ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΟΔΟ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ -2  (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Ἀναφορὲς καὶ ἐπισημάνσεις γιὰ τὴ Σύνοδο στὴν Κρήτη

Μέρος Β΄

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

βλ. σχετ.: ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΟΔΟ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ -1 (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

.           Ἡ παρουσία τῆς Πολιτείας στὴν ἐπίσημη ἔναρξη τῆς Συνόδου στὴν Κρήτη ἦταν κάτι τὸ ἀπαραίτητο. Ἡ σημερινὴ ἑλληνικὴ κυβέρνηση ἀποτελεῖται ἀπὸ πολλὰ ἄθρησκα μέλη, ποὺ ἐπιδιώκουν νὰ περιθωριοποιήσουν τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ὅμως ἀντελήφθησαν ὅτι γιὰ σοβαροὺς λόγους ἐθνικοὺς καὶ θρησκευτικῆς γεωστρατηγικῆς ἦταν ἀπαραίτητη ἡ παρουσία ἐκπροσώπων τῆς Κυβέρνησης στὴν Κρήτη. Κάτι ποὺ ἔγινε. Ἐπὶ πλέον ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας κ. Πρ. Παυλόπουλος ἄριστα συμπεριφέρθηκε ὡς οἰκοδεσπότης, ποὺ ἦταν, καὶ παρέθεσε γεῦμα στοὺς φιλοξενουμένους του πρωθιεράρχες. Ἐπίσης ὀρθῶς παρέστη στὴν Θεία Λειτουργία τῆς Πεντηκοστῆς καὶ στὸν Ἑσπερινὸ τῆς Γονυκλισίας, κατὰ τὸν ὁποῖο ἀκολούθησε τὴν τάξη τῆς Ἐκκλησίας καὶ γονάτισε, ὅπως ὅλοι οἱ πιστοί. Μπορεῖ νὰ ὑπῆρξε δυσανασχέτηση ἀπὸ ὁρισμένους τοῦ κυβερνῶντος Κόμματος καὶ ὄχι μόνο, ἀλλὰ ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας ἔδειξε παρρησία Χριστιανοῦ πιστοῦ καὶ στὴ Σύνοδο τῆς Κρήτης ἐξέφρασε τὸ Σύνταγμα, τὸ ὁποῖο γνωρίζει καλύτερα ἀπὸ κάθε ἄλλον.
.           Κατακρίνοντας ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης τὴν ἀπουσία τῶν τεσσάρων τοπικῶν Ἐκκλησιῶν (Πατριαρχείων Ἀντιοχείας, Ρωσίας, Βουλγαρίας καὶ Γεωργίας) συχνὰ ἀναφέρθηκε στὸν ἐθνοφυλετισμὸ καὶ στὴν καταδίκη του ἀπὸ τὴ Σύνοδο τοῦ 1872. Προφανῶς ὑπονόησε ὅτι ἐθνοφυλετικοὶ λόγοι σὲ συνδυασμὸ μὲ μίαν ἀμφισβήτηση τῶν πρεσβείων τιμῆς τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὁδήγησαν τὶς τέσσερις Ἐκκλησίες νὰ μὴ μετάσχουν στὴ Σύνοδο τῆς Κρήτης. Ὁ Πατριάρχης Ρουμανίας Δανιὴλ ἐνοχλήθηκε ἀπὸ τὶς τόσες ἀναφορὲς τοῦ κ. Βαρθολομαίου, γιατί, ὅπως εἶπε, φάνηκε ὅτι ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης καταδικάζει τὸ ἴδιο τὸ Ἔθνος, καταδικάζει δηλαδὴ μίαν πραγματικότητα καὶ μίαν ὑψηλὴ ἀξία, καταδικάζει τὴ συλλογικὴ ὀντότητα ποὺ χαρακτηρίζεται ἀπὸ ἱστορική, κοινωνική, θρησκευτική, πολιτισμικὴ καί, συνήθως, πολιτικὴ ἑνότητα. Στὴ συνέχεια ὁ κ. Δανιὴλ διερωτήθηκε ἂν οἱ καταστάσεις ποὺ βιώνει ἡ Ὀρθοδοξία σήμερα μοιάζουν μὲ αὐτὲς τοῦ βουλγαρικοῦ σχίσματος τοῦ 1872 καὶ παρατήρησε ὅτι τὸ θέμα τοῦ ἐθνοφυλετισμοῦ δὲν εἶναι θέμα τῆς Συνόδου στὴν Κρήτη καί, ἂν θέλει τὸ Φανάρι, μπορεῖ νὰ τὸ φέρει πρὸς συζήτηση σὲ προσεχῆ Σύνοδο. Σημειώνεται ὅτι μὴ Ἕλληνες στὴν ἐθνότητα Προκαθήμενοι καὶ Μητροπολίτες στὶς ἰδιαίτερες συζητήσεις τους ἔδειξαν ἐνοχλημένοι, γιατί στὶς τελεσθεῖσες Θεῖες Λειτουργίες προέστησαν μόνο Ἕλληνες Πατριάρχες καὶ Μητροπολίτες (Σημ. λ.χ. ὁ Μητροπολίτης Περγάμου) καὶ γιατί τὸ ἀπολύτως ἐπικρατῆσαν στοιχεῖο κατὰ τὴ Σύνοδο ἦταν τὸ ἑλληνικό.
.           Στὴν καταληκτήρια συνεδρίαση τῆς Συνόδου ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης μίλησε μὲ θερμὰ λόγια πρὸς τοὺς ἑτεροδόξους παρατηρητές. Ἰδιαίτερα πρὸς τοὺς ἐκπροσώπους τοῦ Βατικανοῦ καὶ τοῦ ΠΣΕ ἦταν ἰδιαίτερα ἐκδηλωτικός. «Ὀρθῶς ἔπραξε» μᾶς εἶπε Μητροπολίτης, ὑποστηρικτὴς τοῦ Φαναρίου. Καὶ πρόσθεσε: «Τὸν Σεπτέμβριο ἔχουμε τὴ συνέχεια τοῦ θεολογικοῦ διαλόγου μὲ τοὺς Ρωμαιοκαθολικοὺς καὶ πρὸ ὀλίγων ἡμερῶν συνεδρίασε ἡ Κεντρικὴ Ἐπιτροπὴ τοῦ ΠΣΕ στὸ Τροντχάϊμ τῆς Νορβηγίας καὶ συγκροτήθηκε ἡ νέα του Ἐκτελεστικὴ Ἐπιτροπή. Στὸν θεολογικὸ διάλογο μὲ τοὺς Ρ/Κ πηγαίνουμε καλὰ καὶ στὰ δύο ὄργανα τοῦ ΠΣΕ συμμετέχουμε… Γι’ αὐτὸ δὲν πρέπει νὰ τοὺς πικραίνουμε». Σημειώνεται ὅτι ἡ ΚΕ τοῦ ΠΣΕ ἔχει 20 μέλη, ἀπὸ τὰ ὁποῖα δύο προέρχονται ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία (Σημ. Ἕνας Πολωνὸς καὶ ἕνας Βούλγαρος) δεκατέσσερα ἀπὸ τοὺς Προτεστάντες, ἕνα ἀπὸ τοὺς Ἀγγλικανοὺς καὶ τρία ἀπὸ τοὺς Μονοφυσίτες…. Στὴ νέα Ἐκτελεστικὴ Ἐπιτροπὴ τοῦ ΠΣΕ συμμετέχουν τέσσερις Ὀρθόδοξοι (Σημ. Ἀπὸ τὰ Πατριαρχεῖα Κωνσταντινουπόλεως, Ἀλεξανδρείας, Ἀντιοχείας καὶ Μόσχας) δεκαεννέα Προτεστάντες, δύο Μονοφυσίτες καὶ ἕνας Ἀγγλικανός.
.           Ὡς πρὸς τοὺς Ρωμαιοκαθολικοὺς μπορεῖ ὁ μαζί τους θεολογικὸς διάλογος νὰ καρκινοβατεῖ, ἀλλὰ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ἔχει προχωρήσει πολὺ τὴ συνεργασία Του μαζί τους. Πέραν τῆς γνωστῆς θερμῆς σχέσης, ποὺ ἔχει καλλιεργηθεῖ τοῦ Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου μὲ τὸν Πάπα Φραγκίσκο, ὑπάρχει μία πολὺ προωθημένη συνεργασία μεταξὺ Ὀρθοδόξων καὶ Ρωμαιοκαθολικῶν στὶς ΗΠΑ. Σύμφωνα μὲ τὸ ρεπορτὰζ τοῦ π. Ναθαναὴλ Συμεωνίδη στὴν ἐπίσημη ἐφημερίδα τῆς Ἑλληνορθόδοξης Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀμερικῆς Othodox Observer (June 2016, p. 10) ἡ Κοινὴ Ἐπιτροπὴ Ὀρθοδόξων καὶ Καθολικῶν Ἐπισκόπων συνεδρίασε ἀπὸ τὶς 22 ἕως τὶς 24 Μαΐου 2016. Καὶ προσθέτει: «Ἡ ἐν λόγῳ Ἐπιτροπὴ εἶναι ἡ πρώτη ἐπίσημη συγκέντρωση Ὀρθοδόξων καὶ Καθολικῶν Ἐπισκόπων, ποὺ ἔχει εὐλογηθεῖ καὶ ὑποστηρίζεται καὶ ἀπὸ τὶς δύο Ἐκκλησίες καὶ τῆς ὁποίας συμπροεδρεύουν ὁ καρδινάλιος Σὶν Μάλεϊ τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἀρχιεπισκοπῆς τῆς Βοστώνης καὶ ὁ Ἑλληνορθόδοξος Μητροπολίτης Βοστώνης Μεθόδιος». Ὁ σκοπὸς τῆς Ἐπιτροπῆς εἶναι, ὅπως σημειώνει ὁ π. Ναθαναήλ, «νὰ συμβάλει στὴν ἀποκατάσταση πλήρους κοινωνίας τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καὶ τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας». Πάρα κάτω γράφει ὅτι ὁ ἀρχιδιάκονος Ἰωάννης Χρυσαυγῆς παρουσίασε μίαν περίληψη καὶ σκέψεις γιὰ τὴν Ἱερὰ καὶ Μεγάλη Σύνοδο στὴν Κρήτη καὶ προσθέτει ὁ π. Ναθαναήλ: «Ἀναγνωρίζοντας τὸ σημαντικὸ τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου γιὰ τὴν κοινὴ Χριστιανικὴ μαρτυρία τῶν Καθολικῆς καὶ Ὀρθοδόξου Ἐκκλησιῶν, ἡ κοινὴ ἐπιτροπὴ ἐξέφρασε τὶς ἐλπίδες της ὅτι ἡ ἑνότητα μεταξὺ τῶν τοπικῶν αὐτοκεφάλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν θὰ ὠφελήσει τὰ μέγιστα καὶ τὴν κοινωνία μεταξὺ Καθολικῶν καὶ Ὀρθοδόξων». Ἀπὸ τὸ ρεπορτὰζ τῆς ἐπίσημης ἐφημερίδας τῆς Ἑλληνορθόδοξης Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀμερικῆς γίνεται φανερὸ πὼς τὸ Φανάρι εἶχε δημιουργήσει μίαν αἰσιοδοξία στοὺς Καθολικοὺς καὶ στοὺς Προτεστάντες ὅτι στὴ Σύνοδο θὰ προωθοῦσε τὴν ἕνωση μαζί τους. Τὸ τελικὸ ὅμως κείμενο τῆς Συνόδου γιὰ τὶς σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μὲ τοὺς ἑτεροδόξους ὁπωσδήποτε ἀποδυνάμωσε σὲ σημαντικὸ βαθμὸ τὴν αἰσιοδοξία ποὺ ἤθελε νὰ τοὺς περάσει.
.           Ἕνα σοβαρὸ ζήτημα ποὺ πέρασε ἀπὸ τὴ Σύνοδο τῆς Κρήτης, λόγῳ τῆς πυγμῆς ποὺ ἄσκησε τὸ Φανάρι, ἦταν ἡ παραβίαση τῆς ἀρχῆς τῆς ὁμοφωνίας. Ὅπως εἶναι γνωστὸ στὴ Σύνοδο τῶν Προκαθημένων τοῦ 2014 εἶχε ὁμοφώνως ἀποφασιστεῖ ὅτι «ἅπασαι αἱ ἀποφάσεις τόσον κατὰ τὰς ἐργασίας τῆς Ἁγίας Μεγάλης Συνόδου, ὅσον καὶ κατὰ τὰ προπαρασκευαστικὰ στάδια αὐτῆς θὰ λαμβάνωνται καθ’ ὁμοφωνίαν». (Βλ. Μήνυμα Προκαθημένων, 6-9 Μαρτίου 2014, παρ. 6). Ἀφοῦ δὲν συμμετέσχον τέσσερις τοπικὲς Ἐκκλησίες στὴ Σύνοδο τῆς Κρήτης, δὲν μποροῦσε νὰ ὑπάρξει ὁμοφωνία, ἄρα δὲν ἔπρεπε νὰ διεξαχθεῖ ἡ Σύνοδος καὶ ὁ κ. Βαρθολομαῖος ὄφειλε νὰ ἀναζητήσει τρόπο, ὥστε νὰ ἐπιτύχει τὴν παρουσία ὅλων τῶν Ἐκκλησιῶν. Καὶ ὅμως διεξήχθη.
.           Ἐπίσης τὸ Πατριαρχεῖο τῆς Ἀντιοχείας δὲν εἶχε ὑπογράψει τὸν Κανονισμὸ λειτουργίας τῆς Συνόδου. Ἄρα δὲν ὑπῆρξε ὁμοφωνία καὶ χωρὶς ἔγκυρο Κανονισμὸ δὲν θά ᾽πρεπε νὰ συγκροτηθεῖ καὶ νὰ λειτουργήσει ἡ Σύνοδος. Καὶ ὅμως συνεδρίασε καὶ ἔλαβε ἀποφάσεις… Ἐπιπροσθέτως τὸ κείμενο «Τὸ Μυστήριο τοῦ Γάμου καὶ τὰ κωλύματα αὐτοῦ» δὲν ἔχει ψηφιστεῖ ὁμόφωνα. Ὁ Πατριάρχης Γεωργίας δὲν τὸ ἔχει κὰν ὑπογράψει, ὁ δὲ ἐκπρόσωπος τοῦ Πατριαρχείου Ἀντιοχείας, Μητροπολίτης Ἰσαὰκ ἀντὶ ὑπογραφῆς ἔγραψε: «Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Πατριαρχείου Ἀντιοχείας ἔχει ἀντίθετη γνώμη καὶ γι’ αὐτὸ δὲν συνυπογράφει». Ἄρα τὸ κείμενο αὐτὸ δὲν θά ᾽πρεπε νὰ ἔρθει πρὸς ἔγκριση στὴ Σύνοδο μὲ βάση τὶς παραγράφους 1 καὶ 2 τοῦ ἄρθρου 8 τοῦ Κανονισμοῦ διεξαγωγῆς Της…. Αὐτὸ τὸ ἐπισήμανε στὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη ὁ Μητροπολίτης Περγάμου, ἀλλὰ ὁ κ. Βαρθολομαῖος προχώρησε στὴ διαδικασία, ὡς νὰ μὴν τὸν ἄκουσε, ἢ ὡς νὰ νόμιζε ὅτι ἦταν ὁμόφωνη ἡ ψήφιση τοῦ κειμένου…
.           Ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος στὶς 24 καὶ 25 Μαΐου 2016 ἐπισήμανε τὰ ἀνωτέρω ζητήματα καὶ ἀποφάσισε νὰ προτείνει, πρὶν ἀπὸ κάθε ἄλλη συζήτηση στὴ Σύνοδο τῆς Κρήτης:
Α. Νὰ ὑπάρξει ὁμόφωνη ἔγκριση τοῦ Κανονισμοῦ Ὀργάνωσης καὶ Λειτουργίας τῆς Συνόδου.
Β. Νὰ ὑπάρξει ὁμόφωνη ἔγκριση τοῦ κειμένου «Τὸ Μυστήριον τοῦ γάμου καὶ τὰ κωλύματα αὐτοῦ».
.           Μὲ τὴν ἀπουσία τῶν τεσσάρων Πατριαρχείων ἡ ὁμοφωνία ἀποκλειόταν καὶ μὲ βάση τὴν ἀπόφαση τοῦ 2014 δὲν θά ᾽πρεπε νὰ προχωρήσει ἡ Σύνοδος. Καὶ ὅμως προχώρησε καὶ ἡ ἀντιπροσωπεία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος δὲν φάνηκε νὰ θέτει πρὸς συζήτηση τὴν ἀπόφαση τῆς Ἱεραρχίας Της… Αὐτὸ ποὺ ὑποστηρίχθηκε ἀπὸ τὸ Φανάρι, «ἂς ἐρχόντουσταν, ἐμεῖς προχωρᾶμε» δὲν ἔχει καμία λογική. Ἂν ἤθελε νὰ προχωρήσει, θὰ ἔπρεπε νὰ εἶχε θέσει τὸ ζήτημα τὸ 2014. Θὰ ἔπρεπε τότε νὰ εἶχε προτείνει καὶ νὰ εἶχε ἀποφασιστεῖ ὅτι οἱ ἀποφάσεις τῆς Συνόδου καὶ τῶν Προσυνοδικῶν Ἐπιτροπῶν λαμβάνονται κατὰ πλειονοψηφία καὶ ὄχι μὲ ὁμοφωνία καὶ ὅτι ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὸν ἀριθμὸ τῶν Ἐκκλησιῶν ποὺ θὰ συμμετεῖχαν ἡ Σύνοδος θὰ διεξαγόταν…. Ἡ παρὰ τὰ ἀποφασισθέντα ὁμοφώνως τὸ 2014 διεξαγωγὴ τῆς Συνόδου εἶναι μία λυπηρὴ ἐξέλιξη, ποὺ προκαλεῖ ρῆγμα στὴν ἑνότητα τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, μὲ εὐθύνη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ προσωπικὰ τοῦ κ. Βαρθολομαίου καὶ τῶν ἄλλων Πρωθιεραρχῶν καὶ Ἱεραρχῶν, ποὺ συμμετέσχον στὴ Σύνοδο τῆς Κρήτης.-

ΠΗΓΗ:   ΚΛΙΚ