ΜΕΤΑΝΟΙΑ , Η ΠΟΡΤΑ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛ. ΒΟΪΝΕΣΚΟΥ

1.ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η  ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΙΣ;

Η εξομολόγησις είναι ένα από τα επτά θεοσύστατα μυστήρια της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας. Είναι μάλιστα υποχρεωτικό μυστήριο όπως είναι και το Βάπτισμα, το Χρίσμα και η Θεία Κοινωνία.

Η εξομολόγησις είναι μυστήριο, διότι κατ’ αυτήν γίνεται με τη χάρη του Θεού μία μυστηριώδης και θαυμαστή μεταβολή. Προσέρχεται ο άνθρωπος να εξομολογηθεί μαύρος, κατάμαυρος από τις αμαρτίες και φεύγει λευκός, κατάλευκος σαν το χιόνι. προσέρχεται δούλος της αμαρτίας και φεύγει ελεύθερος, 

προσέρχεται με την ψυχή του εξασθενημένη, ταραγμένη και σκοτισμένη και φεύγει μια ψυχή εξαγνισμένη, ειρηνική, χαρούμενη και δυνατή που μπορεί να κατακτήσει τις κορφές της αρετής και της αγιότητος.

Ο άγιος  Νεκτάριος στο «Περί επιμελείας Ψυχής» έργο του λέει: «Η εξομολόγησις είναι εξαγόρευσις εκούσιος και ειλικρινής των πεπραγμένων αμαρτημάτων άνευ αιδούς και συστολής, και αυτοκατηγορία μετά συντριβής καρδίας ενώπιον του πρόσωπου του υπό της Εκκλησίας τεταγμένου προς άφεσιν αμαρτιών». Δηλαδή, η εξομολόγησις είναι ομολογία θεληματική και ειλικρινής των αμαρτιών μας χωρίς ντροπή και συστολή, και κατηγορία τού εαυτού μας με συντριβή καρδίας ενώπιον του πνευματικού πατρός, ο οποίος έχει ταχθεί από την Εκκλησία για να συγχωρεί τις αμαρτίες μας.

2.ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΑ Η ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΙΣ;

Μερικοί χριστιανοί δεν εξομολογούνται, διότι δεν το θεωρούν αναγκαίο. Όμως όλοι οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας τονίζουν την αναγκαιότητα της εξομολογήσεως. Χαρακτηριστικά ο Μ. Βασίλειος λέει: «αναγκαίον τοις πεπιστευμένοις την οικονομίαν των μυστηρίων του Θεού εξομολογείσθαι τα αμαρτήματα», ο δε όσιος Εφραίμ ο Σύρος προτρέπει: «Λέγε πρώτος τας αμαρτίας σου ίνα δικαιωθής».

Γιατί όμως είναι αναγκαία η εξομολόγησις; Η εξομολόγησις είναι αναγκαία διότι:

Α) είναι εντολή του Θεού. Τούτο φαίνεται από πολλά χωρία της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης. Αναφέρουμε εδώ μερικά: 1) «και έσται ότι πλημμελήση εις εν από τούτων, και εξαγορεύσει την αμαρτίαν περί ης ημάρτηκε κατ’ αυτής…» (Λευιτ.ε΄ 5-6).

2) «Ανήρ ή γυνή, όστις εάν ποιήση από πασών των αμαρτιών των ανθρωπίνων και παριδών παρίδη εν Κυρίω, και πλημμελήση η ψυχή εκείνη, εξαγορεύσει την αμαρτία αυτού, ήν εποίησε…» (Αριθμοί ε΄, 5-7).

3) Στον βαρέως αμαρτήσαντα Δαβίδ έστειλε ο Θεός τον προφήτη Νάθαν, ο οποίος τον ήλεγξε για την αμαρτία του. Τότε ο Δαβίδ συναισθάνθηκε την αμαρτωλότητα του, μετανόησε ειλικρινά και με συντριβή ομολόγησε: «Ημάρτηκα τω Κυρίω». Και είπε Νάθαν προς Δαβιδ: «Και Κύριος παρεβίβασε το αμαρτημά σου, ου μη αποθάνης» (Β΄ Βασιλ. ιβ΄ 13).

4) «Ο επικαλύπτων ασέβειαν εαυτού ούκ ευοδωθήσεται. ο δε εξηγούμενος ελέγχους αγαπηθήσεται» (Παρ. Σολ. κη΄ 13).

5) Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος κήρυττε: «μετανοείτε ήγγικε γάρ η βασιλεία των ουρανών» (Ματθ. γ΄2) και όσοι επίστευαν στο κήρυγμα του «εβαπτίζοντο εν τω Ιορδάνη υπ’ αυτού εξομολογούμενοι τας αμαρτίας αυτών» (Ματθ. γ’ 6).

6) Ο άσωτος της παραβολής όταν συναισθάνθηκε την αμαρτωλότητά του, δεν άλλαξε απλά ζωή, αλλά πήγε και εξομολογήθηκε στον πατέρα του λέγων: «πάτερ, ήμαρτον εις τον ουρανόν και ενώπιον σου, και ουκέτι ειμί άξιος κληθήναι υιός σου» (Λουκ. κ΄ 2).

7) «Πολλοί τε των πεπιστευκότων ήρχοντο εξομολογούμενοι και αναγγέλοντες τας πράξεις αυτών» (Πραξ. ιθ΄ 18 ).

8) «Εξομολογείσθε αλλήλοις τα παραπτώματα και εύχεσθε υπέρ αλλήλων όπως ιαθήτε» (Ιακ. ε΄ 16).

9) «Εάν ομολογώμεν τας αμαρτίας ημών, πιστός εστί και δίκαιος, ίνα αφή ημίν τας αμαρτίας και καθαρίση ημάς από πάσης αδικίας» (Α΄ Ιωαν. α΄ 9).

Β) επαναφέρει και αποκαθιστά την ειρήνη μεταξύ Θεού και ανθρώπων. Ο άνθρωπος με τις αμαρτίες του απομακρύνεται από τον Θεό και γίνεται εχθρός του Θεού. Ο μόνος τρόπος για να γίνει πάλι φίλος και οικιακός του Θεού είναι το μυστήριο της Εξομολογήσεως. Σ’ αυτό, ο άνθρωπος που εξομολογείται μετανοημένος τις αμαρτίες του, παίρνει την άφεσιν των αμαρτιών και έτσι συμφιλιώνεται με τον Θεό. Την εξουσία δε της αφέσεως ή μη των αμαρτιών, έχει δώσει ο Χριστός στους Αποστόλους και στους διαδόχους αυτών, επισκόπους και πρεσβυτέρους από τη λαμπροφόρο ημέρα της Αναστάσεως. Το βράδυ εκείνης της ημέρας ο Χριστός παρουσιάστηκε στους μαθητές Του και αφού ενεφύσησε στο πρόσωπο τους, είπε: «Λάβετε Πνεύμα Άγιον αν τινων αφήτε τας αμαρτίας, αφίενται αυτοίς, αν τινων κρατήτε κεκράτηνται» (Ιωαν. κ΄ 22-23). Αυτή η εξουσία είναι η δύναμις, η οποία διατηρεί την Εκκλησία αγία και άμωμο. Οφείλουν λοιπόν, όσοι φροντίζουν για την σωτηρία της ψυχής τους, να προστρέχουν στην Εκκλησία, ως το μόνο ιατρικό, διότι διαφορετικά δεν υπάρχει σωτηρία.

Γ) Ηθικώς και πνευματικώς ωφελεί τον άνθρωπο. Ο τακτικά εξομολογούμενος ωφελείται ηθικώς, διότι οι ηθικές του αποπλανήσεις διαρκώς λιγοστεύουν, και πνευματικώς, διότι διδάσκεται υπό του πνευματικού πατρός. Οι ηθικές αποπλανήσεις τού τακτικά εξομολογουμένου διαρκώς λιγοστεύουν διότι προχωρεί τελειούμενος στην αρετή και στην κατά Χριστόν ζωή, οδηγούμενος από τον πνευματικό του  πατέρα και ενισχυόμενος από τις συμβουλές του, διότι οι γνώσεις και η πείρα του πνευματικού αφ’ ενός μεν διδάσκουν αυτόν τι πρέπει να προτιμά και να εκτελεί, αφ’ ετέρου δε τι πρέπει να αποφεύγει και να απορρίπτει. Έτσι, ο νούς του καθαριζόμενος από το σκοτάδι της αμαρτίας και της πλάνης, φωτίζεται και κατανοεί τα θαυμάσια του Θεού και αναπτύσσεται.

Δικαίως, λοιπόν, ο άγιος Νεκτάριος ονομάζει την εξομολόγησιν σωτήριον φάρμακον της κοινωνίας και θεωρεί αυτήν ως το μόνο μέσον προς θεραπεία και σωτηρία της αθανάτης ψυχής μας.

3.ΔΕΝ ΕΧΟΜΕ ΤΙΠΟΤΕ;

Μερικοί λένε: «Εγώ ούτε σκότωσα, ούτε έκλεψα, ούτε εμοίχευσα …, τότε γιατί να πάω να εξομολογηθώ;». Άλλοι δε συγκρίνοντας τον εαυτό τους με άλλους ανθρώπους νομίζουν ότι είναι εντάξει. Και όταν πηγαίνουν να εξομολογηθούν λένε στον πνευματικό: «Δεν έχω τίποτε, ήλθα να μου διαβάσετε μία ευχή». Έτσι, έστω κι αν ο πνευματικός τούς διαβάσει την ευχή φεύγουν χωρίς καμιά ωφέλεια. Αλλά, αδελφέ μου, συ που νομίζεις ότι δεν έχεις τίποτε, για εξέτασε καλύτερα τον εαυτό σου. Για σκέψου, δεν είδες, ούτε άκουσες, ούτε είπες κάτι άσχημο; Δεν σκέφθηκες κάτι άπρεπο; Δεν επεθύμησες κάτι αμαρτωλό; Δεν θύμωσες; Δεν έχεις εγωισμό; Αλλά και πόσα καλά που μπορούσες να κάνεις δεν τα έκανες; Ξέρεις τι λέει ένας ασκητής; «Αν ο Θεός υπολογίσει τις ελλείψεις μας στην προσευχή, δεν θα σωθεί κανείς». Για σύγκρινε τον εαυτό σου με τον Άγιο του οποίου έχεις το όνομα. Τότε, πιστεύω, ότι θα σκύψεις το κεφάλι και θα πεις: «Είμαι ένας μεγάλος αμαρτωλός». Άλλωστε οι Άγιοι παρόλα τα θαύματα που έκαναν, δεν θεωρούσαν τον εαυτό τους άγιο και αναμάρτητο, αλλά σαν τον πρώτο αμαρτωλό. Πώς, λοιπόν, εμείς θα λέμε ότι δεν έχουμε τίποτε, όταν οι Άγιοι θεωρούν έτσι τον εαυτό τους και όταν ο Κύριος μας λέγει: «όταν ποιήσητε πάντα τα διαταχθέντα υμίν, λέγετε ότι δούλοι αχρείοι εσμέν, ότι ο ωφείλομεν ποιήσαι πεποιήκαμεν» (Λουκ. ιζ΄ 10).

4.  ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ

Για να είναι η εξομολόγησις ευάρεστη στο Θεό και αποτελεσματική πρέπει να προετοιμαζόμαστε κατάλληλα. Κάθε βράδυ πρέπει να εξετάζουμε προσεκτικά τον εαυτό μας και να σκεπτόμαστε τι κακό πράξαμε και τι καλό παραλείψαμε την ημέρα που πέρασε. Να σημειώνουμε δε τις αμαρτίες μας σ’ ένα χαρτί για να μη  τις ξεχνάμε και να μην περιμένουμε την τελευταία ημέρα ή στιγμή προ της εξομολογήσεως για να σκεφτούμε τι αμαρτίες κάναμε.

Χρειάζεται ακόμη να νηστεύουμε και να προσευχόμαστε στον Θεό να μας βοηθά να βλέπουμε τα σφάλματα μας και να είμαστε αυστηροί στον εαυτό μας και επιεικείς στους άλλους.

Τέλος, είναι ανάγκη να συναισθανθούμε την ενοχή μας, την αμαρτωλότητά μας και την μηδαμινότητά μας, να μετανοήσουμε ειλικρινά σαν τον άσωτο και ενώπιον του πνευματικού ν΄ αναφωνήσουμε το «Ήμαρτον» και τότε «το αίμα Ιησού Χριστού του υιού αυτού καθαρίζει ημάς από πάσης αμαρτίας» (Α΄ Ιωαν. α΄ 7 ). Διαφορετικά η εξομολόγησις θα είναι άκαρπη.

Πρέπει όμως, όπως όταν είμαστε ασθενείς σωματικά, δεν πάμε στον οποιοδήποτε γιατρό αλλά να αναζητούμε τον πιο έμπειρο και ειδικό για την περίπτωσή μας, έτσι και για τις ασθένειες της ψυχής πρέπει να φροντίζουμε να βρίσκουμε έμπειρο πνευματικό γιατρό ο οποίος θα μπορεί να μας θεραπεύσει. Όπως δε στο γιατρό μόνο τις ασθένειες μας με λεπτομέρεια φανερώνουμε, έτσι και στον πνευματικό μας πατέρα μόνο τα πάθη της ψυχής με συντριβή και κατάνυξη πρέπει να εξομολογούμεθα και όχι να περιαυτολογούμε ούτε να λέμε τις αμαρτίες των άλλων.

Παρακάτω θα αναφέρουμε ένα πολύ θαυμαστό και διδακτικό περιστατικό από τη ζωή του στάρετς Ζαχαρία. Κάποτε πήγαιναν να εξομολογηθούν στον στάρετς δυο κύριες. Η μία σκεπτόταν τις αμαρτίες και μετανοημένη έλεγε: «Κύριε μου πόσο αμαρτωλή είμαι! Έχω τούτο και εκείνο στα οποία έσφαλλα, κάποιον έκρινα, συγχώρησέ με Κύριε…», και η καρδιά της και ο νους της είχαν ριχθεί στα πόδια του Κυρίου «… Συγχωρησέ με, Κύριε, και δώσε μου τη δύναμη να μη σε ξαναπροσβάλω. Συγχώρησέ με Κύριε». Από τη σκέψη της πέρασε ολόκληρη η ζωή της και συνέχεια μετανοούσε έντονα.

Η άλλη γυναίκα όμως ήταν ήρεμη καθώς πήγαινε στον Γέροντα. «Θα φθάσω», έλεγε μέσα της, «θα εξομολογηθώ, θα πω ότι είμαι ένοχη για όλα και αύριο θα κοινωνήσω, αλλά τώρα που περπατώ στον δρόμο, να σκεφθώ τι ύφασμα θα αγοράσω για το φόρεμα του κοριτσιού μου, τι χρώμα να της διαλέξω, που θα πηγαίνει με το πρόσωπό της…». Τέτοιες και άλλες παρόμοιες κοσμικές σκέψεις απασχολούσαν την καρδιά και το μυαλό της δεύτερης κυρίας.

Έφθασαν στο μοναστήρι και μπήκαν στο κελλί του πατρός Ζαχαρία μαζί. Στην πρώτη ο Στάρετς είπε: «Γονάτισε, θα σου διαβάσω αμέσως τη συγχώρεση για τις αμαρτίες σου». «Μα, πάτερ, πως μπορείτε!... Ακόμη δεν σας τα έχω πει…». -«Δεν χρειάζεται να πεις τίποτε. Έλεγες όλες τις αμαρτίες σου στον Κύριο συνεχώς… Μετανοούσες ενώ ήσουν στον δρόμο και εγώ όλα τα άκουσα, γι’ αυτό τώρα θα σε συγχωρήσω και θα σου δώσω την ευλογία μου να κοινωνήσεις αύριο». «Εσύ όμως», απευθύνθηκε ο Στάρετς στην άλλη κυρία μετά από λίγο, «να πάς, βεβαίως, και να αγοράσεις το ύφασμα για το φόρεμα της κόρης σου. Διάλεξε το χρώμα, ράψε το, κάνε όπως θέλεις. Όταν όμως η ψυχή σου έλθει σε μετάνοια έλα ξανά να εξομολογηθείς. Τώρα δεν θα σε εξομολογήσω…».  

 

5.ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΑΡΕΣΤΟΥ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ

Η εξομολόγησις για να είναι θεάρεστος και καρποφόρος πρέπει: α) να είναι εκούσιος και ειλικρινής για να είναι σωστή και αποτελεσματική, διότι η βεβιασμένη και ανειλικρινής εξομολόγησις είναι άκαρπη, διότι δεν είναι υπαγόρευσις της καρδιάς και έκφρασις μετανοίας και ένδειξις πόθου προς θεραπείαν.

β) να γίνεται χωρίς αιδώ και συστολή, αλλά με παρρησία και κατάκρισι του εαυτού μας, διότι η παρρησία είναι εκδήλωσις αποστροφής προς την αμαρτία και διάθεσις προς απομάκρυνσι από αυτή. Για την ντροπή που νοιώθουμε όταν πηγαίνουμε να εξομολογηθούμε, ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει: «Εάν ενταύθα δι’ αισχύνην δεν εξαγορευθώμεν, θα αισχυνθώμεν εκεί ενώπιον πολλών μυριάδων». Άλλος δε πατήρ της Εκκλησίας λέει: «Μη απαξιώσης εξαγορεύσαι την αμαρτίαν σου ίνα τη εντεύθεν αισχύνη την εκείθεν φύγης (επειδή μέρος και τούτο της εκείνης κολάσεως) και φανής ότι την αμαρτίαν όντως μεμίσηκας». Τέλος, ο Αγάπιος ο Κρής, λέει, ότι δεν πρέπει να ντρεπόμαστε να εξομολογηθούμε. Πρέπει όμως να ντρεπόμαστε διότι λυπήσαμε το Θεό και βλάψαμε τον πλησίον και τον εαυτό μας. Αυτή η ντροπή είναι μέρος της μετανοίας και φέρει δόξαν και χάριν.

γ)να γίνεται με συντριβή της καρδιάς διότι αυτή φανερώνει την αληθινή μετάνοια και εκφράζει τη θλίψι για την παράβαση των εντολών του Θεού τον Οποίον ζητεί να εξιλεώση. Η χωρίς συντριβή εξομολόγησις φανερώνει έλλειψη βαθιάς συναισθήσεως της ενοχής μας.

δ) να είναι απλή και σύντομη, δηλαδή δεν πρέπει να φλυαρούμε, αλλά απλά και σύντομα να λέμε τις αμαρτίες μας.

ε) να είναι ταπεινή, δηλαδή πρέπει να συναισθανόμαστε ότι είμαστε αμαρτωλοί και ελεεινοί και να μην καυχόμαστε για τα καλά μας έργα, αλλά με λόγια συνετά και ταπεινά να ομολογούμε σαν τον τελώνη τις αμαρτίες μας.

στ) να είναι αληθής, δηλαδή δεν πρέπει να λέμε ψέμματα ούτε να δικαιολογήσουμε τον εαυτό μας ότι ο διάβολος ή ο τάδε άνθρωπος μας έκανε να αμαρτήσουμε. Ο διάβολος και οι άλλοι μπορεί να μας πειράζουν, εμείς όμως είμαστε υπεύθυνοι για τις πράξεις μας.

ζ) να είναι ταχεία, δηλαδή μόλις αμαρτήσουμε αμέσως να τρέξουμε στον εξομολόγο και να μην αφήσουμε να περάσει ο χρόνος, όπως κάνουμε όταν κτυπήσουμε και τραυματιστούμε που τρέχουμε αμέσως στο γιατρό και δεν αφήνουμε να τρέχη το αίμα ή ν’ αρρωστήσουμε  βαριά.

η) να είναι ακέραιη, δηλαδή δεν πρέπει να κρύβουμε κανένα αμάρτημα.

θ) να είναι συνεχής, δηλαδή πρέπει τακτικά να εξομολογούμεθα.

ι) να είναι μυστική, δηλαδή να μη γίνεται σε δημόσιο χώρο παρουσία πολλών προσώπων αλλά στο εξομολογητήριο ενώπιον του πνευματικού.

ια) ακόμη ο εξομολογούμενος πρέπει να είναι έτοιμος να κάνει τον κανόνα που θα του βάλει ο πνευματικός του. Ας γνωρίζουμε δε ότι ο κανόνας (επιτίμιο) που μας βάζει ο πνευματικός μας δεν είναι προς τιμωρία μας, αλλά προς διόρθωσίν μας.

ιβ) Τέλος, πρέπει να παίρνουμε σταθερή απόφασιν και να υποσχόμαστε στον Θεό ότι θα αγωνιστούμε να μην επαναλάβουμε τις ίδιες αμαρτίες και να αποφεύγουμε κάθε αμαρτία.

Ας ακούσουμε τώρα τι διδάσκει για την εξομολόγηση ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός: «Αν έχεις εκατό αμαρτίες και πής στον πνευματικό τις ενενήντα εννέα μη φανερώνοντας τη μία, όλες θα σου μείνουν ασυγχώρητες. Να ντρέπεσαι όταν κάνης την αμαρτία και όχι όταν την εξομολογήσαι. Αν ο πνευματικός σε ρωτήσει: «γιατί, παιδί μου, έκαμες αυτά τα αμαρτήματα;» πρόσεξε να μην κατηγορήσεις άλλον, αλλά μονάχα τον εαυτό σου. Πες: «αυτά τα έκαμα όλα από την κακή μου προαίρεσι». Όταν φύγεις απ’ τον πνευματικό συγχωρημένος, να ’χης την εξής απόφαση: καλύτερα να πεθάνης, παρά να ξανακάνεις αμαρτία. Αν έτσι εξομολογηθείς, σώζεσαι. Αν έτσι δεν εξομολογηθείς, χιλιάδες καλά να κάμης, μένεις ασυγχώρητος» (Διδαχή Δ΄).   

6.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Τα αποτελέσματα της εξομολογήσεως που έχει τα παραπάνω στοιχεία είναι θαυμαστά. Ας ακούσουμε τι λένε γι’ αυτά μερικοί Πατέρες της Εκκλησίας μας. Ο Μέγας Αθανάσιος διδάσκει ότι: «Καθώς ο λαβών το Βάπτισμα διά του Ιερέως είναι κατάφωτος εκ των χαρίτων του Πανάγιου Πνεύματος, έτσι και ο εξομολογούμενος εν μετανοία δέχεται δια του Ιερέως την συγχώρησιν των αμαρτιών αυτού και λαμβάνει τας δωρεάς του Κυρίου Ιησού». Ο Συμεών Θεσσαλονίκης λέει ότι με την γνήσια μετάνοια κάθε άνθρωπος καθαρίζεται, εξομολογούμενος τις αμαρτίες του και αποφεύγοντας το κακό και αρχίζοντας το καλό και δίνοντας υπόσχεση στον Θεό ότι δεν θα κάνη πλέον την αμαρτία. Ο δε άγιος Ιωάννης της Κλίμακος βεβαιώνει: «Μώλωπες θριαμβευόμενοι ού προκόψουσιν επί το χείρον αλλ’ ιαθήσονται» δηλαδή οι πληγές και οι ασθένειες της ψυχής τις οποίες αποκαλύπτομε διά της εξομολογήσεως, δεν θα χειροτερεύσουν, αλλά θα θεραπευθούν.

Με την εξομολόγησι, λοιπόν, καθαριζόμαστε από τις αμαρτίες μας, ξανασυνδεόμαστε και συμφιλιωνόμαστε με τον Θεόν, γεμίζει η καρδιά μας ειρήνη και χαρά και παίρνουμε δύναμη και χάριν από τον Θεόν για τη συνέχισι του πνευματικού μας αγώνα.

Ας ακούσουμε τώρα την συγκλονιστική μαρτυρία δύο κορυφαίων επιστημόνων, οι οποίοι μετά από μακροχρόνιο αγώνα πήραν την απόφαση να εξομολογηθούν. Ο ένας είναι ο κορυφαίος Ρώσος λογοτέχνης Ντοστογιέφσκυ, ο οποίος μέχρι τα νεανικά του χρόνια έζησε στην κόλαση της αθεΐας. Όταν με την χάρι του Θεού επίστευσε, πήγε και εξομολογήθηκε. Και τότε είπε συγκινημένος και γεμάτος ευγνωμοσύνη προς τον Θεό: «εξομολογήθηκα σ’ ένα Ρώσο παπά και Παράδεισος χαράς φύτρωσε μέσα στην καρδιά μου».

Ο άλλος είναι ο αείμνηστος Χαράλαμπος Γιερός, Καθηγητής της Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο οποίος είπε τα παρακάτω λόγια για την πρώτη του εξομολόγηση: «Η ημέρα κατά την οποίαν, κατόπιν μακράς διστακτικότητος και όχι άνευ προσπάθειας, απεφάσισα ελευθέρως εκείνην την ταπεινήν πράξιν τού να κλίνω τα γόνατα προ του ιερέως, εκείνη η ημέρα υπήρξε η πλέον αξιομνημόνευτος ημέρα της ζωής μου. Σηκώθηκα με την ωρισμένην, ισχυράν και βεβαίαν εντύπωσιν της απελευθερώσεως. Αισθάνθηκα τον εαυτό μου τελικώς κύριον δια πρώτην φοράν του εαυτού μου, της ζωής μου και της σκέψεως μου διότι έβλεπον τον εαυτό μου, την ζωή  μου και την μόρφωσίν μου από εν πολύ ανώτερον και βαθύτερον σημείον παρατηρήσεως».

Θα κλείσουμε αυτό το κεφάλαιο μ’ ένα αποκαλυπτικό περιστατικό που συνέβη πριν μερικά χρόνια στο Άγιο Όρος. Ο στρατηγός Δούσμανης, είχε έναν ανεψιό δαιμονισμένον, τον οποίον έστειλε στο ψυχιατρείο Κερκύρας, για θεραπεία. Οι γιατροί όμως δεν μπορούσαν να τον θεραπεύσουν. Έτσι με συνοδεία δύο στρατιωτών τον έστειλε στην μονή Διονυσίου. Ήταν επιθετικός. Τον έκλεισαν σε ένα κελλί. Τον έδεναν με σχοινιά και με παλαμάρι και τα έκοβε. Δύο μοναχοί του πήγαιναν φαγητό και του διάβαζαν ευχές καθημερινώς.

Κάποια μέρα πήγαν να τον δουν ένας δόκιμος μοναχός μαζί με τον π. Γαβριήλ, αργότερα ηγούμενο της Μονής. Τότε ο δαιμονισμένος απευθυνόμενος στον δόκιμο είπε ειρωνικά: «Μπα! Μου έγινες και συ καλόγερος; Ξεχνάς τι έκανες όταν ήσουν σερβιτόρος στα παγκάκια του Ζαππείου;». Αμέσως ο π. Γαβριήλ πήρε έξω τον δόκιμο και τον ρώτησε αν ήταν αλήθεια αυτά που είπε ο δαιμονισμένος. Εκείνος ωμολόγησε ότι ήταν αλήθεια και ότι δεν τα είχε εξομολογηθεί από ντροπή. Ο π. Γαβριήλ τον προέτρεψε να πάη να εξομολογηθή σε έναν Γέροντα λίγο έξω από την Μονή. Ο δόκιμος υπήκουσε και εξομολογήθηκε όλες τις αμαρτίες του. Και όταν μετά από λίγες ημέρες πήγε πάλι στον δαιμονισμένο, εκείνος ξαφνιάστηκε και με φανερή απορία είπε: «Περίεργον! Ποιός τα έσβησε».   

7. ΕΜΠΟΔΙΑ

Η άγνοια, ο εγωισμός  και η αμαρτωλή ζωή είναι οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους πολλοί χριστιανοί δεν εξομολογούνται. Άλλοι λόγοι είναι η ιεροκατηγορία, το αντιεκκλησιαστικό πνεύμα, η πολεμική κατά της πίστεως και η ολιγοπιστία.

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, έρχεται και ο αντίδικος ημών διάβολος. Και προσπαθεί με κάθε τρόπο να μας εμποδίση από την εξομολόγησι. Γιατί; Διότι γνωρίζει τα ευεργετικά και σωτήρια αποτελέσματα της εξομολογήσεως και διότι ενώ χαρά μεγάλη γίνεται στον ουρανό για έναν αμαρτωλό που μετανοεί (Λουκ.ιε΄ 7), την ίδια ώρα ο διάβολος καίγεται από τον φθόνο και την κακία του. Αμφιβάλλετε; Ακούστε λοιπόν, ένα γεγονός, που συνέβη στην Μονή Γηροκομείου Πατρών.

Κάποια μέρα πήγε στη Μονή ένας νέος. Μόλις μπήκε στον ναό της Παναγίας, μια δαιμονισμένη την οποία ουδέποτε είχε συναντήσει του είπε: «Βρε, καλώς τον φίλο μου τον Κώστα! Τώρα που πήραμε και αυτοκίνητο, θα γυρίζουμε με γυναίκες!».Ο νέος συγκλονίστηκε έτρεξε και γονάτισε μπροστά στην εικόνα της Παναγίας και άρχισε να προσεύχεται. Σε λίγο η δαιμονισμένη άρχισε να ουρλιάζη και να λέη: «Μην το κάνης αυτό. Δεν σου είπα αυτά για να κάνης αυτό. Μην το κάνης αυτό». Αργότερα πλησίασε το νέο ένας αρχιμανδρίτης και τον παρεκάλεσε να του πή τι έλεγε στην Παναγία την ώρα που φώναζε η δαιμονισμένη. Και ο νέος είπε: «Παρακαλούσα την Παναγία να με συγχωρήση για την αμαρτωλή μου ζωή. Και υποσχόμουν ότι θ’ αλλάξω ζωή και θα πάω να εξομολογηθώ».

Βλέπετε, αδελφοί μου, ότι ο διάβολος καίγεται και μόνο με την απόφαση που παίρνει ένας άνθρωπος  να εξομολογηθή; Γι’ αυτό με διάφορες σκέψεις, με την ειρωνεία των άλλων και των συγγενών καμιά φορά και με άλλους τρόπους προσπαθεί να μας εμποδίση να μην εξομολογηθούμε. Δύο όμως είναι τα κυριότερα εμπόδια του διαβόλου: α) η απόγνωση και β) η αμέλεια.

Α) Σε πολλούς ανθρώπους οι οποίοι συναισθάνονται την αμαρτωλότητά τους, ο διάβολος βάζει την εξής σκέψη: «για σένα δεν υπάρχει πια σωτηρία». Έτσι προσπαθεί να τους ρίψη σε απόγνωση, σε απελπισία. Και δυστυχώς, πολλοί πιστεύουν αυτά τα λόγια και νομίζουν ότι είναι αδύνατο να σωθούν. Όμως ήδη από την Παλαιά Διαθήκη ο Προφήτης Ησαΐας φωνάζει: «επιστράφητε προς Κύριον και ελεηθήσεσθε ότι επί πολύ αφήσει τας αμαρτίας υμών». Στην δε Καινή Διαθήκη, βλέπομε τον Θεόν να συγχωρή την πόρνη, τον τελώνη, τον άσωτο και τον ληστή. Ακόμα τον βλέπομε να παίρνη έναν τελώνη και να τον κάνη Απόστολο Ματθαίο, να παίρνη τη Σαμαρείτιδα και να την κάνη Αγία Φωτεινή, να παίρνει έναν διώκτη και να τον κάνη Απόστολο των Εθνών. Και από τότε μέχρι σήμερα ο Θεός κανέναν άνθρωπο που μετανόησε ειλικρινά δεν απεστράφη, όσες αμαρτίες και αν είχε κάνη, αλλά όλους τους μετανοημένους αμαρτωλούς τους εκαθάρισε από  την αμαρτία, τους έκανε υιούς Του και τους ανέδειξε εργάτες της αρετής και Αγίους. Και έπραξε και πράττει έτσι ο Θεός, διότι θέλει να σωθούν όλοι οι άνθρωποι και έναν πόθο έχει: Να ελεή. Να ελεή. Ναι, να ελεή.

Ποτέ λοιπόν, να μην απελπιζώμεθα, όσες αμαρτίες και αν έχουμε διότι έστω κι αν οι αμαρτίες      μας είναι σαν μια πελώρια φωτιά, η φωτιά αυτή σβήνει μέσα στον ωκεανό, δηλαδή στο άπειρο έλεος του Θεού.

Β)Σε άλλους ανθρώπους, οι οποίοι αισθάνονται την ανάγκη να εξομολογηθούν, ο διάβολος βάζει την σκέψη: «Έχεις καιρό». Έτσι, πολλοί ακούοντας αυτή την φωνή, λένε: «Θα πάω να εξομολογηθώ αύριο». Το αύριο όμως γίνεται η άλλη εβδομάδα, ο άλλος μήνας, ο άλλος χρόνος … ποτέ. Και δυστυχώς, έτσι χάνονται πολλές ψυχές.

Αλλ’ όχι, αδελφοί μου, μην αμελούμε. Σήμερα ας μετανοήσουμε, σήμερα ας εξομολογηθούμε, διότι δεν ξέρουμε πόσο θα ζήσουμε και διότι με το πέρασμα του χρόνου σκληραίνει η ψυχή.