30 Αυγούστου 1922, Κατάρρευση Μικρασιατικού Μετώπου - Τα παθήματα και οι ήττες να μας γίνονται μαθήματα
Η άποψη ενός Τούρκου αρθρογράφου για τις διπλωματικές πτυχές της ελληνικής ήττας
του Σάββα Καλεντερίδη
Στις 30 Αυγούστου του 1922 άρχισε να γράφεται η τελευταία πράξη του δράματος, που άρχισε με «χαρές και τραγούδια» στις 2 Μαΐου 1919, με την αποβίβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη. Μετά την κατάρρευση που μετώπου, ακολούθησε η σε –μεγάλο βαθμό άτακτη– υποχώρηση του ελληνικού στρατού από τη Μικρά Ασία, και η ηθελημένη από τον Κεμάλ πυρπόληση και καταστροφή της Σμύρνης. Η αυλαία έκλεισε έναν χρόνο μετά, με την υπογραφή της Συνθήκης της Λοζάνης και την ανταλλαγή των πληθυσμών, τον Ξεριζωμό.
Επειδή τα παθήματα και οι ήττες πρέπει να μας γίνονται μαθήματα, και επειδή η περίοδος που διάγουμε είναι εξαιρετικά κρίσιμη για την Κύπρο, τη Μακεδονία, τη Θράκη και το Αιγαίο, και επειδή και πάλι το ελληνικό κράτος βαδίζει επικίνδυνα μονοπάτια, σαν να μην διδάχτηκε από τις εθνικές τραγωδίες, παραθέτουμε μεταφρασμένο κείμενο από τα τουρκικά που αφορά την ήττα και την κατάρρευση του μετώπου, το οποίο αξίζει την προσοχή και τη μελέτη μας. Καλό διάβασμα.
Επειδή τα παθήματα και οι ήττες πρέπει να μας γίνονται μαθήματα, και επειδή η περίοδος που διάγουμε είναι εξαιρετικά κρίσιμη για την Κύπρο, τη Μακεδονία, τη Θράκη και το Αιγαίο, και επειδή και πάλι το ελληνικό κράτος βαδίζει επικίνδυνα μονοπάτια, σαν να μην διδάχτηκε από τις εθνικές τραγωδίες, παραθέτουμε μεταφρασμένο κείμενο από τα τουρκικά που αφορά την ήττα και την κατάρρευση του μετώπου, το οποίο αξίζει την προσοχή και τη μελέτη μας. Καλό διάβασμα.
Ταχά Ακγιόλ – εφ. Hürriyet.
«30 Αυγούστου 1922»
Στις 26 Αυγούστου 1071, με τη νίκη του Μαντζικέρτ, αρχίσαμε να μετατρέπουμε σε πατρίδα μας την Ανατολία.
Στις 30 Αυγούστου 1922 κερδίσαμε τη «Μεγάλη Νίκη» του αγώνα της λύτρωσής μας.
Πέντε χρόνια μετά το Μαντζικέρτ, ο Σάχης Σουλεϊμάν έκανε πρωτεύουσα του πρώτου τουρκικού κράτους τη Νίκαια της Βιθυνίας, και 20 χρόνια μετά ο Κιλίτσασλαν Α΄ νίκησε τους Σταυροφόρους κοντά στη Νίκαια. Όπως έχει πει και ο Γιαχία Κεμάλ, αυτά τα χίλια χρόνια, με νίκες και με ήττες, ζυμωθήκαμε, αναπτύξαμε το αίσθημα της αγάπης στο κράτος, τη σημαία, την πατρίδα, και γίναμε «έθνος». Έτσι αποφύγαμε να παραμείνουμε μια κοινωνία φυλών και φατριών, αυτή είναι και η διαφορά μας με τη Μέση Ανατολή.
Διπλωματία πριν από τη μεγάλη επίθεση
Στις 30 Αυγούστου 1922 το έθνος άντλησε δύναμη από αυτές τις αξίες για να πετύχουμε τη Μεγάλη Νίκη. Ο Εθνικός Αγώνας 1919-1922 δεν ήταν μόνο μια υπόθεση πατριωτισμού και ηρωισμού. Την ίδια στιγμή ήταν και μια υπόθεση καλής οργάνωσης, υποστήριξης διοικητικής μέριμνας, επιτελικού σχεδιασμού και διπλωματίας.
Στις 30 Αυγούστου 1922 το έθνος άντλησε δύναμη από αυτές τις αξίες για να πετύχουμε τη Μεγάλη Νίκη. Ο Εθνικός Αγώνας 1919-1922 δεν ήταν μόνο μια υπόθεση πατριωτισμού και ηρωισμού. Την ίδια στιγμή ήταν και μια υπόθεση καλής οργάνωσης, υποστήριξης διοικητικής μέριμνας, επιτελικού σχεδιασμού και διπλωματίας.
Χαρακτηριστικό δείγμα της διπλωματίας με στόχο την ελάττωση των εχθρικών δυνάμεων, που ακολουθήθηκε σε όλη τη διάρκεια του Εθνικού Αγώνα, ήταν το Συνέδριο της Σεβάστειας. Εκεί χαρακτηρίστηκαν ως «εχθροί» μόνο η Ελλάδα και η Αρμενία, λόγω της πολιτικής κατάληψης εδαφών στην Τουρκία.
Ο Μουσταφά Κεμάλ μόνο σε ορισμένες μυστικές συζητήσεις στη Βουλή αποκάλεσε την Αγγλία «τον μεγαλύτερο εχθρό». Ακόμα και στις πιο σκληρές του ομιλίες, δεν παρέλειπε να χρησιμοποιεί τη διπλωματία.
Η διπλωματία του Εθνικού Αγώνα
Σκεφθείτε ότι ο ελληνικός στρατός ηττήθηκε στο Σαγγάριο και υποχώρησε στη γραμμή Εσκί Σεχίρ - Αφιόν Καραχισάρ. Εκεί, στα εδάφη που είχε καταλάβει, άρχισε τις εργασίες για τη δημιουργία ενός «αυτόνομου ρωμαίικου κράτους», με έδρα τη Σμύρνη.
Σκεφθείτε ότι ο ελληνικός στρατός ηττήθηκε στο Σαγγάριο και υποχώρησε στη γραμμή Εσκί Σεχίρ - Αφιόν Καραχισάρ. Εκεί, στα εδάφη που είχε καταλάβει, άρχισε τις εργασίες για τη δημιουργία ενός «αυτόνομου ρωμαίικου κράτους», με έδρα τη Σμύρνη.
Σε μια τέτοια περίοδο ο Μουσταφά Κεμάλ Πασάς, ενώ προετοίμαζε το στρατό για τη Μεγάλη Επίθεση, μέσω της διπλωματίας όχι μόνο μείωσε τους εχθρούς, αλλά εξασφάλισε όπλα, πυρομαχικά, φορτηγά, ακόμα και αεροπλάνα από τη Γαλλία και την Ιταλία, και εξόπλισε μ’ αυτά το στρατό πριν από την επίθεση.
Πριν από την επίθεση έστειλε τον υπουργό Εξωτερικών Γιουσούφ Κεμάλ, μαζί με τον Φετχί μπέη, στο Παρίσι και το Λονδίνο για να κάνουν διαπραγματεύσεις για μια «ειρηνική λύση»...
Οι Έλληνες και ο Άγγλος υπουργός Εξωτερικών Λόιντ Τζορτζ πήραν μια βαθιά ανάσα γιατί θεώρησαν την κίνηση αυτή ως αδυναμία και ότι οι Τούρκοι δεν είχαν τη δύναμη να εκδηλώσουν επίθεση. Ο Άγγλος επιτελικός αντισυνταγματάρχης Χόαρ-Νάιρν, που ήταν στο μέτωπο, σε έκθεση που έστειλε στους ανωτέρους του έγραψε ότι «Οι Τούρκοι είναι αδύνατον να διασπάσουν τις γραμμές των Ελλήνων».
Στις 24 Αυγούστου, ενώ οι Έλληνες στρατηγοί διοργάνωναν χορό στο Αφιόν, ο Μουσταφά Κεμάλ, μαζί με τους στρατηγούς Φεβζί Τσακμάκ και Ισμέτ Ινονού ήλθαν κρυφά στο Σουχούτ, που βρίσκεται νότια του Αφιόν. Εκεί αποφάσισαν να εκδηλώσουν τη Μεγάλη Επίθεση στις 26 Αυγούστου. Αυτό το αποφάσισαν την ημέρα που έφθασαν στο μέτωπο τα τελευταία φορτηγά με το πολεμικό υλικό των Ιταλών και των Γάλλων.
Με τη διπλωματία όχι μόνο καταφέραμε να περατώσουμε την κατάληψη των εδαφών μας από τη Γαλλία και την Ιταλία, αλλά πήραμε από αυτούς και όπλα, πυρομαχικά και πολεμικό υλικό, ενώ από το 1922 άρχισαν να μιλάνε θετικά για την Τουρκία στο αγγλικό Κοινοβούλιο.
Ένας από τους φανατικούς υπερασπιστές της Τουρκίας στην Βουλή των Λόρδων ήταν ο στρατηγός Τάουνσεντ, ο οποίος είχε συλληφθεί από τους Τούρκους στο Ιράκ. Του είχαμε συμπεριφερθεί σαν φιλοξενούμενο και έγινε ένας αληθινός φίλος της Τουρκίας. Τον Ιούλιο του 1922 ήλθε στο Ικόνιο και συναντήθηκε με τον Μουσταφά Κεμάλ.
Ήταν ο άνθρωπος που αναχαίτιζε την υποστήριξη που έδινε η κυβέρνηση του Λόιντ Τζορτζ στην Ελλάδα.
Μάλιστα, όταν το θέμα είναι η υπεράσπιση της πατρίδας, η διπλωματία και ο πολιτικός ορθολογισμός είναι οι πρώτες προτεραιότητες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου