ΛΥΤΡΩΤΗΣ ΤΩΝ ΔΕΣΜΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΜΗΘΕΑ

ΛΥΤΡΩΤΗΣ ΤΩΝ ΔΕΣΜΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΜΗΘΕΑ

Τοῦ περιοδ. «Ο ΣΩΤΗΡ»,
ἀρ. τ. 2188, 01.12.2018 
Ἠλ. στοιχειοθ. «Χριστιανικὴ Βιβλιογραφία»

.                   Θρῆνος βαθὺς μακρόσυρτος. Ὑπόκωφο βογκητὸ νὰ διαπερνᾶ τοὺς αἰῶνες. Τραγικὴ ἠχὼ νὰ δονεῖ τὰ αἰώνια ὄρη.  Ἡ ἠχὼ τοῦ ἀδαμιαίου θρήνου…
.               Ἀπό τότε ποὺ ὁ γενάρχης τῶν ἀνθρώπων ἁμάρτησε, ἐξέπεσε τῆς θείας μακαριότητος καὶ ἐξορίσθηκε ἀπὸ τὸν παράδεισο τῆς τρυφῆς, ὅπου τὸν εἶχε θέσει βασιλέα καὶ κορωνίδα τῆς ὅλης δημιουργίας ὁ ἀγαθὸς Θεός, θρῆνος καὶ οἰμωγὴ καὶ “οὐαὶ” κάλυψαν τὴν γῆ.  Ὁ βαθὺς στεναγμὸς τοῦ ἀνθρώπου, ποὺ ἔμενε νὰ βογκᾶ κάτω ἀπὸ τὰ συντρίμμια τῆς θρυμματισμένης του ὕπαρξης. Δεινά, στενοχώριες, βάσανα, ἀσθένειες, θάνατος τὸν εἶχαν κυριολεκτικὰ τσακίσει. Ἡ ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος ὅλη μία φρικτὴ διαδοχὴ αἵματος· ἐγκλήματος καὶ τιμωρίας.
.               Καὶ ὁ λυτρωτής; Ποῦ; Ἀκόμη νὰ φανεῖ…
.               Περίμενε ὁ συντετριμμένος ἀπὸ τὸν διάβολο ἄνθρωπος. Δεμένος μὲ τὰ σφιχτὰ δεσμὰ καὶ τὶς βαριὲς ἁλυσίδες τῶν παθῶν, ὅλος ἕνα τραῦμα, μία ἀνοιχτὴ πληγὴ ἀπὸ μώλωπες τῆς ἁμαρτίας, ἀπάντεχε μὲ ἀποσταμένη ἐλπίδα, σήκωνε βαρὺ τὸ βλέμμα του, κουρασμένο, μὴν καὶ «θωρήσει» τὸν ἐλευθερωτή του.  Τό ᾽ξερε ὅτι θὰ ᾽ρχόταν. Τό ᾽χε λάβει ὑπόσχεση ὁ γενάρχης τοῦ Ἀδὰμ ἤδη ἀπὸ τὸν κῆπο τῆς Ἐδέμ, λίγο προτοῦ ἐξοριστεῖ, ὅτι θὰ ἐρχόταν Ἐκεῖνος, ποὺ θὰ συνέτριβε τὸ κεφάλι τοῦ ἀρχεκάκου ὄφεως. Καὶ ἡ εἴδηση ἡ χαρμόσυνη, τὸ πρῶτο αὐτὸ Εὐαγγέλιο τῆς ἀνθρωπότητος, ἀπὸ ᾽κεῖ καὶ ὕστερα ἔμελλε νὰ διασπαρεῖ παντοῦ σὲ ὅλα τὰ ἔθνη.
.               Γι᾽ αὐτὸ ὅλοι οἱ λαοὶ τό ᾽ξεραν καὶ ἀνέμεναν τὸν Λυτρωτή.
.               Κάποτε ὁ Θεὸς ἔδινε καὶ ἀνθρώπους ὁδηγημένος ἀπὸ τὸ Πνεῦμα Του, γιὰ νὰ ὑπενθυμίζουν στοὺς γύρω τους τὴ θεία ὑπόσχεση καὶ ὅτι νά… ὅπου νά ᾽ναι ἔρχεται ὁ μέγας Ἀναμενόμενος.
.                Ὄχι μόνο στὸ ἰουδαϊκὸ ἔθνος. Καὶ στὰ ἄλλα· τὰ εἰδωλολατρικά. Καὶ στὸ ἑλληνικό! Μὲ τὸν σπερματικὸ λόγο. Τὸν λόγο δηλαδὴ ἐκεῖνον ποὺ περιεῖχε σπέρματα ἀληθείας καὶ προφητείας γιὰ ὅσα ἔμελλε νὰ συμβοῦν στὸ μέλλον.

* * *

.               Αἰσχύλος! Ὁ μεγάλος ποιητής. Μὲ τὰ ἔργα του νὰ τὰ διαπνέει βαθιὰ αἴσθηση τοῦ θείου, σεβάσμια ἱεροπρέπεια. Ὁ «θεολογικότερος» τῶν τριῶν κορυφαίων τραγικῶν. Ἡ κοινὴ ἔννοια ποὺ διατρέχει τὶς τραγωδίες του εἶναι αὐτὴ τῆς δικαιοσύνης, ὅπως συμπλέκεται μεταξὺ τῶν ἠθικῶν στάσεων καὶ ἐπιλογῶν τοῦ ἀνθρώπου ἀφ᾽ ἑνός, καὶ τῆς θείας βουλήσεως ἀφ᾽ ἑτέρου.
.               Στὸ μοτίβο αὐτὸ ἀναπτύσσει καὶ τὸ θέμα του στὴ μεγαλοφυῆ τραγωδία «Προμηθεὺς Δεσμώτης». Ὁ Προμηθέας ἀρχέγονος Τιτάνας κλέβει τὴ φωτιὰ ἀπὸ τοὺς θεοὺς γιὰ νὰ τὴ φέρει στοὺς ἀνθρώπους. Μὲ τὴν πράξη του αὐτὴ τολμᾶ νὰ ἀντιταχθεῖ στὴν ἀπόλυτη ἐξουσία τοῦ Δία καὶ νὰ ἐπαναστατήσει ἐναντίον τοῦ κράτους του. Γιὰ αὐτὸ καὶ τιμωρεῖται ἀπὸ τὸν πατέρα τῶν θεῶν μὲ τὸ ἁλυσοδεθεῖ στὸ βουνὸ τοῦ Καυκάσου. Τὴν ἐντολὴ ἐκτελεῖ ὁ Ἥφαιστος μὲ δορυφόρους του τοὺς δαίμονες (κατώτερες θεότητες) «Κράτος» (=Δύναμη) καὶ «Βία» (=Ἐξαναγκασμός). Ὁ Προμηθέας τραγικὸς ἐκπρόσωπος τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, πασσαλώνεται στὸν βράχο, καὶ ἐκεῖ κάθε μέρα ἔρχεται ἕνας γύπας καὶ τοῦ κατατρώγει τὸ συκώτι, τὸ ὁποῖο ἀναπλάθεται κατὰ τὴ νύχτα. Αἰώνιος φρικτὸς βασανισμός!…
.               Στὴν κατάσταση αὐτὴ ἀνοίγονται μέσα στὸ ἔργο ὁρισμένοι διάλογοι μεταξύ τοῦ Προμηθέα καὶ τοῦ χοροῦ, τῆς παρθένου Ἰοῦς καὶ τοῦ θεοῦ Ἑρμῆ. Ἐδῶ εἶναι τώρα ποὺ ὁ Αἰσχύλος, χωρὶς προφανῶς καὶ ὁ ἴδιος νὰ τὸ γνωρίζει, προφητεύει.
.               Ἀρχικὰ ὁ χορός, ἀπευθυνόμενος πρὸς τὸν Προμηθέα, τοῦ λέει:
– Ἔχω ἐλπίδες πὼς θὰ λυτρωθεῖς ἀπὸ τὰ δεσμὰ μὲ δύναμη Ὄχι λιγότερη ἀπὸ τοῦ Δία (στίχ.  509 – 510).
.               Ὁ Προμηθέας, μὲ συνεσκιασμένη ἀρχικὰ προφητεία, τοποθετεῖ τὴν λύτρωσή του ἀπὸ τὰ δεσμὰ σὲ βάθος χρόνου:
–Τέλος τῶν δεινῶν μου τώρα ἀκόμα δὲν ὑπάρχει, προτοῦ πέσει ὁ Δίας ἀπ᾽ τὸν θρόνο του (στίχ.  755 – 756).
.                Ἡ Παρθένος Ἰὼ μὲ ἀγωνία τὸν ρωτᾶ καὶ κεῖνος ἀπαντᾶ:
–Ποιός λοιπὸν εἶναι αὐτὸς ποὺ θὰ σὲ λύσει ἀπὸ τὰ δεσμά, χωρὶς νὰ τὸ θέλει ὁ Δίας;
– Κάποιος ἀπόγονος δικός σου πρέπει νά ᾽ναι.
– Τί εἶπες; Παιδὶ δικό μου ἀπὸ τὰ πάθη σου θὰ σ᾽ ἀπαλλάξει;
– Ναί, ἀφοῦ περάσουν δεκατρεῖς γενιὲς (στίχ. 771-774). (Ἂς σημειωθεῖ ὅτι ὁ Αἰσχύλος ἔζησε στὴ δεκάτη τετάρτη γενιὰ πρὶν ἀπὸ τὸν Χριστό. Πέθανε τὸ 455 π.Χ.).
.               Ἡ προφητεία κορυφώνεται πρὸς τὸ τέλος τοῦ δράματος. Ἐμφανίζεται ὁ Ἑρμῆς καὶ μεταξὺ τῶν ἄλλων λέει στὸν Προμηθέα καὶ τὰ ἑξῆς:
.              «Τοιοῦδε μόχθου τέρμα μή τι προσδόκα, / πρὶν ἂν θεῶν τις διάδοχος τῶν σῶν πόνων/ φανῇ,  θελήσῃ τ᾽ εἰς ἀναύγητον μολεῖν / ᾍδην κνεφαῖά τ᾽ ἀμφὶ Ταρτάρου βάθη» (στίχ.1026-1029).
.               Τέλος αὐτοῦ τοῦ μαρτυρίου σου μὴν περιμένεις, /προτοῦ κάποιος θεὸς θελήσει νὰ πάρει ἐπάνω του / τὰ πάθη τὰ δικά σου ἀντὶ γιὰ σένα. Καὶ στὸν σκοτεινὸ νὰ πάει / Ἅδη καὶ στ᾽ ἀνήλιαγα βάθη τοῦ Ταρτάρου.

* * *

.               Χριστούγεννα! Ὁ ὕψιστος Θεός, δεκατρεῖς γενιὲς ἔπειτα ἀπὸ τὴ γενιὰ τοῦ Αἰσχύλου, γεννᾶται στὴ γῆ ὡς ταπεινὸς ἄνθρωπος, προκειμένου νὰ ἀναλάβει ἐπάνω Του τὰ πάθη τοῦ «Προμηθέα» – ἀνθρώπου, νὰ πεθάνει, νὰ ταφεῖ καὶ νὰ ὁδηγηθεῖ στὰ σκοτεινὰ βασίλεια τοῦ Ἅδη. Καὶ ὅλα αὐτὰ γιὰ τὴ δική του σωτηρία. Τὴ λύτρωσή του ἀπὸ τὰ αἰώνια δεσμά…

ΠΗΓΗ:  ΚΛΙΚ