ΔΙΨΩ (Ε´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ) [Γρηγορίου ἱερομ. Ἁγιορείτου]
ΔΙΨΩ
(Ε´ Λόγος ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ)
Ἱερομονάχου Γρηγορίου:
«Οἱ ἑπτὰ Λόγοι τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ»,
Ἱ. Κουτλουμουσιανόν Κελλίον Ἁγ. Ἰω. Θεολόγου,
Ἅγιον Ὄρος 2009.
Στοιχειοθεσία: «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ»
. Ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης περιγράφει: Μετὰ τοῦτο εἰδὼς ὁ Ἰησοῦς ὅτι πάντα ἤδη τετέλεσται, ἵνα τελειωθῇ ἡ γραφή, λέγει· Διψῶ. σκεῦος οὖν ἔκειτο ὄξους μεστόν· οἱ δὲ πλήσαντες σπόγγον ὄξους καὶ ὑσσώπῳ περιθέντες προσήνεγκαν αὐτοῦ τῷ στόματι (Ἰω. ιθ´ 28-29). Ὁ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος προσθέτει καὶ τὴν λεπτομέρεια: ἔδωκαν αὐτῷ πιεῖν ὄξος μετὰ χολῆς μεμιγμένον (Ματθ. κζ´ 34). Στὴν αἴτηση τοῦ Κυρίου ποὺ πέθαινε ἐπάνω στὸν Σταυρό, ἡ ἀπάντηση τῶν ἀσεβῶν Ἰουδαίων ἦταν ξίδι καὶ χολή.
. «Λέγει “διψῶ” ὁ Ἰησοῦς· Ἐκεῖνος ποὺ ἀνέβλυσε ἄφθονα νερὰ ἀπὸ τὸν ἀπόκρημνο βράχο γιὰ τοὺς Ἰουδαίους. Καὶ ζητοῦσε ἀπὸ τὴν ἄμπελο, τὴν ὁποία ἐφύτευσε, τοὺς καρπούς. Ἀλλὰ τί κάνει ἡ ἄμπελος; Γιὰ τὸν διψασμένο Κύριο παίρνει σφουγγάρι βουτηγμένο στὸ ξύδι, τὸ δένει γύρω ἀπὸ ἕνα καλάμι καὶ Τοῦ τὸ προσφέρει! “Ἔδωκαν εἰς τὸ βρῶμά μου χολὴν καὶ εἰς τὴν δίψαν μου ἐπότισάν με ὄξος”. Βλέπεις σαφήνεια στὸν λόγο τῶν Προφητῶν; Καὶ ποιά εἶναι ἡ χολή, ποὺ ἔδωσαν στὸ στόμα Του; Τοῦ ἔδωσαν, λέγει, ἐσμυρνισμένον οἶνον. Χολώδης καὶ κατάπικρη εἶναι ἡ σμύρνα. Αὐτὰ ἀνταποδίδετε στὸν Κύριο; Αὐτὴ τὴν προσφορὰ κάνει ἡ ἄμπελος στὸν Κύριό της; Δίκαια λοιπὸν σᾶς θρηνοῦσε ὁ Ἠσαΐας λέγοντας:… “Περίμενα νὰ κάνη σταφύλια, νὰ σβήση τὴν δίψα μου μὲ τὸ κρασί του, ἀλλὰ ὁ ἀμπελώνας μου ἔβγαλε ἀγκάθια, διότι βλέπεις τὸ (ἀκάνθινο) στεφάνι ποὺ περιβάλλομαι». Οἱ Προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης εἶχαν προφητεύσει τὸ ἀποκορύφωμα αὐτὸ τῆς ἰουδαϊκῆς ἀχαριστίας. Καὶ τὸ ψαλμικὸ “Ἡ γλῶσσά μου κεκόλληται τῷ λάρυγγί μου” «ἐκπληρώθηκε ὅταν ὁ Χριστὸς δίψασε πάνω στὸν Σταυρὸ καὶ δὲν βρέθηκε κανεὶς νὰ δροσίση τὴν δίψα του μὲ νερό» (Ἁγ. Κυρίλλου Ἱεροσολύμων, Κατήχησις 13, 29, ΒΕΠΕΣ 39, 165. Ψαλμ. ΞΗ´, 22. Μάρκ. ιε´ 23. Ἡσαΐας ε´ 2-4 – Ψαλμ. ΚΑ´ 16 – Ὅσ. Νικόδημος Ἁγιορείτης, Ἑρμηνεία εἰς τοὺς ΡΝ´ Ψαλμοὺς, τόμ. Α´ σελ. 330).
. Σχολιάζει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξάνδρειας: «Ἀφοῦ ὁλοκληρώθηκε κάθε ὑβριστικὴ πράξη κατὰ τοῦ Χριστοῦ ἀπὸ τοὺς ἀσεβεῖς Ἰουδαίους,… στὸ τέλος ἡ σάρκα Του πάσχει κάτι ποὺ εἶναι δικό της φυσικὸ γνώρισμα: αἰσθάνεται δίψα, ἀποξηραμένη ἀπὸ τοὺς ποικίλους βασανισμούς. Διότι οἱ φοβεροὶ πόνοι τὸν ὁδηγοῦσαν σὲ δίψα, ἐξαφανίζοντας τὴν ἐσωτερικὴ ὑγρότητα μὲ κάποια ἔμφυτη ἀνέκφραστη θερμότητα καὶ κατακαίοντας σὰν μὲ φωτιὰ τὰ σπλάγχνα τοῦ πάσχοντος. Δὲν ἦταν βέβαια δύσκολο στὸν παντοδύναμο Θεὸ Λόγο νὰ ἀποτρέψη καὶ αὐτὸ τὸ αἴσθημα ἀπὸ τὴν σάρκα Του, ἀλλὰ ὅπως ἐπιθυμησε νὰ πάθη τὰ ἄλλα, ἔτσι πάσχει καὶ τοῦτο μὲ ἑκούσια θέληση. Ζητᾶ λοιπὸν νὰ πιῆ. Ἐκεῖνοι ὅμως ἦταν τόσο ἄσπλαγχνη καὶ μακριὰ ἀπὸ τὴν φιλόθεη ἀγάπη, ὥστε ἀντὶ γιὰ ποτό, ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ βοηθήση, δίνουν αὐτὸ ποὺ βλάπτει» (Εἰς Ἰωάννην, 12, PG74, 665BC. Ψαλμ. ΞΗ´22). Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος περιγράφει τὸ γεγονός: «Σκέψου τὴν κακοήθεια τῶν παρευρισκομένων. Ἐδῶ, μύριους ἐχθροὺς νὰ ἔχουμε καὶ ἀνεπανόρθωτα κακὰ νὰ ἔχουμε πάθει ἀπὸ αὐτούς, συγκινούμαστε, ὅταν τοὺς βλέπουμε νὰ θανατώνονται· αὐτοὶ ὅμως οὔτε τότε Τὸν λυπήθηκαν, οὔτε ἡμέρωσαν μὲ τὰ ὅσα ἔβλεπαν, ἀλλὰ ἐξαγριώνονταν περισσότερο καὶ αὔξαναν τὴν εἰρωνεία. Τὸν πότιζαν, δηλαδή, προσφέροντας ξίδι μὲ τὸ σφουγγάρι, ὅπως τὸ ἔκαναν στοὺς καταδίκους, γι᾽ αὐτὸ ἄλλωστε βρισκόταν ἐκεῖ καὶ ὁ ὕσσωπος» (Εἰς Ἰωάννην, 85, PG59, 462. Πρβλ. Ἰω. ιθ´ 29).
. Κατὰ τὸν ἅγιο Νικόδημο, «τρεῖς εἶναι οἱ αἰτίες, γιὰ τὶς ὁποῖες εἶπε ὁ Κύριος τὸ “Διψῶ”, μία σωματική, μία ψυχικὴ καὶ μία ἀλληγορική. Ἡ σωματικὴ αἰτία ἦταν ὅτι μὲ τὸ νὰ ἔχυσε κυρίως στὸν κῆπο (τῆς Γεθσημανῆ) τόσους αἱματωμένους ἱδρῶτες, μὲ τὸ νὰ ἔχυσε τόσα αἵματα στὴν φρικτὴ μαστίγωση καὶ στὴν σταύρωσή Του καὶ μὲ τὸ νὰ ἔλαβε τόσους κόπος καὶ βάσανα, ἔμεινε τὸ πανάγιο σῶμα Του χωρὶς τὴν φυσική του ὑγρότητα, ὁπότε καὶ κατὰ φυσικὸ τρόπο βασάνιζε τὸν Κύριο μία φλογερὴ δίψα… Ἡ ψυχικὴ αἰτία ἦταν ὅτι μὲ τὴν ψυχή Του καὶ τὴν ἐπιθυμία ὁ Κύριος διψοῦσε καὶ ἐπιθυμοῦσε νὰ πάθη γιὰ τὴν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων… Καὶ καθὼς ἦταν χωρὶς ὅριο καὶ μέτρο ἡ ἀγάπη Του, ἔτσι ἐπιθυμοῦσε νὰ μὴ ἔχουν μέτρο οὔτε τὰ πάθη Του. Ἡ ἀλληγορικὴ αἰτία τῆς δίψας τοῦ Κυρίου ἦταν ὅτι μὲ τοῦτον τὸν λόγο ποὺ εἶπε “Διψῶ”, ἔδειξε, λέγει ὁ Ἱεροσολύμων Κύριλλος, ὅτι κανένα πρᾶγμα τοῦ κόσμου τούτου δὲν μπορεῖ νὰ χορτάση τὴν ἐπιθυμία τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλὰ ἐνῶ ἡ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου τελειώνει, ἡ δίψα καὶ ἡ ἐπιθυμία του δὲν τελειώνουν» (Γυμνάσματα Πνευματικά, Μελέτη 31, 3 σελ. 267)
* * *
. Οἱ ἅγιοι Πατέρες δίνουν καὶ τὴν πνευματικὴ διάσταση τοῦ γεγονότος αὐτοῦ γιὰ κάθε πιστό: «Θὰ εἶναι καὶ πρὸς τὴν δική μας ὠφέλεια τὸ ὑπόδειγμα τοῦ Κυρίου. Θὰ μάθουμε δηλαδὴ καὶ ἀπὸ αὐτὸ πάλι ὅτι γιὰ ὅσους ἔχουν fιλόθεη διάθεση ποὺ εἶναι στηριγμένη μὲ τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Χριστό, θὰ ἐπακολουθήσει ἕνας ἀσταμάτητος πόλεμος, μποροῦμε νὰ ποῦμε, ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ φρονοῦν τὰ ἀντίθετα. Αὐτοὶ δὲν θὰ μειώσουν μέχρις ἐσχάτης ἀναπνοῆς τὴν λύσσα ἐναντίον τους, σηκώνοντας ἀπὸ παντοῦ φοβεροὺς πειρασμοὺς καὶ προσπαθώντας νὰ ἐπινοήσουν κάθε διαβολικὴ ἀδικία. Ὅπως ὅμως δὲν σταμάτησε ὁ πόνος (στὴν ζωὴ αὐτή), ἔτσι δὲν θὰ ἔχει πέρας καὶ ἡ διάρκεια τῆς ἀνέσεως (στὴν ἄλλη ζωή). Καὶ ὅπως δὲν ὑποχώρησαν τὰ δεινὰ καὶ ἡ θλίψη ἀπὸ τοὺς πειρασμούς, ἔτσι δὲν θὰ παύσουν καὶ τὰ ἀγαθὰ τῶν Ἁγίων». «Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, ὁ διδάσκαλος τῆς ἱερῆς ἀσκητικῆς ζωῆς, κατὰ τὸ πάθος του ποτίστηκε μὲ ξίδι ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ ὑπηρετοῦσαν στὶς διαβολικὲς διαταγές, γιὰ νὰ μᾶς ἀφήσει σαφὲς παράδειγμα γιὰ τοὺς ἱεροὺς ἀσκητικοὺς ἀγῶνες… Διότι ἡ δριμύτητα ποὺ ἔχει τὸ ξίδι χαρακτηρίζει τοὺς πνευματικοὺς ἀγῶνες, ἐνῶ ἡ καθαρτικὴ ἰδιότητα τοῦ ὑσσώπου τὴν τελείωση» (Ἅγ. Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, Εἰς Ἰωάννην, 12, PG 74, 668Β – Ἅγιος ΔΙάδοχος Φωτικῆς, Ἑκατὸ πρακτικὰ κεφάλαια, 51 Φιλοκαλία τῶν ἱερῶν Νηπτικῶν, μετάφρ. Ἀ. Γαλίτη, Θεσσαλ. 1984–88, τόμος 1, σελ. 299. Πρβλ. Ψαλμ. Ν´ 9). Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος τονίζει ὅτι «ὁ Χριστὸς δὲν ἀρκέστηκε στὸ νὰ πεθάνη καὶ νὰ σταυρωθῆ μόνο, ἀλλὰ καταδέχθηκε νὰ γίνη καὶ φτωχὸς καὶ ξένος καὶ περιπλανώμενος καὶ γυμνὸς καὶ νὰ φυλακισθῆ». Μιλάει ὁ Χριστὸς μὲ τὸ στόμα τοῦ Ἁγίου, προτρέποντάς μας νὰ δείξουμε ἀγάπη στοὺς ἐλαχίστους ἀδελφούς Του: «Νήστεψα γιὰ σένα, καὶ τώρα πάλι πεινῶ γιὰ σένα. Δίψασα κρεμασμένος πάνω στὸν Σταυρὸ καὶ τώρα διψῶ στὸ πρόσωπο τῶν φτωχῶν. Ὥστε καὶ ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ ἔπαθα καὶ ἀπὸ τούτους τοὺς ἀδελφούς μου νὰ σὲ ἑλκύσω πρὸς τὸν ἑαυτό μου καὶ νὰ σὲ κάνω φιλάνθρωπο, γιὰ τὴν δική σου σωτηρία. Γι᾽ αὐτό, καὶ ἐνῶ ὄφειλες νὰ μὲ ἀμείψης γιὰ μύριες εὐεργεσίες, δὲν ἀπαιτῶ (νὰ δείξης ἀγάπη), ἐπειδὴ μοῦ ὀφείλεις, ἀλλὰ σὲ στεφανώνω σὰν νὰ μοῦ χαρίζης. Καὶ σοῦ χαρίζω τὴν οὐράνια Βασιλεία ἀντὶ γιὰ τὰ μικρὰ αὐτά» (Εἰς Ρωμαίους 15, 6 PG 60, 547-8).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου