ΑΠΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΕΡΑΡΧΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος)

Ἀπορίες γιὰ τὴν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος

Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

.           Ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος συνεδριάζει, σὲ τακτικὴ Σύγκληση, ἀπὸ τὴν Τρίτη 6, ἕως καὶ τὴν Παρασκευή, 9 Ὀκτωβρίου 2015. Γιὰ τὰ θέματα καὶ τὶς ἀποφάσεις Της θὰ ὑπάρξει ἄλλο ἄρθρο, μετὰ τὶς συνεδριάσεις Της. Πρὸς τὸ παρὸν διατυπώνονται ὁρισμένες ἐκκλησιολογικὲς ἀπορίες, ποὺ τὴν ἀφοροῦν.
.           Στὴν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος συμμετέχουν καὶ οἱ Μητροπολίτες τῶν κάκιστα ὀνομαζομένων «Νέων Χωρῶν», σύμφωνα μὲ τὶς διατάξεις τοῦ Νόμου 590/1977, περὶ τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτη τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Πρὸ ἡμερῶν οἱ ἐν λόγῳ Μητροπολίτες – πλὴν ἑπτά– μετέβησαν στὸ Φανάρι, ὅπου συμμετέσχον στὶς ἐργασίες τῆς «Συνάξεως τῆς Ἱεραρχίας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου». Τὸ θέμα προκαλεῖ βαθὺ ἐκκλησιολογικὸ προβληματισμό. Εἶναι ἀνεξήγητο καὶ προκαλεῖ σοβαρὲς ἀπορίες γιὰ τὸ πῶς εἶναι δυνατὸν ἕνας Ἀρχιερεὺς νὰ προβαίνει σὲ ἕνα τόσο σοβαρὸ ἐκκλησιολογικὸ ἀτόπημα καὶ νὰ συμμετέχει σὲ δύο Συνόδους. Οἱ ἐξηγήσεις ποὺ δόθηκαν δὲν στέκονται οὔτε μὲ βάση τὸ ἐκκλησιαστικὸ δίκαιο, οὔτε μὲ τὸ ἀντίστοιχο κανονικό.
.           Ἡ μία ἐξήγηση ποὺ ἀκούστηκε ἦταν πὼς οἱ Ἀρχιερεῖς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἦσαν ἁπλῶς «παρατηρητές». Αὐτὴ ἐλέγχεται ὡς πρὸς τὴν ἀκρίβειά της, ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι Ἀρχιερεῖς τῶν «Νέων Χωρῶν» δὲν παρακολούθησαν ἁπλῶς τὶς ἐργασίες τῆς Ἱεραρχίας τοῦ Πατριαρχείου τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἀλλὰ συμμετέσχον ἐνεργὰ στὶς γενόμενες συζητήσεις, κατὰ προτροπὴ μάλιστα τοῦ κ. Βαρθολομαίου. Ἡ ἄλλη εἶναι πὼς δὲν πειράζει νὰ συμμετέχουν σὲ δύο Ἱεραρχίες, ἀφοῦ ἀναγνωρίζουν δύο κεφαλές, τὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη καὶ τὴν Ἱερὰ Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος…
.           Νὰ ἀνήκουν Ἀρχιερεῖς σὲ δύο Ἱεραρχίες, δηλαδὴ σὲ δύο διοικήσεις, εἶναι ἀπαράδεκτο κατὰ τοὺς Ἱεροὺς Κανόνες, τοὺς ὁποίους καὶ τὸ Πατριαρχεῖο τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἕως τὴν πρόσφατη Σύναξη στὸ Φανάρι, τοὺς τηροῦσε. Τὸ θέμα εἶναι σοβαρότατο ἐκκλησιολογικά, διότι ἀφορᾶ στὰ ὅρια τῆς κάθε Ἐκκλησίας καὶ στὴν ὑποχρεωτικὴ ὑπαγωγὴ τοῦ κάθε Ἀρχιερέως σὲ μία καὶ μόνο τοπικὴ Ἐκκλησία. Ὁ 71ος Κανόνας τῆς Καρθαγένης εἶναι σαφής: «Ἀποφασίστηκε ἀκόμη νὰ μὴν ἐπιτρέπεται σὲ κανένα Ἐπίσκοπο νὰ ἐγκαταλείπει τὴν αὐθεντική του καθέδρα καὶ νὰ πηγαίνει σὲ κάποια Ἐκκλησία, ἡ ὁποία ὑπάγεται σὲ ἄλλη διοίκηση, ἢ νὰ παραμελεῖ τὴ φροντίδα καὶ τὸ δεσμό του μὲ τὸν δικό του θρόνο». Σημειώνεται ὅτι ὁ Κανόνας σαφῶς ἀναφέρεται στὴ διοίκηση καὶ ὄχι στὴ πνευματικὴ σχέση. Προφανῶς ἡ διοίκηση ταυτίζεται μὲ τὴν πνευματικὴ σχέση. Στὸ θέμα ἐλπίζεται νὰ ἀναφερθεῖ στὴν Ἱεραρχία ὁ Ἀρχιεπίσκοπος, ἢ κάποιοι ἐκ τῶν Ἀρχιερέων. Τὸ «sui generis» ἐκκλησιαστικὸ καθεστὼς στὶς «Νέες Χῶρες», μὲ δύο κεφαλές, μία «διοικητικὴ» καὶ μία «πνευματική», μόνο σοβαρὰ προβλήματα προκαλεῖ, ἕνα ἀπὸ τὰ ὁποία προέκυψε στὴ Σύναξη τοῦ Φαναρίου. Ἡ σύγχυση καὶ τὸ πρόβλημα ἐπιτείνεται μὲ τὶς συχνότατες ἐπισκέψεις τοῦ Πατριάρχου στὶς «Νέες Χῶρες» καὶ τὰ ὅσα λέγει καὶ πράττει κατ’ αὐτές.
.             Ὑπάρχει μία ἀκόμη ἀπορία: ποιός εἶναι ὁ ὁρισμὸς τῆς Συνόδου κατὰ τὴν ἄποψη τοῦ Πατριαρχείου; Σύμφωνα μὲ τὴν Θρησκευτικὴ καὶ Ἠθικὴ Ἐγκυκλοπαιδεία «διὰ τῆς Συνοδικῆς μεθόδου λύονται τὰ ἀνακύπτοντα προβλήματα». Διερωτᾶται κανεὶς ποιὸ ζήτημα λύθηκε στὴ Σύναξη τῆς Κωνσταντινούπολης… Στὴ συνήθεια τὸ Φανάρι νὰ ὀνομάζει μὲ εὐκολία Συνόδους τὶς ἁπλὲς συναντήσεις προσαρμόστηκε καὶ ὁ Μητροπολίτης Περγάμου κ. Ἰωάννης. Στὴν εἰσήγησή του περὶ τῆς πορείας τῆς προετοιμασίας τῆς «Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου» ἀνέφερε:
.             «Ἡ Προσυνοδικὴ Πανορθόδοξος Διάσκεψις συγκαλουμένη ὑπὸ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου, ἀποτελεῖ τὸ τελικὸν στάδιον Προπαρασκευῆς τῆς Συνόδου καὶ αἱ ἀποφάσεις της δὲν ἐπιδέχονται περαιτέρω ἐπεξεργασίαν, ἀλλὰ παραπέμπονται εἰς τὴν Ἁγίαν καὶ Μεγάλην Σύνοδον ὡς ἔχουν. Ἡ σύνθεσις τοῦ ὀργάνου τούτου εἶναι διηυρυμένη περιλαμβάνουσα δύο ἀρχιερεῖς ἐξ ἑκάστης Ἐκκλησίας μεθ᾽ ἑνὸς συμβούλου, ἔχει δὲ ἐπίσημον χαρακτήρα ὡς οἰονεὶ Σύνοδος (ἐξ οὗ καὶ ὁ ὅρος «Προσυνοδικὴ») καὶ αἱ ἐργασίαι της ἄρχονται καὶ λήγουν διὰ διορθοδόξου ἀρχιερατικῆς Θείας Λειτουργίας». Εἶναι δύσκολο νὰ κατανοήσει κανεὶς πῶς μία σύναξη, μὲ δύο ἀρχιερεῖς ἀπὸ κάθε πατριαρχεῖο καὶ αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία μπορεῖ νὰ ὀνομασθεῖ «Σύνοδος». Πρόκειται γιὰ ἕνα τυπικὸ καὶ προσωρινὸ συμβουλευτικὸ ὄργανο μὲ συγκεκριμένα καθήκοντα, ποὺ ὅρισαν καὶ ἀποδέχονται οἱ κατὰ τόπους Ἐκκλησίες. Ἡ Ἐπιτροπὴ ὀνομάζεται «Προσυνοδική», ἐπειδὴ εἶναι προκαταρκτικὴ τῆς μελλούσης νὰ συνέλθει Συνόδου καὶ ὄχι ἐπειδὴ εἶναι ἡ ἴδια Σύνοδος, ἔστω καὶ «οἰονεί». Μετὰ τὴν πρόσφατη προσπάθεια τοῦ Φαναρίου νὰ ἀποκτήσει «Πρῶτο» ἡ Ὀρθοδοξία, φαίνεται ὅτι τώρα προωθεῖ τὴν ἐντυπωσιάζουσα ὀνομασία «Σύνοδος» σὲ ἁπλὲς συνάξεις Του.-

ΠΗΓΗ:   ΚΛΙΚ