ΛΟΓΟΣ ΕΓΚΩΜΙΑΣΤΙΚΟΣ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΝ Τῼ ΑΓΙῼ ΟΡΕΙ ΛΑΜΨΑΝΤΩΝ ΟΣΙΩΝ-2 «Ἔσοπτρα διαφανέστατα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ ὄργανα δεκτικὰ τῆς ἐκείνου ἐνεργείας καὶ τοῦ φωτισμοῦ καὶ τῆς χάριτος»

Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου
Λόγος ἐγκωμιαστικὸς
περὶ τῶν Ὁσίων Πατέρων τῶν ἐν τῷ Ἁγίῳ Ὄρει τοῦ Ἄθω λαμψάντων
[Β´]

Κυριακὴ Β´ Ματθαίου, τῶν Ἁγιορειτῶν Πατέρων

ἀπὸ τὸ βιβλίο «ΠΑΤΕΡΙΚΟΝ ΚΥΡΙΑΚΟΔΡΟΜΙΟΝ»
ἔκδ. Ἱ. Κελ. Ἁγ. Νικολάου Μπουραζέρη, Ἅγ. Ὄρος
σελ. 135-148

Μέρος Α´: ΛΟΓΟΣ ΕΓΚΩΜΙΑΣΤΙΚΟΣ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΝ Τῼ ΑΓΙῼ ΟΡΕΙ ΛΑΜΨΑΝΤΩΝ ΟΣΙΩΝ-1

.             Ταύτην, λοιπόν, τὴν φήμην τῶν μεγάλων ὑποσχέσεων τὰς ὁποίας κάμνει, ὄχι ἄλλος τίς, ἀλλὰ μία Μήτηρ Θεοῦ καὶ μία Βασίλισσα τοῦ Οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς, τὸ νὰ ἔχη, δηλαδή, τὸὌρος τοῦτο ὡς ἰδικόν της καὶ νὰ ὑπερασπίζηται ὄχι μόνον ζῶντας, ἀλλὰ καὶ μετὰ θάνατον πάντας τοὺς κατοικοῦντας ἐν αὐτῷ, τοῦτο, λέγω, ἀκούσαντες καὶ οἱ θεῖοι οὗτοι Πατέρες καὶ Ὅσιοι, ἀφῆκαν τὸν κόσμον καὶ τὰ ἐν τῷ κόσμῳ πάντα, γονεῖς, συγγενεῖς, οἰκίας, ὑπάρχοντα, πλοῦτον, δόξαν καὶ ἡδονάς, καὶ ἦλθον ἀπὸ κάθε μέρος τῆς οἰκουμένης καὶ ἑκατοίκησαν τὸν ἱερὸν τοῦτον Ἄθω, τὸν νοητὸν καὶ περικαλλέστατον τῆς Θεοτόκου Παράδεισον, θαρροῦντες ὅλως διόλου καὶἐλπίζοντες μετὰ Θεὸν εἰς τὴν προστασίαν καὶ σκέπην τῆς Κυρίας τοῦ Ὄρους· ἀφ’ οὗ δὲ ἦλθον καὶ ἑκατοίκησαν ἐδῶ, ἠξεύροντες ὅτι δύο εἶναι αἱ καθολικαὶ καὶ μεγάλαι ἐντολαί: πρώτη, τὸ «Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου, καὶἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου, καὶ ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου» καὶ δευτέρα, τὸ «Ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν», ἀπεφάσισαν καὶ αὐτοὶ νὰ φυλάξωσι ταύτας τὰς δύο ἐντολάς· καὶ διὰ μέσου τῆς φυλάξεως τῶν δύο τούτων, νὰ φυλάξωσιν ὁμοῦ καὶ ὅλας τὰς ἄλλας μερικὰς ἐντολὰς τοῦ νόμου καὶ τῶν Προφητῶν, καθὼς εἶπεν ὁ Κύριος «Ἐν ταύταις ταῖς δυσὶν ἐντολαῖς, ὅλος ὁ νόμος καὶ οἱ προφῆται κρέμανται»· καὶ οὕτω νὰ φθάσωσιν εἰς τὴν τελειότητα τῆς ἀρετῆς, ὅσον εἶναι δυνατὸν εἰς τοὺς ἀνθρώπους ἐν τῷ παρόντι βίῳ.
.             Καί, λοιπόν, ἐμιμήθησαν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστόν, ὅστις πρῶτον ἔδειξεν ὅτι ἀγαπᾶ τὸν Θεόν, καὶ δεύτερον, ὅτι ἀγαπᾶ καὶ τὸν πλησίον διότι, καθὼς λέγουσιν οἱ ἱεροὶ Εὐαγγελισταί, ὁ Ματθαῖος, ὁ Μάρκος καὶὁ Λουκᾶς, εὐθὺς ἀφ’ οὗἐβαπτίσθη, ἀνήχθη εἰς τὴν ἔρημον ὑπὸ τοῦ ἁγίου Πνεύματος καὶ ἐπειράσθη ἀπὸ τὸν διάβολον μὲ τοὺς τρεῖς γίγαντας τῶν παθῶν μὲ τὴν φιληδονίαν, λέγω, τὴν φιλοδοξίαν καὶ τὴν φιλαργυρίαν καὶ οὕτω νικήσας ὁ Κύριος τὸν διάβολον καὶ τὰ πάθη ταῦτα, τὰ ὁποῖα τὸν προσέβαλον, ἔδειξεν ὅτι ἀγαπᾶ τὸν Θεόν, καθ’ ὃ καὶ ἄνθρωπος, ἐξ ὅλης του τῆς ψυχῆς, ἐξ ὅλης του τῆς ἰσχύος, καὶὅτι εἶναι τέλειος εἰς τὴν πρώτην ἐντολήν. Μετὰ ταῦτα δὲ πάλιν ἐπιστρέφει ἀπὸ τὴν ἔρημον εἰς τὸν κόσμον καὶ κηρύττει τὸ Εὐαγγέλιον τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν καὶ διδάσκει τοὺς ἀνθρώπους νὰ φυλάττωσι τὰς θείας καὶ σωτηρίους αὐτοῦἐντολὰς καὶ νὰὑπομένωσιν ὄχι μόνον κόπους καὶὕβρεις καὶὀνειδισμοὺς διὰ τὴν ἀγάπην τῶν ἀδελφῶν, ἀλλὰ καὶ πάθη καὶ σταυρὸν καὶ θάνατον· καὶ ταῦτα πάντα ἐνίκησε μὲ τόσην μεγαλοψυχίαν, ὥστε νὰ παρακαλῆ καὶ δι’ αὐτοὺς τοὺς ἰδίους σταυρωτάς, λέγων· «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς· οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι». Τοιουτοτρόπως ἔδειξεν ὅτι ἀγαπᾶ καὶ τὸν πλησίον, ὄχι μόνον ὡς τὸν ἑαυτόν του, ἀλλὰ καὶ περισσότερον ἀπὸ τὸν ἑαυτόν του· καὶ ὅτι εἶναι τέλειος καὶ εἰς τὴν δευτέραν ἐντολήν, καθὼς περὶ τούτων πλατύτατα καὶ γλαφυρώτατα ἀναφέρει ὁ θεοφόρος Μάξιμος.
.             Τοιουτοτρόπως, λέγω, ἐμιμήθησαν τὸν Κύριον καὶ οἱ Ἅγιοι καὶ Θεοφόροι οὗτοι Πατέρες. Καὶ κατὰ τὸ παράδειγμα τοῦ Κυρίου, πρῶτον μὲν ἔδειξαν ὅτι ἀγαπῶσι τὸν Θεὸν ἐξ ὅλης των τῆς καρδίας· δεύτερον δέ, ὅτι ἀγαπῶσι καὶ τὸν πλησίον των ὡς τὸν ἑαυτόν των, διότι ἡσυχάσαντες πρότερον εἰς τὰς ὀπὰς καὶ τρώγλας καὶ σπήλαια, καὶ εἰς ἄλλα διάφορα μέρη τοῦ ἱεροῦ τούτου Ὄρους, ἐπολέμησαν μὲ σῶμα ὑλικὸν τὰς ἀΰλους ἀρχὰς καὶ τὰς ἐξουσίας καὶ τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου· καὶ τούτους κατὰ κράτος θριαμβεύσαντες, καθὼς λέγει ὁ θεῖος Παῦλος, ἐνίκησαν τὴν μὲν φιληδονίαν μὲ τὴν νηστείαν, μὲ τὴν ἐγκράτειαν, μὲ τὴν ἀγρυπνίαν, μὲ τὴν ἀέναον προσευχήν, μὲ τὴν ἄστεγον σκέπην, μὲ τὴν χαμαικοιτίαν καὶ ξηροκοιτίαν, μὲ τὰ συνεχῆ δάκρυα καὶ μὲ πᾶσαν ἄλλην σκληραγωγίαν τοῦ σώματος· τὴν δὲ φιλοδοξίαν ἐνίκησαν μὲ τὴν ταπεινοφροσύνην, μὲ τὴν ὑπακοήν, μὲ τὴν τελείαν ἐκκοπὴν τοῦ θελήματος, μὲ τὸ συντετριμμένον φρόνημα τοῦ νοὸς καὶ μὲ τὴν πτωχείαν τοῦ πνεύματος· τὴν δὲ φιλαργυρίαν μὲ τὴν τελείαν ἀκτημοσύνην, μὲ τὴν πτωχείαν καὶ τῶν ἀναγκαίων στέρησιν καὶ οὕτω ἐκαθάρισαν τὸν ἑαυτόν των ἀπὸ ὅλα τὰ πάθη, διὰ μέσου τῆς ἡσυχίας καὶ τῆς ἐν τῇ ἡσυχίᾳ πράξεώς τε καὶ θεωρίας, ἐπειδὴ κατὰ τὸν μέγαν Βασίλειον «ἡἡσυχία ἐστὶν ἀρχὴ καθάρσεως τῇ ψυχῇ» (ἐπιστολ. α´)· καὶὁἀδελφὸς αὐτοῦ Νύσσης Γρηγόριος λέγει ὅτι «ἡσυχάζουσα ψυχὴ καὶ τῶν ἔξωθεν πραγμάτων ἁπαλλαγεῖσα, ἀκριβέστερον τῶν οἰκείων ἀγαθῶν, ἢ κακῶν ἐπαισθάνεται». Καὶ τὸ μὲν σῶμα ἐκαθάρισαν ἀπὸ τὴν ἐμπάθειαν, τὴν δὲ ψυχὴν ἀπὸ τὴν ἡδυπάθειαν, τὸν δὲ νοῦν ἀπὸ τὴν προσπάθειαν, καθὼς φιλοσοφεῖὁ θεηγόρος Μάξιμος.
.             Τοιουτοτρόπως, λοιπόν, μὲ τὸ μέσον της σωματικῆς, ψυχικῆς καὶ νοερᾶς ἀπαθείας ταύτης, ἠξιώθησαν οἱ μακάριοι νὰ γενῶσιν ἔσοπτρα διαφανέστατα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ ὄργανα δεκτικὰ τῆς ἐκείνου ἐνεργείας καὶ τοῦ φωτισμοῦ καὶ τῆς χάριτος, διακρίνοντες μὲν τὰ δύσληπτα καὶἀπόρρητα, διορῶντες δὲ τὰ πόρρω καὶ μακρὰν γινόμενα, καὶ προορῶντες τὰ μήπω γενόμενα. Τί νὰ πολυλογῶ; Οἱ θεῖοι οὗτοι Πατέρες καὶὍσιοι μένοντες ἐν τῇἡσυχίᾳ, ἔφθασαν εἰς τὸ μέτρον τῆς ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ καὶ εἰς τὴν τελειότητα τῆς πρὸς Θεὸν ἀγάπης, ἥτις εἶναι ἡἀκρότης ὅλων τῶν ἀρετῶν· ἀγαπῶντες τὸν Θεὸν ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς, ἐξ ὅλης τῆς διανοίας καὶἐξ ὅλης τῆς δυνάμεως αὐτῶν, καὶ μόνοι μόνῳ τῷ Θεῷ τοσοῦτον ἑνούμενοι, εἰς τρόπον ὥστε ἄλλο τί δὲν εὑρίσκετο μεταξὺ αὐτῶν τῶν ἀγαπώντων καὶ τοῦὑπ’ αὐτῶν ἀγαπωμένου Θεοῦ· καὶ μόνοι μόνον τὸν Θεόν, τοσοῦτον γινώσκοντες, ὡς κατὰ χάριν Θεοί, τὸν κατὰ φύσιν Θεὸν ὥστε, καθὼς ἐγίνωσκεν αὐτοὺς ὁ Θεός, οὕτω καὶ αὐτοὶἀντιστρόφως ἐγίνωσκον τὸν Θεόν, ὥσπερ ὑψηγορεῖ ὁ Θεολόγος Γρηγόριος· «τοιούτοις δὲ γενομένοις, ὡς οἰκείοις ἤδη προσομιλεῖ, (τολμᾶ τι νεανικὸν ὁ λόγος) Θεὸς θεοῖς ἑνούμενός τε καὶ γνωριζόμενος· καὶ τοσοῦτον ἴσως, ὅσον ἤδη γινώσκει τοὺς γινωσκομένους». (Λόγος εἰς τὸ Πάσχα καὶ εἰς τὰ Γενέθλια).

ΠΗΓΗ:   ΚΛΙΚ