Ο ΑΓΙΟΣ ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ὁ ΚAΛΦΑΣ

Ὁ Ἅγιος Νεομάρτυρας Ἰωάννης ὁ Κάλφας¹ (26.2.1575)

ἀπὸ τὸν Κωνσταντῖνο Ἀθ. Οἰκονόμου,
δάσκαλο, συγγραφέα

“Πληγὰς ἀριθμεῖν μὴ Ἰωάννη θέλε,
Σκηνὰς δὲ μᾶλλον, ἃς ἔχει ἔνδον πόλος”.

ΚΑΤΑΓΩΓΗ – ΕΡΓΑΣΙΑ: Ὁ Ἰωάννης ἦταν ἕνας τεχνίτης τῆς πέτρας, εἰδικὸς στὰ σκαλίσματα, ἀπὸ τὸ Γαλατὰ τῆς Πόλης. Συχνὰ ἐργαζόταν στὸ σαράι τοῦ σουλτάνου, ἀλλὰ καὶ πολλοὶ ἀγάδες τὸν ἔπαιρναν καὶ ἔκτιζε τὰ ἀκριβὰ σπίτια τους.

ΜΙΑ ΧΑΡΗ ΣΕ ΕΝΑ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΠΑΙΔΑ: Ὡς χαρακτήρας ὁ Ἰωάννης ἦταν ταπεινὸς καὶ ἐλεήμων. Ὀρφανὰ πάντρευε, φυλακισμένους ἐλευθέρωνε καὶ κατὰ τὸν Ἅγιο Νικόδημο, πολλὲς ἄλλες καλοσύνες ἔκανε. Κάποτε ἕνας ἀγὰς τοῦ ἔδωσε ἕνα παιδί, τὸν ἀνηψιό του, ποὺ εἶχε ἔρθει ἀπὸ τὶς ἀνατολικὲς ἐπαρχίες, γιὰ νὰ τοῦ μάθει τὴν τέχνη τοῦ σκαλίσματος. Μπαινοβγαίνοντας ὅμως τὸ παιδὶ μὲ τὸν Ἰωάννη συχνὰ στὸ παλάτι, εἶδε ἐκεῖ τὰ παιδιά, τὰ λεγόμενα ἀπὸ αὐτοὺς “ἰτζ ὀγλάν”, πὼς ἦταν σὲ μεγάλη ὑπόληψη καὶ περνοῦσαν εὐχάριστα καὶ διασκεδαστικά, χωρὶς νὰ τοὺς λείπει τίποτε, καὶ θέλησε καὶ αὐτὸ νὰ συμπεριληφθεῖ σ’ αὐτά. Γι’ αὐτὸ πῆγε στὸ θεῖο του ἐκεῖνον καὶ τοῦ λέει: “Σὲ παρακαλῶ, νὰ μὲ βάλεις στὸ σαράι τοῦ βασιλιᾶ”. Τότε ὁ Ἀγὰς παρακάλεσε τὸν Ἰωάννη καὶ διὰ μέσου αὐτοῦ τὸν ἔβαλε στὸ βασιλικὸ σαράι. Καὶ σὲ λίγο καιρὸ ἀνέβηκε σὲ ἀξίωμα τὸ παιδί, ἀγαποῦσε ὅμως καὶ τὸν Ἰωάννη τὸν μάστορά του πάρα πολύ. Διότι αὐτὸς ἔγινε ἡ αἰτία καὶ ἔλαβε τὸ ἀξίωμα.

Η ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΠΕΡΙ ΙΣΛΑΜ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΟΥ: Μετὰ ἀπὸ ἀρκετὰ χρόνια, μία ἡμέρα λέει στὸν Ἰωάννη: “Ἐπειδὴ ξέρεις γράμματα, σὲ παρακαλῶ, νὰ μοῦ πεῖς πῶς μπορεῖς νὰ βρεῖς στὰ βιβλία σας γραμμένα τὰ σχετικὰ μὲ τὸν δικό μας προφήτη, γιὰ τὸν ὁποῖο ὁ Θεὸς ἐποίησε τὸν κόσμο καὶ ὅλα τὰ ἄλλα”. Ὅμως, ὁ Ἰωάννης τοῦ εἶπε ἀποθαρρυντικά: “Σὲ παρακαλῶ, γι’ αὐτὰ μὴ μὲ πειράξεις, μόνο ἂν ἔχεις ἄλλα λόγια, λέγε μου. Τὰ σχετικὰ μὲ τὴν πίστη, μὴ μοῦ τὰ ρωτᾶς”. Ὅμως, ὁ νεαρὸς ἐπέμενε: “Μὰ τὸ ψωμὶ τοῦ Βασιλιᾶ ποὺ τρώω καὶ μὰ τὴν στερεὰ ἀγάπη, ποὺ ἔχουμε, δὲν θὰ σοῦ κάνω κακὸ καὶ μὴ φοβηθεῖς νὰ μοῦ πεῖς”. Ὁ Ἰωάννης δείχνοντας ἐμπιστοσύνη στοὺς ὅρκους του καὶ στὴ φιλία ποὺ εἶχαν, ἀποκρίθηκε καὶ κατὰ τὸ βιογράφο τοῦ Ἰωάννη, τὸν Νικόδημο τὸν Ἁγιορείτη, τοῦ εἶπε: “Ἐπειδὴ μὲ ρωτᾶς, θὰ σοῦ πῶ τὴν ἀλήθεια· Ἕνας εἶναι ὁ ἀληθινὸς Θεός, ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, ἐνῶ ὁ Μωάμεθ, στὸν ὁποῖο πιστεύετε ἐσεῖς, ἦταν ἄνθρωπος θνητός, ἀγράμματος, καὶ στὸν κόσμο τοῦτο δὲν ἔκαμε κανένα καλὸ ἔργο, ἀλλὰ οὔτε κανένα θαῦμα ἔκανε τότε ποὺ ζοῦσε, σὰν τοὺς ἄλλους προφῆτες τοῦ Θεοῦ, τοὺς ὁποίους ἔχουμε ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί, μόνο ἐσεῖς τὸν κάνατε μεγάλο καὶ τὸν ἔχετε γιὰ προφήτη. Δὲν ἦταν ἐκεῖνος προφήτης, ἀλλὰ πολέμιος τοῦ Θεοῦ, καὶ μὲ τὰ μυθολογήματα καὶ τὰ παραμύθια του, φάνηκε ἀρεστὸς στὸν ἁπλὸ καὶ ἀπαίδευτο λαὸ καὶ τὸν ἀκολούθησαν, ὅπως εἶχε προφητευθεῖ γιὰ κεῖνον, ὅτι θὰ ἔλθει νὰ πλανέψει τὸν κόσμο”.

ΔΙΩΞΕΙΣ ΚΑΙ ΤΙΜΩΡΙΕΣ: Μόλις τὰ ἄκουσε αὐτὰ ὁ εὐεργετηθεὶς ἀπὸ τὸν Ἰωάννη νέος, μετέβαλε τὴ φιλία σὲ ἔχθρα. Ὁπότε, φωνάζοντας καὶ ἄλλους Μωαμεθανούς, τὸν ἔδειραν ἀνελέητα καὶ τὸν πῆγαν στὸ δικαστὴ κατηγορώντας τον ὅτι βλασφήμησε ἐναντίον τῆς πίστεώς τους. Καὶ ὁ δικαστὴς ὅρισε καὶ τὸν ἔδειραν δυνατά, ἔπειτα τὸν φυλάκισαν καὶ τὸν βασάνιζαν, γιὰ νὰ ἀρνηθεῖ τὸν Χριστὸ καὶ νὰ πιστέψει στὴν πίστη τους. Ὁ Ἰωάννης ὅμως στάθηκε ἀνδρεῖος, σὰν γενναῖος στρατιώτης τοῦ Χριστοῦ καὶ τοὺς λέει: “Δὲν ἀρνοῦμαι ἐγὼ τὸν γλυκύτατό μου Ἰησοῦ Χριστό. Ἀλλὰ αὐτὸν πιστεύω, αὐτὸν λατρεύω, αὐτὸν ὁμολογῶ τέλειο Θεὸ καὶ τέλειο ἀνθρωπο”.

ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΤΕΡΓΑ ΣΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ: Βλέποντας οἱ “γιοὶ τῆς Ἄγαρ” τὸ ἀμετάθετο τῆς γνώμης του, τὸν ἔβαλαν στὰ κάτεργα στέλνοντάς τον στὴν Μαύρη θάλασσα. Ἕξι μῆνες ἀργότερα, ὅταν διατάχθηκε νὰ τὸν φέρουν πίσω στὴν Πόλη, τὸν ἔβαλαν πάλι στὴ φυλακὴ καὶ τὸν βασάνιζαν ἐπὶ τρεῖς μῆνες. Ὅταν εἶδαν πὼς δὲν μποροῦν νὰ τὸν κάνουν νὰ ἀλλαξοπιστήσει, οὔτε κὰν νὰ τὸν ταρακουνήσουν ἀπὸ τὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ, τὸ εἶπαν στὸν Βεζίρη καὶ ὁ Βεζίρης πρόσταξε τὸν ἔπαρχο καὶ τὸν πῆγε στὸν τόπο τῆς καταδίκης. Ἐκεῖ στὸ “ἐργὰτ παζάρι²”, κοντὰ στὸ μπεζεστένι τὸν ἀποκεφάλισαν. Ἦταν ἡ 26η Φεβρουαρίου τοῦ 1575, ἡμέρα Κυριακή. Ἔτσι ὁ Ἰωάννης ὁ Κάλφας ἔλαβε τοῦ Μαρτυρίου τὸ στέφανο καὶ χαίρεται τώρα στὸν χορὸ τῶν Μαρτύρων, δίπλα στὸν Κύριο καὶ Σωτήρα Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐκεῖ ψηλὰ στὶς Σκηνὲς τῶν Δικαίων τῆς Θριαμβεύουσας Ἐκκλησίας.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ: Γράφει ὁ βιογράφος τῶν Νεομαρτύρων, Ἅγιος Νικόδημος Ἁγιορείτης³, ὅτι τὸ μαρτύριο τοῦ Ἰωάννου μὲ “συντομία καὶ ὀρθότητα τὸ ἔγραψε ὁ παπα-Ἀνδρέας καὶ μέγας οἰκονόμος, ποὺ ἦταν τότε στὴν Βλάγκα, στὸ ναὸ τῶν ὁσίων καὶ θεοφόρων πατέρων μας Θεοδώρου καὶ Θεοφάνους τῶν Γραπτῶν καὶ αὐταδέλφων”. Αὐτὸς ὁ ἴδιος ὁ πάπα-Ἀνδρέας μετέδωσε τὴν Ἁγία Κοινωνία, μέσα στὸ δεσμωτήριο στὸν Μάρτυρα, λίγο πρὶν τὸ ταξίδι του στοὺς Οὐρανούς. Μὲ τοῦ Ἰωάννου τὶς πρεσβεῖες ἂς ἀξιωθοῦμε καὶ ἐμεῖς αὐτῆς τῆς οὐρανίου Βασιλείας. Ἀμήν.

—————-

1. Κάλφας, στὴν τουρκικὴ γλῶσσα σημαίνει στὴν κυριολεξία τὸν μαθητευόμενο τεχνίτη [οἰκοδόμο, ράφτη, τεχνίτη, κ.ἄ.]

2. Τὸ λεγόμενο καὶ Δημοπρατήριο.

3. Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, Συναξαριστὴς τ. Γ΄, ἔκδ. Συνοδεία Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου, Ἱερὰ Καλύβη «Ἅγιος Σπυρίδων Α΄» Νέα Σκήτη, Ἅγιον Ὄρος, σ. 405-407. 

ΠΗΓΗ:   ΚΛΙΚ