TO «ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΠΝΕΥΜΑ» ΜΙΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΜΙΞΗΣ ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΥ & ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ

TO  «ΕΛΕΥΘΕΡΟ  ΠΝΕΥΜΑ»

ΜΙΑ  ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ  ΜΙΞΗΣ  

ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΥ  &  ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ

«Εγώ τα δημιούρ­γησα όλα. Δημιούργησα περισσότερα απ' όσα ο Θεός»

Clifford Harper

   Από τον 11^ο αιώνα κι έπειτα συνέβησαν στην Ευρώπη τεράστιες κοινω­νικές και οικονομικές αλλαγές. Η γεωργία, η βιομηχανία, οι πόλεις και οι αγορές αναπτύχθηκαν ταχύτατα.

Ο πληθυσμός αυξανόταν, τα δεσμά του φεουδαρχισμού, τα οποία έκαναν τους δουλοπάροικους και τους ε­λεύθερους χωρικούς να εξαρτώνται από τους κυρίους τους και την εκ­κλησία, έσπαζαν. Υπήρχαν νέοι περιορισμοί αλλά και νέες δυνατότητες για ελεύθερη ζωή. Μολονότι οι πλούσιοι και οι ισχυροί προσπαθούσαν να αυξήσουν τα βάρη του λαού και να καταπατήσουν τις ελευθερίες του, στην ύπαιθρο οι χωρικοί συχνά αρνούνταν να πληρώσουν φόρους ή να εργαστούν δίχως αμοιβή, και απαιτούσαν δικαιώματα πάνω στη γη. Πολλοί διέφυγαν στις πόλεις, των οποίων «ο αέρας απελευθερώνει τους ανθρώπους» - εκεί δεν υπήρχε δουλοπαροικία. Αλλά καθώς μεγάλωνε το χάσμα ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς, όλο και περισσότεροι αντιδρούσαν ριζοσπαστικά, συχνά επιδιώκοντας να εγκαθιδρύσουν τη Βασιλεία των Ουρανών στη Γη, όπου «τα πάντα είναι κοινά». 

Το Ελεύθερο Πνεύμα, που άκμασε σε όλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα σχεδόν σε κάθε γωνιά της Ευρώπης, ίσως είναι το πρώτο σημαντικό α­ναρχικό κίνημα παγκοσμίως. Ξεκίνησε το 1200, από τους διανοούμε­νους του Παρισιού που συναθροίζονταν γύρω απ’ τον Γουλιέλμο τον Χρυσοχόο, σαν ένα είδος εξέγερσης ενάντια στην ολοκληρωτική εξου­σία της εκκλησίας.

Οι μυημένοι του Ελεύθερου Πνεύματος περιφρονούσαν απροκάλυπτα τους μοναχούς (το ντύσιμό τους -ένα μπαλωμένο κόκκινο ράσο- παρωδούσε το ντύσιμο των καλόγερων), διέκοπταν τις εκ­κλησιαστικές λειτουργίες, κάνοντας με οξυδέρκεια και ευγλωττία δημό­σιες συζητήσεις με τους ιερείς. Οι αδελφοί του Ελεύθερου Πνεύματος αρνούνταν να περιμένουν μια μετά θάνατο ζωή τιμωρίας ή επιβράβευ­σης: προτιμούσαν να απολαύσουν τον Παράδεισο επί της Γης, εδώ και τώρα.

Μολονότι τα μέλη της κεντρικής ομάδας σύντομα εκτελέστηκαν από την εκκλησία ως «αιρετικοί», οι ιδέες τους εξαπλώθηκαν από πόλη σε πόλη, ιδίως κατά μήκος των εμπορικών οδών μέσω των οποίων διακινούνταν υφάσματα και ρούχα. Οι γυναίκες και οι τεχνίτες, όπως οι υφα­ντές της Αμβέρσας, ήταν ιδιαίτερα δεκτικοί απέναντι σ’ αυτές τις ιδέες. Όλοι απαρνούνταν την ιδιοκτησία, την εξουσία και τα προνόμια, και ζούσαν από αυτά που έπαιρναν ζητιανεύοντας. Οι μυημένοι του Ελεύ­θερου Πνεύματος, καθώς αποκτούσαν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, απέρριπταν όλο και περισσότερο τις ιδέες της εποχής: αρνούνταν όλους τους περιορισμούς, δήλωναν απόλυτα ελεύθεροι και δεν αναγνώριζαν άλλη αυθεντία πέραν της ίδιας τους της εμπειρίας.

Το 1259 αφορίστηκαν. Η Εκκλησία είχε τρομοκρατηθεί ιδιαίτερα από τις πολλές γυναίκες του Ελεύθερου Πνεύματος που ζούσαν μαζί σε κοινοβιακά νοικοκυριά - στην Κολωνία ο αριθμός τους έφτανε τις 2000.

Η μεγαλύτερη αμαρτία τους, έλεγαν οι επίσκοπος ήταν η ανεξαρτησία τους- ήταν «αργόσχολες, κουτσομπόλες αλήτισσες, που αρνούνταν να υ­πακούσουν στους άντρες με την πρόφαση ότι τον Θεό τον υπηρετεί κα­νείς καλύτερα σε συνθήκες ελευθερίας».

Οτιδήποτε είχε σχέση μαζί τους ήταν απαγορευμένο: το χαρακτηριστικό τους ντύσιμο, η κραυγή «Για ό­νομα του Θεού, -ψωμί», ακόμα και η ελεημοσύνη, έγιναν αδικήματα που τιμωρούνταν με θάνατο. Εκατοντάδες κάηκαν στην πυρά ή πνίγηκαν ε­πειδή αρνήθηκαν να ζητήσουν άφεση αμαρτιών, να δηλώσουν μετάνοια ή να παραστήσουν τους παράφρονες. 

Οι “Μικροί Αδερφοί και Αδερφές” έγιναν με το ζόρι μια κινούμενη διανόηση που εξαπλώθηκε στην Ισπανία, την Ιταλία, τη Βαυαρία και α­κόμη πιο πέρα. Ουδέποτε αποτέλεσαν μία μόνο εκκλησία με ένα ενιαίο δόγμα^. υπήρξαν ένα άθροισμα ομοφρόνων ομάδων, το ζωηρό μήνυμα των οποίων μεταδιδό­ταν προφορικά:

“Ο θεός ήταν ελεύθερος και δημιούργησε όλα τα πράγματα κοινά για όλους... Η κλοπή εί­ναι νόμιμη. Φάτε σε ένα πανδοχείο και αρνηθείτε να πληρώσετε. Αν ο ι­διοκτήτης ζητήσει λεφτά, να τον χτυπήσετε... Τα ελεύθερα άτομα πρέπει να κάνουν ό,τι τους ευχαριστεί. Ανήκω στην ελευθερία της φύσης και ι­κανοποιώ όλα όσα επιθυμεί η φύση μου...Ο έρωτας είναι η απόλαυση του Παραδείσου· και η απόλαυση του Παραδείσου δεν μπορεί να είναι α­μαρτωλή” 

Η προπαγάνδα τους συμπεριλάμβανε και τον γραπτό λόγο. Μολονότι η Μαργαρίτα Πορέτ κάηκε στην πυρά το 1310, το βιβλίο της οι Καθρέ­φτες των απλών ψυχών κυκλοφόρησε κρυφά σε ολόκληρη την Ευρώπη για αρκετούς αιώνες.

Αν και οι αδερφοί του Ελεύθερου Πνεύματος συνήθως ντύνονταν φτωχικά, μερικές φορές κυκλοφορούσαν γυμνοί -«δεν πρέπει να ντρέ­πεται κανείς για οτιδήποτε φυσικό»- ή ντύνονταν «με ακριβά και προ­κλητικά ρούχα», για να εκφράσουν την πνευματική τους τελειότητα.

Ε­νώ όλοι διακήρυσσαν ότι θέλουν να γνωρίσουν τον Θεό ενδόμυχα -ακό­μα και να γίνουν θεοί- λίγοι προχωρούσαν παραπέρα. Οι γυναίκες του Ελεύθερου Πνεύματος στο Σβάιντνιτς της Σιλεσίας, για παράδειγμα, υ­ποστήριζαν ότι είχαν «τελειότητα ανώτερη απ’ ό,τι ο Θεός, και έτσι πλέον δεν Τον χρειάζονταν». Μία από αυτές είχε πει: «Εγώ τα δημιούρ­γησα όλα. Δημιούργησα περισσότερα απ' όσα ο Θεός. Στα χέρια μου στη­ρίζονται ο Ουρανός κι η Γη. Χωρίς εμένα δεν υπάρχει τίποτα.»

 

Από το βιβλίο του Clifford Harper «Αναρχισμός» εικονογραφημένος οδηγός. Εκδόσεις ΕΠΙΛΟΓΗ 1989 σελ. 10-13

Αντιαιρετικόν Εγκόλπιον www.egolpion.com

17 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2013

ΠΗΓΗ:   http://www.egolpion.com/elef8ero_pnevma.el.aspx