ΜΠΑΙΝΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΤΡΙΩΔΙΟ-1 (Ἀρχιμ. Εὐσεβίου Βίττη)

Ἀρχιμ. Εὐσεβίου Βίττη (†) ΜΠΑΙΝΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΤΡΙΩΔΙΟ

Ἀπὸ τὸ βιβλίο: «Κοινωνικὲς διαστάσεις τῆς Ὀρθόδοξης Πνευματικότητας», ἔκδ. Ἱ. Μητρ. Σιδηροκάστρου, Σιδηρόκαστρον 1983, σελ. 23 ἑπ.

Ἠλ. στοιχειοθ. «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ»

.           Σκοπὸς τοῦ Τριωδίου εἶναι κατὰ τοὺς ἁγίους Πατέρας νὰ μᾶς θυμίσει μὲ συντομία ὅλες τὶς εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ, τὶς ὁποῖες μᾶς ἔκανε ἀπὸ τότε ποὺ μᾶς δημιούργησε καὶ θέλει ἀκόμη νὰ μᾶς βοηθήσει νὰ μὴν ξεχάσουμε πὼς εἴμαστε πλάσματα τοῦ Θεοῦ μὲ τελικό μας προορισμὸ τὴν ἕνωσή μας μὲ τὸν Θεό. Ἐξ αἰτίας ὅμως τῆς ἁμαρτωλότητός μας εἴμαστε ὑποχείριοι τῆς ἁμαρτωλῆς λήθης, ὅπως λένε οἱ ὅσιοι νηπτικοὶ Πατέρες καὶ εὔκολα λησμονοῦμε τὸν ἀγώνα ποὺ πρέπει νὰ διεξαγάγουμε στὸν πνευματικὸ χῶρο, γιὰ νὰ μορφώσουμε τὸν ἑαυτό μας σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ, ἐὰν θέλουμε τελικὰ νὰ ἑνωθοῦμε μαζί του.
.           Ἐπειδὴ δὲν ὑποταχθήκαμε στὸ θέλημα τοῦ θεοῦ, ὁδηγηθήκαμε ἔξω ἀπὸ τὸν παράδεισο τῆς τρυφῆς. Βέβαια ἀφορμὴ γιὰ τὸ κατάντημά μας στάθηκε ἀρχικὰ ὁ φθόνος τοῦ διαβόλου, ποὺ ὄντας αὐτὸς ὁ ἀρχέκακος ὄφις δηλητηρίασε τὴν ὕπαρξή μας μὲ τὸ ψέμα καὶ τὴν ἀπάτη καὶ μᾶς γύμνωσε ἀπὸ τὴν θεία χάρη. Παρόλη ὅμως τὴν ζηλόφθονη παρέμβαση τοῦ διαβόλου στὴν σχέση μας μὲ τὸν Θεὸ δὲν εἶναι μικρὴ ἡ εὐθύνη ποὺ βαραίνει ἐμᾶς τοὺς ἴδιους. Στὸ δράμα, ποὺ παίχτηκε στὸν Παράδεισο, ἔφταιξε καὶ ἡ δική μας ἔπαρση καὶ ὑψηλοφροσύνη, ποὺ ρίζα της εἶχε τὴν δική μας ἐγωκεντρικότητα. Ζητώντας νὰ κάνουμε τὸν ἑαυτό μας αὐτόνομο καὶ αὐτὸν κέντρο τῆς ὕπαρξής μας καταντήσαμε μακριὰ ἀπὸ τὸν Θεὸ σὲ σὲ μιὰ θλιβερὴ καὶ κακοδαίμονα ἀπομόνωση, ὑποχείριοι τοῦ παγκάκιστου ἐχθροῦ μας, τοῦ διαβόλου, καὶ τῶν ἀναρίθμητων παθῶν μας.
.           Ὁ Υἱὸς ὅμως καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ ἀπὸ δική του αὐτοπροαίρετη ἀγάπη κλίνας οὐρανοὺς κατέβηκε ὣς τὴν δική μας ἐσχατιὰν καί, ἀφοῦ κατοίκησε στὴν Παναγία Παρθένον -Μητέρα του- ἔγινε ἄνθρωπος σὰν κι ἐμᾶς καὶ γιὰ μᾶς. Μὲ τὴν ἁγία ζωή Του καὶ τὴν διδασκαλία Του μᾶς ἔδειξε τὸν τρόπο τῆς ἀνόδου μας στὸν οὐρανό. Μᾶς δίδαξε πρὸ πάντων τὴν ἀπέραντη ταπείνωση.[…]
.           Τὸ Τριώδιο μᾶς μιλάει ἀκόμα καὶ γιὰ τὰ ἅγια Πάθη τοῦ Κυρίου μας, γιὰ τὴν ἀνάστασή Του καὶ τὴν ἄνοδό Του στοὺς οὐρανούς. Καὶ πῶς μὲ τὸ κήρυγμα τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ ἁπλώθηκε παντοῦ τὸ σωτήριο μήνυμα τοῦ Κυρίου. […]
.           Τὸν τόνο καὶ τὸ χρῶμα στὸ Τριώδιο τὸν δίνουν οἱ τρεῖς Κυριακὲς ποὺ προηγοῦνται σὰν προανάκρουσμα ὅλης τῆς ἁρμονίας του. Οἱ Κυριακὲς αὐτὲς εἶναι ἡ Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου, ἡ Κυριακή του Ἀσώτου καὶ ἡ Κυριακή τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Χριστοῦ.[…]

.           Πρώτη πρώτη τοποθετεῖται ἡ Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου μὲ ἀνάγνωση τῆς σχετικῆς εὐαγγελικῆς παραβολῆς τοῦ Κυρίου. Ὅλη ἡ ἑβδομάδα ποὺ ἀκολουθεῖ τὴν Κυριακὴ αὐτὴ ἀποτελεῖ προεισαγωγὴ καὶ προετοιμασία γιὰ τὴν πνευματικὴ περίοδο τοῦ Τριωδίου καὶ εἰδικὰ τῆς μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ποὺ πρόκειται νὰ ἀρχίσει[…]

Χαρακτηριστικὰ τῆς φαρισαϊκῆς ψυχῆς

Α´ Ἡ ἀπόνοια

.           Ὁ ἱερὸς ὑμνωδὸς κάνει μίαν ἀνάλυση τῆς πνευματικῆς καταστάσεως τοῦ Φαρισαίου καὶ παρουσιάζει διάφορα χαρακτηριστικά της γνωρίσματα, τὰ ὁποῖα μᾶς καλεῖ νὰ προσέξουμε. Ἡ κατάσταση τοῦ Φαρισαίου χαρακτηρίζεται πρῶτα πρῶτα ὡς ἀπόνοια. Τί εἶναι ἡ ἀπόνοια; Εἶναι ἡ παρέκκλιση ἀπὸ τὴ λογικὴ καὶ τὸ σωστό. Εἶναι κατάσταση τρέλας καὶ παραφροσύνης, εἶναι κατάσταση ἀνόητης ὑπερηφανείας καὶ αὐταρεσκείας. Ἀλλὰ ἡ μὲν παραφροσύνη ἑνὸς ἀνθρώπου, ποὺ χωρὶς νὰ τὸ θέλει στερήθηκε ἀπὸ τὸ λογικό του, ἀποτελεῖ μία ἀξία λύπης καὶ συμπόνοιας γιὰ τὸ συνάνθρωπό μας παθολογικὴ κατάσταση. Ἡ πνευματικὴ ὅμως ἀπονοια, γιὰ τὴν ὁποία κάνει ἐδῶ ὁ ἱερὸς ὑμνωδὸς λόγο χαρακτηρίζοντας τὴν ἐσωτερικὴ κατάσταση τοῦ Φαρισαίου, εἶναι ἀρρώστια ἀξιοκατάκριτη καὶ ἄξια ἀποστροφῆς. Ἕνα πρῶτο ἐκδήλωμα αὐτῆς τῆς ἀπονοίας εἶναι ἡ ἀλαζονικὴ αὐτοδικαίωση, ἡ ἀνακήρυξη τοῦ Φαρισαίου ἀπὸ τὸν ἴδιο του τὸν ἑαυτὸ ὡς δικαίου. […] Κάθε καλὸ ποὺ τυχὸν κάνει ὁ ἄνθρωπος, κάθε καλὴ πράξη του, κάθε τυχὸν ἀρετή του, ἂν δὲν προσέξει καὶ ξεπέσει στὴν πνευματικὴ ἀπόνοια, ποὺ χαρακτήριζε τὸν Φαρισαῖο, ἀδειάζει αὐτόματα, κενώνει, ἐξαφανίζει τὸ περιεχόμενό τους καὶ μένει τελικὰ ἕνα ἄδειο ἀπὸ οὐσία καὶ περιεχόμενο τσόφλι. Ἀπομένει δηλαδὴ μία φενάκη, ἕνα ἐξωτερικὸ φαινόμενο χωρὶς οὐσιαστικὴ ἀξία καὶ σημασία. Καὶ εἶναι κενὸ καὶ κούφιο κάθε ἀγαθὸ ποὺ γίνεται ἐν ἀπονοίᾳ, γιατί δὲν τὸ ἀναγνωρίζει ὁ Θεός. Καὶ ὅ,τι δὲν ἀναγνωρίζει ὁ Θεὸς δὲν ὑπάρχει.

Β´ Ἡ οἴησις

.           Τὸν φαρισαῖο τὸν χαρακτηρίζει ἀκόμη κατὰ τὸν ἱερὸν ὑμνωδὸν ἡ οἴησις, δηλαδὴ ἡ μεγάλη ἰδέα ποὺ εἶχε γιὰ τὸν ἑαυτό του. Τὴν οἴησι ποὺ ὁ ἱερὸς ὑμνωδὸς τὴν θεωρεῖ ὡς κάτι τὸ συγγενικὸ μὲ τὴν ἀπόνοια -καὶ εἶναι πραγματικὰ- τὴν ὀνομάζει ὄγκον φρενοβλαβῆ καὶ φύσημα βδελυκτόν. Γι᾽ αὐτὸ καὶ τὸ φρόνημα αὐτὸ ἀποτέλεσε τελικὰ τὸν ἐξευτελισμὸ τοῦ Φαρισαίου μπροστὰ στὰ μάτια τοῦ Θεοῦ. Ἡ οἴηση τυφλώνει τὸν ἄνθρωπο καὶ δὲν τὸν ἀφήνει νὰ πραγματοποιήσει αὐτὸ ποὺ νομίζει πὼς ἔχει, νὰ γίνει αὐτὸ ποὺ νομίζει πὼς εἶναι.
.            Ἀλλὰ ἡ λύση δὲν εἶναι χαρακτηριστικὸ μόνο τῆς φαρισαϊκῆς ψυχῆς, τοῦ συγκεκριμένου ἐκείνου προσώπου τῆς παραβολῆς. Ἡ οἴηση εἶναι ἕνα συνηθισμένο δυστυχῶς παθολογικὸ φαινόμενο τῆς πνευματικῆς ζωῆς.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

ΠΗΓΗ:    ΚΛΙΚ