Σαν σήμερα, την 1η Οκτωβρίου 1960, η Κύπρος κηρύσσει και

επίσημα την ανεξαρτησία της από τη Μεγάλη Βρετανία, βάζοντας τέλος σε μια περίοδο δεκαετιών αποικιοκρατίας και αγώνων για ελευθερία. Η μέρα αυτή καθιερώνεται έκτοτε ως εθνική εορτή της χώρας, με τη σημαία της νεοσύστατης Κυπριακής Δημοκρατίας να κυματίζει περήφανα στο Προεδρικό Μέγαρο της Λευκωσίας για πρώτη φορά.

Παρά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας την 16η Αυγούστου του 1960, όταν και τέθηκε σε ισχύ η Συμφωνία Ζυρίχης-Λονδίνου, οι πολιτικοί ηγέτες της εποχής αποφάσισαν να τιμούν ως εθνική γιορτή την 1η Οκτωβρίου, δίνοντας στη μέρα αυτή μια βαρύτητα που σηματοδοτούσε όχι μόνο το τέλος της βρετανικής κυριαρχίας, αλλά και την έναρξη της νέας πορείας της χώρας. Η επιλογή αυτή είχε περισσότερο συμβολικό χαρακτήρα, μιας και η 16η Αυγούστου παρέμενε ως ημερολογιακή ανάμνηση, χωρίς ποτέ να αποκτήσει το κύρος που της αναλογούσε.

Η πρώτη δεκαετία της ανεξάρτητης Κύπρου θα σφραγιστεί από πολιτικές εντάσεις, εθνοτικές συγκρούσεις και τη δυσκολία εύρεσης ισορροπιών μεταξύ των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Η Συνταγματική Δομή, η παρουσία των Εγγυητριών Δυνάμεων και οι αμφιλεγόμενοι όροι της Συμφωνίας θα οδηγήσουν τη χώρα στα πρώτα πολιτικά αδιέξοδα, με αποκορύφωμα την τουρκική εισβολή του 1974.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

331 π.Χ.: Ο Μέγας Αλέξανδρος νικά στα Γαυγάμηλα τον βασιλέα των Περσών, Δαρείο Γ’, και ολοκληρώνει την κατάκτηση της Περσικής Αυτοκρατορίας. Ο Βουκεφάλας, το αγαπημένο άλογο του μεγάλου στρατηλάτη σκοτώνεται στη μάχη αυτή.

1873: Κυκλοφορεί η πρώτη καθημερινή εφημερίδα στην Ελλάδα με τίτλο «Η Εφημερίς» και εκδότη τον Δημήτριο Κορομηλά.

1946: Εκδίδεται η απόφαση για τους 22 κατηγορουμένους εξέχοντες ναζί στη δίκη της Νυρεμβέργης. Δώδεκα από αυτούς καταδικάζονται σε θάνατο ως εγκληματίες πολέμου. Πρόκειται για τους Χέρμαν Γκαίρινγκ (αυτοκτόνησε), Βίχλελμ Κάιτελ, Γιόαχιμ φον Ρίμπεντροπ, Ερνστ Καλτενμπρούννερ, Άλφρεντ Ρόζενμπεργκ, Χανς Φρανκ, Φριτς Ζάουκελ, Άλφρεντ Γιοντλ, Άρτουρ Σέις Ίνκβαρτ. Ισόβια επιβάλλονται στους Ρούντολφ Ες, Βίλχελμ Φρικ και Έριχ Ρέντερ. Ποινή 20ετούς κάθειρξης ανακοινώνεται στους Μπάλντουρ φον Σίραχ και Άλμπερτ Σπέερ, 15 ετών στον Κόνσταντιν φον Νόιρατ και 10 έτη στον Καρλ Νταίνιτς. Αθωώνονται οι Γιαλμάρ Σαχτ, Χανς Φρίτζε και Φραντς φον Πάπεν.

1960: Η Κύπρος κηρύσσει και επισήμως την ανεξαρτησία της από τη Μεγάλη Βρετανία. Έκτοτε η 1η Οκτωβρίου καθιερώνεται ως εθνική εορτή, ενώ η επέτειος της ανεξαρτησίας, η 16η Αυγούστου, παραμένει απλώς ως ημερολογιακή ιστορική μνήμη.

1992: Το αμερικανικό πολεμικό πλοίο «USS Saratoga» βάλλει κατά λάθος εναντίον του τουρκικού αντιτορπιλικού «TCG Muavenet», το οποίο συμμετείχε σε άσκηση στο Αιγαίο. Πέντε μέλη του πληρώματος σκοτώνονται και 17 τραυματίζονται.

Γεννήσεις

1541 – Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (Ελ Γκρέκο), Έλληνας ζωγράφος

1924 – Τζίμι Κάρτερ, 39ος πρόεδρος των ΗΠΑ

1957 – Στέλιος Μάινας, έλληνας ηθοποιός

1969 – Ζακ Γαλιφιανάκης, αμερικανός ηθοποιός ελληνικής καταγωγής

Θάνατοι

1974 – Σπυρίδων Μαρινάτος, έλληνας αρχαιολόγος

2004 – Ελένη Χατζηαργύρη, ελληνίδα ηθοποιός

2012 – Έρικ Χομπσμπάουμ, βρετανός ιστορικός και συγγραφέας

Επέτειοι – Παγκόσμιες Ημέρες

Διεθνής Ημέρα Καφέ

Παγκόσμια Ημέρα Ηλικιωμένων

Παγκόσμια Ημέρα Χορτοφαγίας

Σήμερα γιορτάζουν

Ανανίας, Θηρεσία, Ρωμανός