ΑΓΙΟΣ ΦΙΛΑΡΕΤΟΣ Ο ΕΛΕΗΜΩΝ [Χαρ. Μπούσιας]

Ἅγιος Φιλάρετος ὁ Ἐλεήμων

Γράφει γιὰ τὴν «ΧΡ. ΒΙΒΛΙΟΓΡ.»
ὁ Δρ Χαραλάμπης Μ. Μπούσιας,
Μέγας Ὑμνογράφος τῆς τῶν Ἀλεξανδρέων Ἐκκλησίας

 

.           Δύο ἀπὸ τὸ σμαραγδένιο σύμπλεγμα τῶν ἀρετῶν ποὺ ἐπαινεῖ ἰδιαίτερα ὁ Χριστός μας ἡ ἐλεημοσύνη καὶ ἡ ἐργατικότητα ἔρχονται στὸ μυαλό μας βλέποντας τὴν ἱερὴ μορφὴ τοῦ ἁγίου Φιλαρέτου, τοῦ προστάτη τῶν μελισσοκόμων. Ἡ ἐλεημοσύνη, γιατὶ αὐτὴ περικοσμοῦσε τὴ ζωὴ τοῦ ἁγίου Φιλαρέτου, ποὺ ἡ Ἐκκλησία μας τὸν ἐπονομάζει «Ἐλεήμονα» καὶ ἡ ἐργατικότητα, γιατὶ αὐτὴ χαρακτηρίζει τὴ μέλισσα, τὸ μικρὸ αὐτὸ πετούμενο, ποὺ παράγει τὸ γλυκύτατο μέλι, προϊὸν μὲ μοναδικὲς γλυκαντικὲς καὶ σπουδαῖες θεραπευτικὲς ἰδιότητες. Ὀφείλουμε νὰ τονίσουμε ὅτι αὐτὲς οἱ δύο ἀρετὲς σχετίζονται μεταξύ τους ἄμεσα, ἀφοῦ καὶ οἱ δύο γλυκαίνουν τὸν ἄνθρωπο, ποὺ σύγκειται ἀπὸ σῶμα καὶ ψυχή. Ἡ ἐλεημοσύνη γλυκαίνει τὴν ψυχὴ καὶ τὴ χαριτώνει, ἐνῶ ἡ ἐργατικότητα γλυκαίνει τὸ σῶμα μὲ τὴν ἀπόκτηση πολλῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν, μέρος ἀπὸ τὰ ὁποῖα ὅμως πάλι ὅταν τὸ σκορπίζουμε σὲ ἐλεημοσύνες γλυκαίνει καὶ τὴν ψυχή μας, ἐνῶ ταυτόχρονα μᾶς κάνει νὰ προγευόμαστε τὴ γλυκύτητα τῆς αἰωνιότητας, ἀφοῦ μέσα ἀπὸ τὴν ἐλεημοσύνη ἀποταμιεύουμε ἀθανασία στὰ ταμεῖα τῶν οὐρανῶν.
.               Ἡ ἐλεημοσύνη δὲν ἀποστερεῖ ἀπὸ ὑλικὰ ἀγαθὰ τὸν ἄνθρωπο. Εἴτε ἐλεοῦμε ἀπὸ τὸ περίσσευμά μας εἴτε ἀπὸ τὸ ὑστέρημά μας, αὐτὰ ποὺ δίνουμε ὄχι μόνο δὲν χάνονται ἀπὸ τὰ περιουσιακά μας στοιχεῖα, ἀλλὰ θησαυρίζονται μὲ τόκο τὸν ἔπαινο τοῦ Θεοῦ μας στὴν οὐράνια τράπεζα καὶ θὰ τὰ βροῦμε μπροστά μας τὴν ἡμέρα τῆς Κρίσεως, ἀφοῦ τὰ ἔργα μας μᾶς συνοδεύουν, ὅπως τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ γράφει στὴν Ἀποκάλυψη: «Τὰ ἔργα ἀκολουθεῖ μετ’ αὐτῶν» (Ἀποκ. ιδ´ 13). Θεωρῶ ὅτι ὅπως εἶναι ἀπαραίτητο τὸ ὀξυγόνο γιὰ τὴ ὑλικὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου ἔτσι εἶναι ἀπαραίτητη καὶ ἡ ἐλεημοσύνη γιὰ τὴν ψυχή του, ἀφοῦ αὐτὴ ἀποτελεῖ τὸ ὀξυγόνο της.
.               Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ὀνομάζει τὴ φιλανθρωπία βασίλισσα τῶν ἀρετῶν [1], μητέρα τῆς ἀγάπης ποὺ χαρακτηρίζει τοὺς Χριστιανούς [2], ἰσχυρὸ φάρμακο μετανοίας γιὰ τὸν ἄνθρωπο [3], τέχνη, ποὺ ἔχει τὸ ἐργαστήριό της στὸν οὐρανό [4], πράξη ποὺ δὲν καταλύεται, ἀλλὰ παραμένει στὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος [5] καὶ μυστήριο ἀκατανόητο γιὰ τοὺς πολλούς, ἐνταγμένο ὅμως μέσα στὸ σχέδιο τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου[6].
.               Ἡ ἐλεημοσύνη ἀποτελεῖ θεάρεστη πράξη, ποὺ δὲν ἐξαντλεῖται μὲ τὴν ἀποστολή ἢ τὴν κατάθεση ἢ τὴν ἐπίδοση κάποιων σημαντικῶν ὑλικῶν εἰδῶν τὰ ὁποῖα εἶναι ὄντως ἀπαραίτητα στοὺς ἐνδεεῖς συνανθρώπους μας. Ἡ φιλοσοφία της ἔχει ὡς κέντρο τὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου, ἡ ὁποία εἶναι ἄβυσσος καὶ τὸ μέγεθος τῆς προσφορᾶς της ἀπεριόριστο. Θὰ σταθοῦμε ἐδῶ σὲ κάποιες πράξεις ἐλεημοσύνης τοῦ Ἁγίου Φιλαρέτου, γιὰ νὰ τιμήσουμε τὴ μνήμη του καὶ νὰ προσπαθήσουμε νὰ τὸν μιμηθοῦμε μὲ ἔργα ἀγάπης.
.               Ὁ ἅγιος Φιλάρετος ἦταν «ἱλαρὸς δότης» (Β´ Κορ. θ´ 7), ὅπως ἀναφέρει ὁ μέγας Παῦλος, καὶ δὲν ἔδινε μόνο ἀπὸ τὸ περίσσευμά του, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὸ ὑστέρημά του. Ὁ ἄνθρωπος τῆς ἐλεημοσύνης δὲν προσφέρει μόνον ὅταν ἔχει, ἀλλὰ καὶ ὅταν δὲν ἔχει, ὅταν στερεῖται, γιατὶ ἡ ἐλεημοσύνη ἀποτελεῖ γι’ αὐτὸν καθημερινό του μέλημα. Ὁ ἅγιος Φιλάρετος ἦταν πολὺ πλούσιος, εἶχε πλούτη «κείμενα εἰς ἔτη πολλά» (Λουκ. ιβ´ 19), πλούτη ποὺ ἀπέκτησε μὲ τὴν ἐργατικότητά του καὶ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἔβλεπε ὅτι πολλαπλασίαζε τὰ τάλαντά του, αὐτὰ ποὺ τοῦ ἔδωσε γιὰ νὰ τὰ ἐργάζεται. Ὅσο πιὸ πολλὰ εἶχε τόσο πιὸ πολλὰ ἔδινε. Δὲν ἦταν ὅμως μόνος στὸ σπίτι. Εἶχε γυναίκα καὶ παιδιά, τὰ ὁποῖα πολλὲς φορὲς μεμψιμοιροῦσαν γιὰ τὴν εὐκολία ποὺ μοίραζε ὁ πατέρας τους τὴν περιουσία τους στοὺς φτωχούς. Ἰδιαίτερα ὅταν κατόπιν θεϊκῆς δοκιμασίας, ἄρχισαν νὰ περιορίζονται τὰ ἀγαθά του καὶ ὁ ἴδιος ἄρχισε νὰ φτωχαίνει.
.               Ἐπέτρεψε κάποτε ὁ Θεὸς νὰ φθάσει ὁ ἅγιος Φιλάρετος σὲ ἔσχατη φτώχεια. Ἡ γυναίκα του καὶ τὰ τέκνα του ἔκλαιγαν. Μιὰ ἡμέρα δανείσθηκε ἡ σύζυγος ἕνα ψωμὶ ἀπὸ κάποιο γείτονα   καὶ μάζεψε λίγα χόρτα γιὰ νὰ ταΐσει τὰ μέλη τῆς οἰκογενείας της. Τότε ὁ κυβερνήτης τῆς πόλεως ποὺ ἦταν φίλος τοῦ ἁγίου Φιλαρέτου τὸν σπλαχνίσθηκε καὶ τοῦ ἔστειλε σαράντα κιλὰ σιτάρι. Μόλις ὁ Ἅγιος τὰ πῆρε δοξολόγησε τὸ Θεὸ ποὺ δὲν τὸν ἐγκατέλειψε, ἀλλὰ ποὺ πάντοτε φροντίζει γιὰ τοὺς δούλους του. Ἡ γυναίκα του γνωρίζοντας τὴν ἁπλοχεριὰ τοῦ Φιλαρέτου μοιράσε τὸ σιτάρι στὰ παιδιά της καὶ ἔδωσε καὶ πέντε κιλὰ στὸ σύζυγό της, ὁ ὁποῖος ὅμως πάλι κατὰ τὴ συνήθειά του τὸ μοίρασε στοὺς φτωχούς. Ὅταν καὶ αὐτὸ τελείωσε ὁ ἅγιος Φιλάρετος μὴ ἔχοντας τί ἄλλο νὰ φιλέψει τοὺς φτωχούς του ἔπαιρνε ἀπὸ τὸ μελισσώνα του καὶ τοὺς χόρταινε μὲ γλυκύτατο μέλι. Ὅταν τὰ παιδιά του ἀντιλήφθηκαν ὅτι καὶ τὸ μέλι ὁ πατέρας τους τὸ μοιράζει στοὺς φτωχούς, πῆγαν καὶ βρῆκαν μόνο μιὰ κυψέλη ἀτρύγητη. Τὴν τρύγησαν καὶ ὅταν ἦλθε ὁ πατέρας τους νὰ πάρει μέλι γιὰ κάποιο φτωχό, δὲν βρῆκε τίποτα. Καταστενοχωρημένος ὁ εὔσπλαχνος Ἅγιος γύρισε σπίτι του καὶ μὴ ἔχοντας κάτι νὰ δώσει ἔβγαλε τὸ ἔνδυμά του καὶ τοῦ τὸ ἔδωσε, γιὰ νὰ μὴ φύγει ὁ φτωχὸς μὲ ἄδεια χέρια ἀπὸ τὸ σπίτι του. Βλέπουμε, λοιπόν, ὅτι ἡ ἐλεημοσύνη τοῦ ἁγίου Φιλαρέτου δὲν εἶχε ὅρια, γι’ αὐτὸ καὶ ὁ παντελεήμονας Χριστός μας τὸν ἀξίωσε τῆς χαρᾶς τῶν οὐρανῶν, τῆς ἀτελεύτητης μακαριότητος, καὶ τῶν κόλπων τοῦ Ἀβραάμ, γιὰ νὰ χαίρεται αἰώνια μαζὶ μὲ τὸ φτωχὸ Λάζαρο τῆς γνωστῆς μας παραβολῆς.

[1] Μὴ φοβοῦ ὅταν πλουτήσῃ ἄνθρωπος, Ὁμιλ. β´ 4PG 55, 518.
[2] Εἰς Τίτον, Ὁμιλ. Ϛ´ PG 62, 698.
[3] Εἰς Ἑβρ., Ὁμιλ. Θ´ 4 PG 63, 81.
[4] Εἰς Ματθ., Ὁμιλ. ΝΒ´,3 PG 58, 522.
[5] Εἰς Ψαλμ. Ὁμιλ. ΡΙΑ´, 3 PG 55, 294.
[6] Εἰς Ματθ. Ὁμιλ. ΟΑ´ 4 PG 58, 666.

ΠΗΓΗ:   ΚΛΙΚ