐνδιαφέρον ὄνομα!! Καὶ ἐπειδὴ εἴμαστε λαὸς ποὺ μᾶς ἀρέσει νὰ παίζουμε –“ἀεὶ παῖδες εἰσὶ οἱ Ἕλληνες”- ἐνίοτε μὲ τὰ ὀνόματά μας καὶ τὰ ἐτυμολογικά τους… γενέθλια, θὰ ἀναζητήσουμε τὰ λεκτικά…“γενοτόπια” τοῦ  “μπαλαούρα”. Ἐκ πρώτης ὄψεως συνίσταται, ἐκ τῶν κάτωθι δύο συνθετικῶν: μπάλα + οὔρα, γενικὴ μπαλαούρας. Ἡ μπάλα, ἴσως παράγεται ἀπὸ τὸ ρῆμα πάλλω, ποὺ σημαίνει σείομαι, ἀναπηδῶ, σκιρτῶ – ἀλλὰ μᾶλλον εἶναι παρετυμολογία – ἢ ἀπὸ τὸ ρῆμα ἅλλομαι ποὺ σημαίνει πηδῶ, ἐξ οὗ καὶ ἅλμα. Τέλος πάντων τὸ πρῶτο συνθετικὸ δὲν μᾶς ἐνδιαφέρει καὶ τόσο. Τὸ δεύτερο ἐπιφυλάσσει ἐκπλήξεις, ἀπρόσμενες…
.             Τὸ δεύτερο, λοιπόν,  συνθετικὸ “-οὔρας” ἐπιδέχεται πολλὲς ἑρμηνεῖες. Νὰ εἶναι ἀπὸ τὴν οὐρά, τὸ ὀπίσθιον ἄκρον τοῦ κορμοῦ τῶν ζώων, ὅπως γράφουν τὰ παλιά, καλὰ λεξικά; Τότε ὁ τόνος θὰ ἦταν στὴ λήγουσα, ὁπότε θὰ λεγόταν ὁ… λεγάμενος “μπαλαουρᾶς”. Τὸ κρατᾶμε…
.             Μήπως εἶναι λεκτικὸ λείψανο ἀπὸ τὰ χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας καὶ μᾶς παραπέμπει στὰ “οὐρί”, τὶς ὀγδόντα καὶ τόσες ὡραῖες παρθένες, ποὺ ἀναμένουν τοὺς  καλοὺς  μωαμεθανοὺς στὸν παράδεισο; Νὰ ἦταν, λοιπόν, “μπαλαουρὶς” ἢ “μπαλαούρις”, δηλαδὴ ὁ σκιρτῶν ἀπὸ χαρά, ἀναλογιζόμενος τὸ τί τὸν περιμένει μετὰ τὸν θάνατον; Πολὺ πιθανόν!!
.             Προχωροῦμε στὶς ἐτυμολογικὲς περιηγήσεις. Εἴπαμε, τὸ ὄνομα προσφέρεται…
.             Ὑπάρχει ἕνα ἐπιφώνημα τὸ ὁποῖο κυριαρχοῦσε τὶς παλαιότερες ἐποχές. Τὸ “οὔρρα”, ποὺ ταυτίζεται μὲ τὸ τωρινὸ “ζήτω”. Μάλιστα, ἂν θυμᾶμαι καλά, οἱ ἐνθουσιώδεις ὄχλοι, οἱ ζητωκραυγαστὲς τὸ ἐπαναλάμβαναν ἐν χορῷ, τρεῖς φορές: οὔρρα, οὔρρα, οὔρρα!! Βεβαίως μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου λησμονήθηκε, διότι, προφανῶς,  πολλάκις οἱ λόγοι τῶν ἀγορητῶν-πολιτικῶν παρέπεμπαν  στὸ ἐκκρινόμενον ἐκ τῶν νεφρῶν καὶ συναθροιζόμενον εἰς τὴν γνωστὴν κύστιν, ὑγρόν. Μᾶς προβληματίζουν καὶ τὰ δύο “ρὸ” στὴν λέξη, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν μᾶς ἐνοχλεῖ. Ἡ τάση ἁπλοποιήσεως τῆς ζωῆς μας, δὲν ἄφησε στὸ ἀπυρόβλητο καὶ τὴν ταλαίπωρη γλώσσα μας. Θυμᾶμαι, κάποιος εὐφυὴς μαθητής μου, ποὺ μὲ ἀφόπλισε, ὅταν ἐγὼ ἐπέμενα ὅτι ἡ λέξη “Ἀττικὴ” γράφεται μὲ δύο “ταῦ”, λέγοντάς μου ὅτι καὶ μὲ ἕνα “ταῦ” πάλι Ἀττικὴ εἶναι. Ἂν δεχτοῦμε τὴν προαναφερόμενη ἐτυμολογικὴ ἐξήγηση, τότε ἡ λέξη σημαίνει κυριολεκτικῶς “ζήτω ὁ ἀναπηδῶν, ὁ ἀσπαίρων, ὁ φρικιῶν”. (Ὁ λεξικογράφος, Δημητράκος μᾶς δίδει καὶ αὐτὲς τὶς ἑρμηνεῖες γιὰ τὸ ρῆμα πάλλω). Ἐπιλέγω, ἐκ τῶν τριῶν, τὸ σπάνιο ρῆμα ἀσπαίρω, ποὺ σημαίνει σπαρταρῶ, τινάσσομαι σπασμωδικῶς, ἐπειδὴ ταιριάζει μὲ τὴν ἀντίδραση τοῦ κ. Μπαλαούρα. Ἀσπαίρει, ἐνώπιον τοῦ Ἑσπερινοῦ Φωτὸς τοῦ Κυρίου, φρίττει.
Συνεχίζουμε…
.             Ἔχουμε τὴν ἀρχαία λέξη “οὖρος”, ἀρσενικοῦ γένους, μὲ τρεῖς σημασίες:
Πρώτη: οὖρος, ποὺ ἐπέζησε στὴν φράση “οὔριος ἄνεμος”, δηλαδὴ ὁ εὐνοϊκός, ὁ ἐπιτυχής.
.             Δεύτερη: οὖρος, ποὺ σημαίνει φύλακας, φρουρός, ἐπόπτης. Αὐτὴ παράγεται ἀπὸ τὴν λέξη ὥρα, μὲ “ψιλὴ” ποὺ σημαίνει φροντίδα, πρόνοια, ἐξ οὗ καὶ θυρωρός. Ἀπὸ αὐτὸ τὸ “-οὐρὸς” ἔχουμε λέξεις ὅπως ὁ κηπουρός, οἰκουρὸς (= ὁ φυλάττων τὸν οἶκο).
.             Τρίτη: οὖρος, ποὺ σημαίνει ἄγριος βούς, ἄγριο βόδι.
.             Προσωπικὰ θὰ ἐπέλεγα τὴν τρίτη σημασία γιὰ τὸ ὄνομα “μπαλαούρας”. Ὁπότε μᾶς βγαίνει μία πολὺ παραστατικὴ φράση. “Ὁ ἀναπηδῶν σὰν ἄγριο βόδι”. Πολὺ καλό!!
.             Μᾶς ἔμειναν καὶ ἄλλα δύο συνθετικά, οὐδετέρου γένους αὐτὴ τὴν φορά, τὰ ὁποῖα ἐντόπισα στὰ λεξικά μας.
.             Τὸ οὗρον. Τὸ βρίσκουμε, ἐν πρώτοις, μὲ τὴν σημασία τοῦ ὁρίου, τοῦ συνόρου, τοῦ τέρματος.
.             Καὶ ἡ συχνόχρηστη δεύτερη, ἡ ὁποία ἀπαντᾶται συνήθως στὸν πληθυντικὸ ἀριθμό:  τὰ οὖρα, τὸ χύδην λεγόμενο κάτουρο.
.             Θυμήθηκα κάτι. Ἡ λέξη “κάτουρο” εἶναι κακόηχη. Ὅταν ὅμως τὴν διαβάζεις σὲ κείμενα ἀνθρώπων ποὺ τὸ σῶμα τους ἦταν γεμάτο πληγὲς γιὰ τὴν ἐλευθερία τῆς πατρίδας, ποὺ ἔγραφαν μὲ τὸ γιαταγάνι τους καὶ ὄχι μὲ τὴν πένα, δακρύζεις. “Σταυροὺς ἔχω κολλημένους εἰς τὸ σῶμα μου, ὅπου μοῦ τοὺς ἔδωσαν τὰ ντουφέκια τῶν Τούρκων”, ἔλεγε γιὰ τὰ τραύματά του. Εἶναι τοῦ “τοκογλύφου” Μακρυγιάννη, ὅπως τὸν χαρακτήρισε κάποιος Ἀθανασιάδης, σύμβουλος τοῦ ὑπουργείου… ἀπαιδείας. Τί νὰ πεῖ κανείς; “O καθεὶς τὴν μύξα του γιὰ βούτυρο τὴν ἔχει”). Κάποτε ἡ Διοίκηση διορίζει τὸν Μακρυγιάννη “ἀρχηγὸ τῶν Ἀθηναίων”. Τὸν πλησιάζει ὁ Γρόπιος (Gropius), πρόξενος τῆς Ἀούστριας, καὶ τοῦ λέει νὰ δεχτεῖ τὸν “Γκόρδον”, τὸν Ἄγγλο, ὡς ἀρχηγό, διότι θὰ βάλει τὰ χρήματα. Ἀπαντᾶ ὁ πατριδοφύλακας στρατηγός: “Σύρε, πές του, ὅποιος εἶναι αὐτὸς ὁπού θὰ βάλει τὰ χρήματα, ὄχι ἀρχηγὸν τὸν κάνω καμπούλι (= δέχομαι νὰ γίνει), διὰ τὴν ἀγάπη τῆς πατρίδος μου, ἀλλὰ ὅπου κατουράγει νὰ μοῦ δίνει νὰ πίνω ἐγὼ τὸ κάτουρο. Τὸ κάνω αὐτὸ καὶ τοῦ τὸ δίνω ἐγγράφως”. (Ἀπομνημονεύματα, ἔκδ. Ζαχαρόπουλος, σελ. 483). Αὐτὰ τῷ καιρῷ ἐκείνῳ. Τῷ καιρῷ ἐτούτῳ “ὁπού ἔγιναν καμπόσοι κόντηδες (καὶ βουλευτὲς) ὁπού ἦταν καντιποτένιοι”, πίνουν τὸ αἷμα τῆς πατρίδας μας καὶ λοιδοροῦν τὰ ἱερὰ καὶ τὰ ὅσιά της. Ὁ κάθε κρανιοκενὴς ἱστοριογράφος τοῦ ἐθνομηδενισμοῦ, ὁ κάθε μπαλαούρας ἀμολάει τὶς τιποτολογίες, τίς…οὐρολογίες του, γιατί ζεῖ στὴν χώρα τῆς ἀτιμωρησίας.
.             Ἐρώτηση: Γιατί δὲν λένε τὶς παλαβομάρες τους καὶ γιὰ τὸ Ἰσλάμ; Ὅταν οἱ μωαμεθανοὶ αὐτομαστιγώνονται καὶ ρέει τὸ αἷμα στοὺς δρόμους, δυστυχῶς καὶ τῆς πατρίδας μας, γιατί δὲν βγαίνουν οἱ ὄρνιθες τῆς προόδου νὰ καταδικάσουν τὸ βάρβαρο ἔθιμο;
.         Τὶς ψευτοπαλληκαριές τους, οἱ σαπιοκοιλιές, ποὺ θὰ ἔλεγε καὶ ὁ Καραΐσκάκης, τὶς περιορίζουν στὰ δικαιώματα τῶν κίναιδων, στὴν προσβολὴ τῆς Ὀρθοδοξίας, στὸ μάθημα τῶν θρησκευτικῶν, στὶς παρελάσεις τῶν ἐθνικῶν ἑορτῶν, στοὺς ἥρωες, στὸ Κρυφὸ Σχολειό, στὸ Ἅγιο Φῶς.
.         Ὁ κ. Μπαλαούρας καὶ ὅλοι αὐτοὶ ποὺ ἐπιδίδονται σὲ γελοίους λεονταρισμοὺς ἂς βγάλει τὸ σκασμὸ καὶ ἂς πάει νὰ ψηφίσει, μὲ χέρια καὶ ποδάρια, τὰ μνημόνια τῆς ντροπῆς καὶ τῆς ὑποταγῆς, ποὺ κόβουν “σύρριζα” τὶς συντάξεις τῶν γερόντων γονιῶν μας, ποὺ ἔχυσαν ἱδρώτα καὶ αἷμα γιὰ νὰ στήσουν τούτη τὴν πατρίδα.
.           Ὅταν προσβάλλουν τὴν πίστη μας, τὴν ἁγία Ὀρθοδοξία, προσβάλλονται “ἅπαντες σχεδὸν οἱ Ἕλληνες, οἱ πραγματικοὶ ἀγωνισταί, οἱ κτίσαντες τὸ ἑλληνικὸν αὐτὸ ἔθνος μὲ λάσπη ζυμωμένην ἀπὸ τὰ αἵματά των καὶ μὲ λίθους κτιρίου ἀπὸ τὰ κόκκαλά των, οἱ στρώσαντες τὸ αἱμοσταγὲς αὐτὸ τραπέζι διὰ νὰ τὸ τρώγουν οἱ κηφῆνες”. (Ἀπὸ σημείωση στὰ ἀπομνημονεύματα τοῦ Μακρυγιάννη, ἡ ὁποία προέρχεται ἀπὸ τὸ “φυλλάδιο τῆς ἱστορίας Ν. Κριεζώτου”).
.             Νὰ κλείσω μὲ κάτι ὄμορφο ποὺ διάβασα στὰ “Ἅπαντα” τοῦ Δ. Σολωμοῦ. (ἔκδ. “Μέρμηγκας” σελ.131)
.             “Ὡς γνωστὸν ὁ Σολωμὸς ἐθέλγετο ἀπὸ τὰ αὐτοσχέδια ποιήματα τοῦ τυφλοῦ Ζακύνθιου ἐπαίτου Νίκ. Κοκονδρῆ. Μίαν ἑσπέραν, ἐνῶ ὁ ποιητὴς διήρχετο ἀπὸ ἕνα οἰνοπωλεῖον, βλέπει ἐκεῖ ἄπειρον κόσμον προσεκτικόν. Σταματᾶ. Ἦτο μέσα ὁ ἐπαίτης ραψωδὸς καὶ διηγεῖτο τὴν πυρκαϊάν, ποὺ εἶχε συμβεῖ εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα. Ἦτο ἡ πρώτη φορὰ ποὺ ὁ Σολωμὸς τὴν ἤκουε. Μένει σιωπηλὸς καὶ προσεκτικός. Ἀφοῦ ὁ ἐπαίτης ἐτελείωσεν, ὁ Σολωμὸς προχωρεῖ σοβαρὸς καὶ παρακαλεῖ τὸν αὐτοσχέδιον ποιητὴν νὰ ἐπαναλάβη τὸ ὡραῖον ποίημα, τοῦ ὁποίου ἐσώθη μόνο τὸ ὡραῖο δίστιχο:
Ὁ ἅγιος τάφος τοῦ Χριστοῦ, ἐκεῖνος δὲν ἐκάη.
Ἐκεῖ ποὺ βγαίνει τ᾽ Ἅγιο Φῶς, ἄλλη φωτιὰ δὲν πάει.
Μόλις ἐτελείωσεν, ὁ Σολωμὸς συγκινημένος καὶ μὲ σοβαρότητα εἶπεν εἰς τὸν οἰνοπώλην: Κέρασε ὅλους, ὅσο κρασὶ πιοῦνε ἀπόψε, εἶναι ὅλο δικό μου, ἔλα αὔριο σπίτι νὰ σὲ πληρώσω. Καὶ ἔφυγε ἐνθουσιασμένος”.
Ἐκεῖνοι ἦταν “ἀληθεῖς Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες”, ὅπως ἔλεγε ὁ Παπαδιαμάντης στὴν “Ἐξοχικὴ Λαμπρή” του…
Καλὴ Ἀνάσταση, ἀδελφοί!!

Δημήτρης Νατσιὸς
δάσκαλος-Κιλκὶς