Κυριακὴ τοῦ Ἀσώτου      '

ΕΝΑΣ ΑΡΙΘΜΟΣ· 12.672

•  
•  
• (Πρὶν ἀπὸ 70 περίπου χρόνια, τὸ 1952, στὸ περιοδικὸ «Χριστιανικὴ Σπίθα» ὁ ἱερομόναχος Αὐ­γουστῖνος Καντιώτης, παρακολουθώντας μὲ πόνο ψυχῆς τὴν πορεία τοῦ λαοῦ μας, ἔθιγε μία πληγὴ τῆς Ἑλληνικῆς κοινωνίας, ποὺ σήμερα ἔχει γίνει ἀσυγκρίτως σοβαρώτερη· ἦταν ἡ δι­άλυσι τῆς οἰκογενείας. Μέσα σὲ δέκα χρόνια τότε, ἀπὸ τὸ 1940 μέχρι τὸ 1950, τὰ διαζύ­για εἶχαν σχεδὸν εἰκοσαπλασιασθῆ, ἀπὸ 700 ἔφτασαν τὰ 13.000 περίπου. Ἔκρουε λοιπὸν τὴν ἐποχὴ ἐκείνη τὸν κώδωνα τοῦ κινδύνου μὲ ἕνα ἄρθρο, ποὺ ἀντὶ γιὰ τίτλο εἶχε ἕνα θλιβε­ρὸ ἀριθμό· 12.672. Ἦταν ὁ ἀριθμὸς τῶν διαζυγίων. Σήμερα, ποὺ τὸ κακὸ ἔχει πάρει ἀνεξ­έ­λεγκτες πλέον διαστάσεις, ἀξίζει νὰ τὸ θυμηθοῦμε. Στὸ ἄρθρο αὐτὸ διαπίστωνε τὴν σοβαρότητα τοῦ κακοῦ, ὑπογράμμιζε τὰ αἴτια τῆς συμφορᾶς καὶ ἐπρότεινε μέτρα θεραπείας). Ἂς τὸν ἀκούσουμε ὅλοι, λαὸς καὶ ἄρχοντες, καὶ ἂς βάλουμε μυαλὸ ὅσο ὑπάρχει καιρός)

12.672, ἀγαπητοί μου! Ἕνας ἀριθμὸς γίνεται τίτλος ἄρθρου; περί­εργο! θὰ πῆτε. Τί

σημαίνει ὁ πενταψήφιος αὐ­τὸς ἀριθμός; Τί σημαίνει; Σημαίνει, νὰ κρυφτοῦμε ὅλοι στὶς τρύπες καὶ τὰ σπήλαια τῆς γῆς κ᾽ ἐκεῖ νὰ κλαῖμε. Ὁ ἀριθμὸς αὐτὸς δηλώ­νει τὰ θύματα μιᾶς συμφορᾶς, γιὰ τὴν ὁ­ποία θρηνεῖ ἡ Ἑλλάδα. Ἂν –μὴ γένοιτο– γινό­ταν στὴν πρωτεύουσα σεισμὸς καὶ γκρεμί­ζονταν 12.672 σπίτια, οἱ κυβερνῶντες θὰ τὸ χαρακτήριζαν ὡς ἐθνικὴ συμφορά. Ἀλλὰ ἐδῶ πρόκειται γιὰ κάτι τραγικώτερο· θρηνοῦμε τὴν καταστροφὴ ὄχι ἀψύχων ἀλλὰ ἐμψύχων οἰ­κοδομῶν· θρηνοῦμε ὄχι φόνους ἀλλὰ κάτι χειρότερο, τὴν διάλυσι τοῦ γάμου τῶν ὀρθοδό­ξων, τὴν διάσπασι τῆς οἰκογενείας, τὸν χω­ρισμὸ τῶν συζύγων, ποὺ εἶνε κάτι χειρότερο ἀ­πὸ φόνο. Γι᾽ αὐτὸ πυκνὰ σύννεφα ὀργῆς τοῦ Θεοῦ συσσωρεύονται καὶ ἡ γῆ τῆς πατρίδος μας σείεται.

* * *

Ὁ βαθμὸς σοβαρότητος τῆς συμφορᾶς εἶ­νε μεγάλος καὶ πρέπει νὰ μᾶς ἀφυπνίσῃ.
Διαζύγιο. Ἦταν κάποτε ἐποχὴ ποὺ τὸ διαζύγιο καὶ ὡς λέξις ἀκόμα προξενοῦσε τρόμο μεγαλύτερο ἀπὸ τὴ λέξι θάνατος· τώρα,

στὸν αἰῶνα τοῦ πανσεξουαλισμοῦ, δὲν προξενεῖ τρόμο ἀλλὰ θεωρεῖται κάτι φυσικό, καὶ χωρίζουν τὰ ἀντρόγυνα κατὰ χιλιάδες καὶ μάλιστα στὴν Ἀθήνα. Ὁ ἀριθμὸς τῶν διαζυγίων ποὺ ἐκ­δόθηκαν ἀπὸ τὸ εἰδικὸ γραφεῖο τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν κατὰ τὴν δωδεκαετία 1940 – 1951 εἶνε τρομακτικός· 12.672! Καὶ ἂν σ᾽ αὐ­τὸν προστεθοῦν τὰ διαζύγια ποὺ ἐκδόθηκαν στὶς ἄλλες μητροπόλεις τῆς πατρίδος μας, ὁ ἀριθμὸς τοὐλάχιστον θὰ τριπλασιασθῇ, θὰ πλησιάσῃ τὶς 40.000. Ὁ 1 στοὺς 4 γάμους διαλύ­εται. Ὡραῖος μαραθώνειος δρόμος ταχύτητος! Τώρα καὶ οἱ πιὸ αἰσιόδοξοι χαμηλώνουν τοὺς τόνους καὶ προσγειώνον­­ται στὴν σκληρὴ πραγματικότητα. Πάλι καλὰ ποὺ ξυπνή­σατε. Τώρα ἕνα πρᾶγμα σῴζει· ἐπιστροφὴ στὸ «γνῶθι σαυτόν», συναίσθησι τῆς ἀδυναμί­ας, τῶν σφαλμάτων, τῆς εὐθύνης ὅλων μας.

* * *

Ἂς προσπαθήσουμε, ἀγαπητοί μου, νὰ ἐν­τοπίσουμε τὰ αἴ­τια τῆς συμφορᾶς καὶ νὰ ἀναζητήσουμε κάποια μέτρα θεραπείας.
12.672 διαζύγια = 12.672 τάφοι, μέσα στοὺς ὁ­ποίους θάφτηκαν ἐλπίδες, ὄνειρα, πόθοι, ὑ­ποσχέσεις, ὅρκοι, ἀρραβῶνες, στέφανα, λίκνα παιδιῶν, ὅλα. Καὶ πάνω στοὺς τάφους αὐ­τοὺς ἡ Ἑλλάδα κλαίει, θρηνεῖ καὶ ἐξετάζει τὰ αἴτια τῆς συμφορᾶς. Τὰ αἴτια εἶνε πολλά· δὲν εἶνε μόνο τὰ πορνογραφήματα καὶ τὰ ἀν­ήθικα ἔργα θεάτρου καὶ κινηματογράφου, εἶ­νε καὶ ἄλλα πολλά. Παραλείποντας ὅλα τὰ ἄλ­λα ἀναφέρω ὡς συντελεστὴ τῆς αὐξήσεως τῶν διαζυγίων τὴν δυσανάλογη πρὸς τὸν πλη­θυσμὸ τῆς μικρῆς μας χώρας αὔξησι τοῦ πληθυσμοῦ τῶν Ἀθηνῶν, τὴν ἀφύσικη δημιουργία μιᾶς τεραστίας πρωτευούσης.
Ὁ πληθυσμὸς αὐτὸς γίνεται εὔκολη λεία τῆς ἁμαρτί­ας, ἡ ὁποία ἔτσι γίνεται «εὐπερίστατος» (Ἑβρ. 12,1) γιὰ τοὺς ἑξῆς λόγους. Ὁ καθένας ἀγνοεῖ τὸν γείτονά του καὶ δὲν ὑπάρχει ἡ κοινὴ γνώμη ποὺ μαστιγώνει τὸν ἔνοχο. Τὸ ἄνομο χρῆμα, ποὺ διαθέτουν μερικοί, πα­­γιδεύει τὴν ἀ­­θῳότητα καὶ καταπληγώνει τὴν παρθενία. Τὰ ποικίλα θεάματα καὶ ἀκούσμα­τα δελε­άζουν τὶς αἰσθήσεις, ἐκτρέπουν τὸ λο­γισμό, παρασύρουν τὴ γλῶσ­σα. Ὁ ῥαδιοφω­νικὸς σταθμὸς τῶν Ἀθηνῶν ζεύχθηκε στὸ ἅρ­μα τῆς Ἀφροδίτης, μολύνει ἀκόμη καὶ νήπια. Τὸ πλῆθος τῶν ξένων, ἀλλογλώσσων, ἀλλοθρήσκων καὶ ἀλλοδόξων, μὲ τὸ χρῆμα τους μεταβάλλουν τὴν Ἀθήνα σὲ Βα­βυλῶνα.
Ἐὰν δὲν ληφθοῦν μέτρα νὰ περιορισθῇ ὁ πληθυσμὸς τῆς πρωτευούσης στὰ φυσιολογικὰ ὅρια ὁ δὲ πλεονάζων πληθυσμὸς νὰ ὁδηγηθῇ στὴν ὕπαιθρο, ἡ πατρίδα διατρέχει μέγιστο κίνδυνο· στὴν Ἀθήνα σκάβεται ὁ τάφος τῆς Ἑλλάδος, καὶ τὰ διαζύγια εἶνε οἱ πρῶτοι τριγμοὶ τοῦ οἰκοδομήματος.
Ἐπιβάλλεται λοιπὸν καὶ ἡ ταχεῖα ἀποσυμφόρησις τῶν Ἀθηνῶν, ἀλλὰ ἡ βαθύτερη αἰτία τῆς ἐκλύσεως τῶν ἠθῶν καὶ τῆς αὐξήσεως τῶν διαζυγί­ων εἶνε ἡ πρωτοφανὴς ἠθικὴ καὶ θρησκευτικὴ κρίσις ποὺ σημειώθηκε στὰ βάθη τοῦ λαοῦ μας. Λείπει ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ, ἐπέρχεται ἀσυδοσία καὶ ἀποχαλίνωσις ὁρμῶν καὶ παθῶν, καὶ κυριαρχεῖ μία ἀνεξέλεγκτη ζωὴ ὑπὸ τὸ πρόσχημα τῆς ἐλευθερίας.
Ἡ ἁμαρτία δημιούργησε καθεστώς, ποὺ παρασύρει καὶ τρομοκρατεῖ ἀκόμη καὶ τοὺς ταγοὺς τῆς Ἐκκλησίας. Λίγες καὶ ἀνίσχυρες φωνὲς διαμαρτυρίας ἀκούγονται, ποὺ χάνον­ται μέσα στὴ Σαχάρα τῆς γενικῆς ἀδιαφορίας. Ἡ ἐπίσημος ἐκκλησία ἀδιαφορεῖ, κοιμᾶται. Κι ὁ ὕπνος της δὲν εἶνε τωρινός, ἔχει ἀρχίσει ἤ­δη ἀπὸ τὸ 1920, ὅταν ἕνας ἀσεβὴς ὑ­­πουργὸς τῶν ἐκκλησιαστικῶν καὶ τῆς παιδείας, ὁ Ἰωάν­νης Τσιριμῶκος (1867-1934), νομοθέτησε ὡς λόγο δι­αζυγίου τὸ ἀσυμβίβαστο τῶν χαρακτήρων καὶ ἐπέτρεψε τὴ διάλυσι τῶν γάμων τῶν ὀρ­θοδόξων ἀκόμα καὶ γιὰ ἕνα φτέρνισμα. Ἡ τότε Ἱεραρχία ὑπέκυψε δυστυχῶς πρὸ τοῦ κράτους, ὅπως παρατηρεῖ ὁ καθηγητὴς Χρῆστος Ἀνδροῦτσος (βλ. Σύστημα Ἠθικῆς, σ. 303), καὶ ἄφησε νὰ δι­αφύγῃ ἀπὸ τὰ χέρια της ἡ πνευματικὴ ἐξουσία ποὺ ἔχει ἐπὶ τῶν γάμων καὶ τῶν διαζυγί­ων. Καὶ τὸ φοβερώτερο· προσέρχεται τελευταία γιὰ νὰ ἐπικυρώσῃ καὶ νὰ προσυπογράψῃ ἀντιχριστιανικὲς ἀποφάσεις πολιτικῶν δικαστηρίων, μὲ τὶς ὁποῖες καταπατεῖται ὁ περὶ γάμου καὶ διαζυγίου νόμος τοῦ αἰωνίου νομοθέτου Χριστοῦ. Τί μεγάλη πτῶσις!

* * *

Ἐπὶ 400 χρόνια τουρκικοῦ ζυγοῦ ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία οὐδέποτε στερήθηκε τὸ δικαίωμά της νὰ ῥυθμίζῃ αὐτὴ ἐπὶ τῇ βάσει τοῦ Εὐαγγελίου τὰ τῶν γάμων καὶ διαζυγίων τῶν τέκνων της. Σὲ κανένα δὲν ἐπέτρεπε ν᾽ ἀναμι­χθῇ. Τὸ 1890 τὸ δικαστήριο τοῦ σουλτάνου τόλ­μησε νὰ χορηγήσῃ διαζύγιο σὲ κάποιον ὀρ­θόδοξο ὀνόματι Ψιακῆ, ἀλλὰ τὸ Πατριαρχεῖο μὲ ἐπὶ κεφαλῆς τὸν πατριάρχη Διονύσιο τὸν Ε΄ ἔ­δωσε ἀγῶνα γιὰ τὰ προνόμια τῆς Ἐκ­κλησίας· ὁ πατριάρχης ὑπέβαλε παραίτησι, κήρυξε τὴν Ἐκκλησία ἐν διωγμῷ, καὶ διέταξε τὸ κλείσιμο τῶν ναῶν. Τελικὰ ἡ Πύλη ὑπέκυψε. Ὁ γάμος, τὰ διαζύγια κι αὐτὲς ἀκόμα οἱ οἰ­κονομικὲς συνέ­πειές τους παρέμειναν ἐξ ὁλοκλήρου στὴν δι­καιοδοσία τῆς Ἐκκλησίας, καὶ αὐτὸ ἐνεγράφη ὡς πρῶτο ἄρθρο στὸ πρακτικὸ τῆς συμφωνί­ας μεταξὺ Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας, Πατρι­αρχείου καὶ Σουλτανικοῦ καθεστῶτος, καὶ τότε μόνο ὁ πατριάρχης διέτα­ξε ν᾽ ἀνοίξουν οἱ ναοί. Ἦταν ἡ ἀλησμόνητη νύ­χτα τῆς 24ης Δεκεμβρί­ου 1890, ὅταν ὁ Τηλέγραφος μετέδιδε ἐπει­γόν­τως τὴ χαρμόσυνη εἴδησι. Ποιός μπορεῖ νὰ περιγράψῃ τὴ συγκίνησι τῶν ὀρθοδόξων; Ὁ ποι­ητὴς Κώστας Κρυ­στάλλης, νέος τότε, μένον­τας στὰ Ἰωάννινα ἄκουσε τὶς καμπάνες, πῆγε στὸ μητροπολιτι­κὸ ναό, πληροφορήθηκε τὸ θρίαμβο τῆς μητέ­ρας Ἐκκλησίας, ἀναλύ­θηκε σὲ δάκρυα, καὶ μετὰ ἀπὸ πολλὰ χρόνια ἔγραψε στὰ πεζογρα­φήματά του· «Θεέ μου, δῶσε πάντα δύναμη τῆς ἐκκλησίας νὰ βγαίνῃ νικήτρια… καὶ νὰ ἰ­δοῦμε ἄστρο ἐλευθεριᾶς, τὸ Χριστουγεννιάτικο ἄστρο».
Ὑπὸ σουλτᾶνον Χαμὶτ τὸν Β΄ ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκ­κλησία νικοῦσε διασῴζοντας τὴν πνευματική της αὐτοτέλεια, καὶ τώρα ὑπὸ δημοκρατικὸ ἐ­λεύθερο καὶ χριστιανικὸ πολίτευμα ἡτ­τᾶται συνεχῶς καὶ παρέδωσε ἀντὶ πινακίου φακῆς τὰ πρωτοτόκιά της.
Μακαριώτατε καὶ σεβασμιώτατοι, ποῦ πᾶ­με; Δὲν θὰ βρεθῇ ἆραγε ἕνας ἐπίσκοπος ἢ ἀρ­χιεπίσκοπος νὰ μιμηθῇ τὸν Διονύσιο τὸν Ε΄ καὶ νὰ πῇ· Ἑλληνικὸ κράτος, ἄλτ! «πειθαρχεῖν δεῖ Θεῷ μᾶλλον ἢ ἀνθρώποις» (Πράξ. 5,29); ὁ γάμος τῶν ὀρθοδόξων τέκνων μου μόνο λόγῳ θανά­του ἢ μοιχείας διαλύεται, κι αὐτὸ μόνο μετὰ ἀ­πὸ ἀπόφασι δικοῦ μου πνευματικοῦ δικαστη­ρίου.
Θ᾽ ἀκούσουμε ἆραγε μιὰ τέτοια φωνή;

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος