Διδαχαὶ π. Ἐπιφανίου Θεοδωροπούλου

ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ

Μέρος Γ'  

         ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ Η' ΔΟΥΛΟΙ 

• Έχουμε την εντύπωση ότι εμείς σήμερα είμεθα ελεύθεροι. Αλλά είμεθα στην πραγματικότητα; Εμείς, βέβαια, δεν έχουμε, αφεντικά της παλαιάς εποχής, αλλά είμεθα δούλοι, λίγο ή πολύ στα πάθη μας. Ο άλλος βλέπει κάτι στην τηλεόραση και λέγει: «Αύριο θα πάω να αγοράσω αυτό, που διαφημίζεται», χωρίς να του χρειάζεται. Αυτό λέγεται ελευθερία; Όταν η γυναίκα βλέπει την μία ή την άλλη στην τηλεόραση ν' αλλάζουν «μοντελάκια» και λέγει: «Δεν μπορώ να πάω με το ίδιο φόρεμα σε δύο γάμους», αυτό είναι ελευθερία;
  Πιστεύουμε θεωρητικά σε έναν Θεό, Πατέρα, Παντοκράτορα, αλλά στην πράξη είμεθα ειδωλολάτρες. Λατρεύουμε είδωλα, είτε το είδωλο λέγεται μόδα, είτε λέγεται καταναλωτισμός, είτε λέγεται αφθονία, είτε ο,τιδήποτε άλλο.
  
  ΝΗΣΤΕΙΑ
• Στις μακροχρόνιες και επίμονες προσπάθειες διαφόρων εκκοσμικευμένων εκκλησιαστικών κύκλων για την αναθεώρηση και χαλάρωση των περί νηστείας διατάξεων της Εκκλησίας ο Γέροντας ήταν απολύτως αντίθετος. Έλεγε:
  -Είναι τόση η αξία της νηστείας, ώστε και αν ακόμη δεν είχε θεσπισθεί από την Εκκλησία, θα έπρεπε να την θεσπίσει τώρα, και όχι θεσμό καθιερωμένο ήδη από αιώνες, ο οποίος έχει αναδείξει τόσους Αγίους, να ζητάμε να τον καταργήσουμε ή να τον αλλοιώσομε!
  
  ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ  
• Όταν κάποιος είναι ελεύθερος, έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις. Όταν γίνει έγγαμος, έχει ελάχιστα δικαιώματα και πάρα πολλές υποχρεώσεις. Όταν όμως αποκτήσει και τέκνα, δεν έχει καθόλου δικαιώματα, αλλά μόνον υποχρεώσεις.
  
  ΑΦΕΝΤΗ ΤΟΝ ΘΕΟ Ή ΤΟΝ ΔΙΑΒΟΛΟ;
• -Αφέντη έχουμε πάντα. Ή τον Θεό ή τον διάβολο και τα πάθη μας. Ελευθερία έχει ο άνθρωπος μόνο ως προς τις επιλογές του: Να διαλέξει αφεντικό ή τον Χριστό ή τον διάβολο. Από εκεί και έπειτα αρχίζουν οι υποχρεώσεις και στην μία περίπτωση και στην άλλη. Πολλοί αποκαλούν καταπίεση τις υποχρεώσεις του Χριστιανισμού. Εμείς οι Χριστιανοί μιλάμε για αγώνα.
  
  ΙΔΑΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
  
• -Γέροντα, πιστεύετε ότι ήταν ιδανική η μορφή της κοινωνίας τότε που δεν ήταν αναπτυγμένη η τεχνολογία;
  -Όχι! Δεν είπα ότι ήταν άλλοτε ιδανική κοινωνία. Οι άνθρωποι όμως ήταν ευτυχέστεροι. Ιδανική κοινωνία δεν υπήρξε, ούτε θα υπάρξει ποτέ στην γη. Ιδανική κοινωνία υπάρχει εκεί πάνω, στον ουρανό, που είναι και το πολίτευμα ημών· στην αληθινή πόλη, «ης τεχνίτης και δημιουργός ο Θεός» (Εβρ. ια' 10). Στη γη αυτή, έτσι θα ζήσουμε, με αθλιότητες και με ταλαιπωρίες, και με αγριότητες καμμιά φορά.
  
   ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ 
• Κάποτε πνευματικά του τέκνα ανησύχησαν από τις πληροφορίες ότι στην Μ. Βρεττανία άρχισαν να «χειροτονούνται» γυναίκες Κληρικοί από τους Αγγλικανούς. Και τον ρώτησαν τι άραγε θα μπορούσε να συμβεί στην Ορθόδοξη Εκκλησία αν έρχονταν ποτέ κι εδώ παρόμοιες ιδέες.
  
  Ο Γέροντας, με την γνωστή αίσθηση χιούμορ που τον διέκρινε πολλές φορές, απάντησε:
  -Τι ανησυχείτε, παιδιά μου; Οι μεν ευσεβείς γυναίκες, που κατά τεκμήριο θα ήθελαν να σηκώσουν την «καλογερική» στους ώμους τους, τηρούν πιστώς τις παραδόσεις της Ορθοδοξίας. Οι δε «φεμινίστριες» του Ελλαδικού χώρου ακούνε «Εκκλησία» και... τρέχουν πανικόβλητες! Μην ανησυχείτε, λοιπόν. Η Ορθοδοξία δεν κινδυνεύει να «χειροτονήσει» καμμία γυναίκα. Ούτε άσεβη, ούτε, πολύ λιγότερο, ευσεβή!....
  
  Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΥΠΑΚΟΗΣ 
• -Η υπακοή έχει αξία, όταν γίνεται σε κάτι που μας φαίνεται παράλογο. Στο λογικό δεν έχει αξία και δεν λέγεται υπακοή αλλά συμφωνία, και είναι παράλογο να μην υπακούσει κανείς σ' αυτή την περίπτωση.
  
  ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΣΤΗΝ ΛΟΓΙΚΗ ΜΑΣ
• -Παιδί μου, μην έχεις πολύ εμπιστοσύνη στη λογική σου. Άφησε τον Θεό να κατευθύνει τα βήματά σου. Όταν ο άνθρωπος επιθυμεί να κάνει το θέλημα του Θεού, Αυτός βρίσκει τρόπους να του το δείξει. Ο Θεός δεν μας έχει ανάγκη. Αυτός φροντίζει την Εκκλησία Του και μπορεί και από τις πέτρες να βγάλει ανθρώπους για να οδηγήσουν τον λαό Του.|
  
  ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ
  
• -Πολλές φορές στην εξομολόγηση μού συμβαίνει το εξής: Ενόσω εσείς μού εκθέτετε τα προβλήματα, τα οποία σχετίζονται με αμαρτίες, προετοιμάζω μέσα στην σκέψη μου κάποια απάντηση. Όταν όμως αρχίσω να μιλώ, λέω άλλα. Απόδειξη ότι τελείται Μυστήριο.
  
  
  ΑΜΕΛΕΙΑ ΣΤΗ ΝΗΣΤΕΙΑ 
• Αυτοί που ενσυνείδητα παραθεωρούν το θέμα της νηστείας, χωρίς να έχουν λόγους υγείας, πολύ φοβάμαι ότι δεν ενδιαφέρονται πραγματικά για την σωτηρία της ψυχής τους.
  
  ΜΗ ΣΥΜΒΙΒΑΖΟΥΜΕ ΤΑ ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΑ
  
• Μη συμβιβάζουμε τα ασυμβίβαστα για να αποφύγουμε τον σταυρό και να εξασφαλίσουμε το χουζούρι μας. Μην αναζητούμε μαξιλαράκια για να αναπαύουμε την ένοχη συνείδησή μας. Διότι τότε ο Θεός θα επιτρέψει και σκληρές δοκιμασίες να υποφέρουμε και αμοιβή στον ουρανό να μην έχομε.
  
  
  ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΣΑΡΚΟΣ
  
• -Οι Πατέρες λέγουν: Όλες οι μάχες κερδίζονται με επίθεση. Η μόνη μάχη που κερδίζεται με την φυγή είναι η μάχη κατά της σαρκός.
  
  
  ΑΝΗΣΥΧΙΑ ΜΗΤΕΡΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ 
• Διηγείται μια μητέρα:
  Κάποια φορά στην εξομολόγηση του είπα: -Ανησυχώ πολύ για τα παιδιά μου, μήπως πάθουν τίποτε, μήπως τους συμβή κάτι κακό. Βάζω χίλια - δυο με το μυαλό μου.
  Η απάντηση του π. Επιφανίου ήλθε ταχύτατα, σε έντονο ύφος και συγχρόνως συγκλονιστική:
  -Και ποιος σου είπε ότι τα παιδιά είναι δικά σου; Του Θεού είναι! Προβατάκια Του είναι και σε έχει βάλει να τα φυλάς.
  
  Η ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
  
• Στην ερώτηση:
  -Πού είναι η αγάπη του Θεού, αφού αφήνει και πεθαίνουν και μικρά παιδιά; απαντούσε:
  -Ο Θεός έχει αναθέσει στους γονείς την ανατροφή των παιδιών Του και όχι των παιδιών τους. Του Θεού είναι τα παιδιά και όχι δικά τους. Ο Θεός με τους θανάτους των μικρών παιδιών κάνει πολλές φορές ότι και ο βοσκός με μια δύστροπη προβατίνα που δεν θέλει να μπη στο μαντρί: αρπάζει το αρνάκι για να την αναγκάσει να έλθη και αυτή κοντά Του!
  
  Η ΙΕΡΟΣΥΝΗ: ΕΥΕΡΓΕΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ
  
• Ο Γέροντας Επιφάνιος έλεγε: «Η ιερωσύνη είναι μια πολύ μεγάλη ευεργεσία του Θεού προς τους ανθρώπους. Είναι ο αγωγός της χάριτος του Θεού».
  
  ΒΑΘΕΙΑ ΤΑΠΕΙΝΩΣΙ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ
  
• Είχε βαθειά ταπείνωσι, αλλά και ακράδαντη πίστη ότι ο Κύριος τού δίνει πλούσια την χάρη και τις ευλογίες Του. Τον ακούγαμε να επαναλαμβάνει συχνά τις κάτωθι στερεότυπες προσευχές:
  -«Κύριε, λάμπρυνόν μου την ψυχήν και το φως το αισθητόν».
  -«Κύριε, φώτισόν μου το σκότος».
  -«Κύριε καν θέλω, καν μη θέλω σώσον με»
  
  Σε αυτές τις εκφράσεις διαπιστώνει κανείς έντονα τρία στοιχεία:
  α) Πίστευε ότι δεν είχε καμμία αρετή και η ύπαρξή του είχε ανάγκη να φωτισθεί από το ουράνιο φως.
  β) Είχε βαθύτατο πόθο για την βασιλεία του Θεού.
  γ) Έθετε το αυτεξούσιό του στα χέρια του Θεού, προκειμένου, έστω και ακουσίως, ο Κύριος να τον σώσει.

Ο ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΜΑΣ
Π. ΕΠΙΦΑΝΙΟΣ Ι. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ