ΤΟ «ΚΑΚΟ», Η ΟΦΕΙΛΗ καὶ Ο ΧΑΡΙΣΤΙΚΟΣ ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ

Προσαρμοσμένα ἀποσπάσματα
ἀπὸ γραπτὸ κήρυγμα
στὸ Εὐαγγέλιο τῆς Κυριακῆς ΙΑ´ Mατθ. (κη´ 23-35)τοῦ Μ. Κωνσταντίνου
στὸ «ΚΥΡΙΑΚΟΔΡΟΜΙΟ»,
Ἀθῆναι 2011.

.             Τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ στὴν σημερινὴ παραβολὴ  θυμίζουν ἔντονα τὸ πέμπτο αἴτημα τῆς Κυριακῆς προσευχῆς: «χάρισέ μας τὰ χρέη μας, ὅπως καὶ ἐμεῖς τὰ χαρίζουμε στοὺς δικούς μας ὀφειλέτες».
.             Αὐτὸ ποὺ θέλει νὰ τονίσει ὁ Χριστὸς εἶναι ὅτι ἡ ὀρθὴ σχέση τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸ Θεὸ δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ ἔχει ἐπιπτώσεις καὶ στὴν σχέση τοῦ ἀνθρώπου μὲ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους. Ὅποιος κατανοεῖ βαθειὰ ὅτι εὐεργετεῖται ἀπὸ τὸν Θεὸ, ἐπειδὴ συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες του, δὲν μπορεῖ παρὰ καὶ ὁ ἴδιος νὰ συγχωρεῖ τὶς ἁμαρτίες τῶν ἄλλων.
.             Πίσω ἀπὸ τὴν πρώτη ἐντύπωση ἡ προσεκτικότερη ἀνάγνωση ὁδηγεῖ στὴ διαπίστωση ὅτι στὴν σημερινὴ παραβολὴ συνοψίζεται οὐσιαστικὰ ὁλόκληρη ἡ διδασκαλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Ὅταν σκεφτοῦμε λίγο βαθύτερα στὸ θέμα ἁμαρτία, θὰ καταλήξουμε ὅτι σὲ τελευταία ἀνάλυση αὐτὸ ποὺ ὀνομάζουμε ἁμαρτία εἶναι μία κατάχρηση ἐξουσίας. Γιὰ νὰ γίνει ἀντιληπτὸ αὐτό, ἀρκεῖ νὰ νὰ ἀνατρέξουμε στὰ πρῶτα κεφάλαια τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Ἐκεῖ ἀναφέρεται ὅτι ὁ Θεὸς δημιούργησε τὸν ἄνθρωπο τέλειο, μία εἰκόνα δική του καὶ τὸν τοποθέτησε ἐξουσιοδοτημένο διαχειριστὴ στὸν κόσμο. Διαχειριστὴς ἐλεύθερος ἀλλὰ ἐξουσιοδοτημένος καὶ συνεπῶς ὑπόλογος ἔναντι τοῦ Ἐντολέως του. Ἂν καταχραστεῖ τὴν ἐξουσία του ὁ ἐντολοδόχος διαχειριστής, ἂν δηλαδὴ ἁμαρτήσει, τότε ὀφείλει στὸν Θεὸ καὶ γι’ αὐτὸ Τὸν παρακαλεῖ: «χάρισέ μου τὰ χρέη». Ἐδῶ, πάνω σὲ αὐτὴ τὴ λογική, στηρίζεται ὅλο τὸ θυσιαστικὸ σύστημα τοῦ βιβλικοῦ Ἰσραὴλ μὲ τὶς πολυάριθμες διατάξεις του, ποὺ καθορίζουν μέχρι τὴν τελευταία λεπτομέρεια τὸ τίμημα ποὺ κάθε φορὰ ὀφείλει νὰ καταβάλει ὁ ἄνθρωπος, γιὰ νὰ «ξεχρεώσει», γιὰ νὰ ἐξιλεωθεῖ ἀπὸ τὴν κατάχρηση, ποὺ ἔκανε καὶ νὰ συμφιλιωθεῖ μὲ τὸν Θεό.

    Ὁ Χριστὸς προχωρεῖ ἀκόμη περισσότερο ἀπὸ τὴν αὐτονόητη ἀναγνώριση τῆς θείας εὐεργεσίας καὶ τῆς σκοπιμότητας τῆς «θυσίας» τονίζοντας μὲ τὴ σημερινή του παραβολὴ ὅτι ἡ ἀποκατάσταση τῶν σχέσεων μὲ τὸν Θεὸ περνάει ἀπαραιτήτως μέσα ἀπὸ τὴν ἀποκατάσταση τῶν σχέσεων μὲ τὸν συνάνθρωπό μας.

.             Ἡ ἀναδρομὴ στὰ πρῶτα κεφάλαια τῆς Ἁγίας Γραφῆς φανερώνει ἀνάγλυφη τὴν ἀπάντηση στὸ πρόβλημα τοῦ κακοῦ στὸν κόσμο μέσα ἀπὸ σειρὰ ἀφηγήσεων τῶν ἕνδεκα πρώτων κεφαλαίων τῆς Γενέσεως, ὅπου περιγράφεται τὸ σύνολο τῶν σχέσεων τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό, τῶν ἀνθρώπων μεταξύ τους καὶ τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὴν κτίση. Κοινὸ στοιχεῖο τῶν ἀφηγήσεων αὐτῶν εἶναι ἡ διαρκὴς προσπάθεια τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἀποδεσμευτεῖ ἀπὸ τὸν Δημιουργό του καταχρώμενος τῆς ἐξουσίας ποὺ ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς τοῦ ἔδωσε, ὥστε νὰ μπορέσει νὰ τοποθετήσει τὸν ἑαυτό του στὴ θέση τοῦ Θεοῦ. Κατὰ τραγικὸ ὅμως τρόπο στὸ τέλος κάθε τέτοιας καταχρηστικῆς δοκιμῆς ὁ ἄνθρωπος διαπιστώνει ὅτι βρίσκεται σὲ χαμηλότερο ἐπίπεδο ἀπὸ ἐκεῖνο ποὺ βρισκόταν, ὅταν ξεκίνησε.
.             Ἡ πρώτη τέτοια προσπάθεια ἀποδέσμευσης τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸν Θεὸ ἐπιχειρεῖται μὲ τὴν ἀπόπειρα ἀποκτήσεως γνώσεως. Ἀπὸ τὴν παραδείσια κατάσταση καταλήγει μακρυὰ ἀπὸ τὸν Θεό, σὲ μία σχέση ἀνταγωνισμοῦ μὲ τὸν συνάνθρωπό του καὶ ἀνασφαλὴς μέσα στὸ φυσικὸ περιβάλλον. Ἡ εἰκόνα ποὺ χρησιμοποιεῖ ἐδῶ ἡ ἁγ. Γραφὴ εἶναι πολὺ ἐνδεικτική: Ἡ πρώτη ἐνέργεια τοῦ ἀνθρώπου, μετὰ τὴ διάσπαση τῆς σχέσεως μὲ τὸν Θεό, εἶναι νὰ κατασκευάσει γιὰ τὸν ἑαυτό του ροῦχα, νὰ διαχωρίσει δηλαδὴ καὶ νὰ προφυλάξει τὸν ἑαυτό του ἀπὸ τὸ «ἀπειλητικὸ» πλέον περιβάλλον του. Ὅλες οἱ ἀφηγήσεις ἀπὸ κεῖ καὶ πέρα δείχνουν πόσο ἡ διάσπαση αὐτὴ τῶν σχέσεων προχώρησε σὲ βάθος. Τὴν διάσπαση τῶν σχέσεων μεταξὺ τῶν συζύγων ἀκολουθεῖ ἡ διάσπαση τῶν σχέσεων μεταξὺ τῶν ἀδελφῶν.
.             Μετά, στὴν ἀφήγηση γιὰ τὸ γάμο τῶν υἱῶν τοῦ Θεοῦ μὲ τὶς θυγατέρες τῶν ἀνθρώπων φαίνεται μία ἄλλη ἀποτυχημένη προσπάθεια τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἀνεξαρτητοποιηθεῖ ἀπὸ τὸν Δημιουργό του μὲ τὴν αὔξηση τῶν βιολογικῶν του δυνατοτήτων, μία βελτίωση τοῦ εἴδους, ποὺ θυμίζει ἔντονα τὶς προσπάθειες τῆς σύγχρονης εὐγονικῆς καὶ γενετικῆς. Μετά, στὴν ὀλισθηρὴ αὐτὴ διαδρομὴ συμβαίνει μία οἰκολογικὴ καταστροφή, ὁ κατακλυσμός, ποὺ ἀκολουθεῖται ἀπὸ ἄλλη μία καταστροφὴ σχέσεως, αὐτῆς τοῦ πατέρα μὲ τὸν γιό του (ὁ Νῶε καταριέται τὸν Χάμ, Γέν. θ´ 25) Καὶ στὸ τέλος ἡ ἀφήγηση μὲ τὸν Πύργο τῆς Βαβέλ ἔχει πάλι τὸ ἴδιο θέμα. Ἐδῶ τώρα εἶναι ἡ τεχνολογικὴ ἀνάπτυξη ποὺ ἐπιτρέπει στὸν ἄνθρωπο νὰ φτάσει στὸν οὐρανὸ μὲ ἀποτέλεσμα ἀνάλογο. Ἡ ἀνθρώπινη κοινωνία διασπᾶται πλέον ὁλοκληρωτικὰ καὶ ἀνοίγει ἔτσι ὁ δρόμος γιὰ τὸν ἀπόλυτο ἀνταγωνισμὸ ὅλων πρὸς ὅλους.
.             Ὑπέρμετρη γνώση, βιολογικὴ βελτίωση τοῦ εἴδους καὶ ἀνάπτυξη τῆς τεχνολογίας χαρακτηρίζει τὴν σημερινή μας ἐποχή. Ἀπὸ τὴν ἄποψη αὐτὴ ἡ βιβλικὴ παράσταση τῆς πτωτικῆς πορείας τοῦ ἀνθρώπου ἐκτὸς ἀπὸ ἐντυπωσιακή, θὰ μποροῦσε νὰ θεωρηθεῖ καὶ ἰδιαίτερα ἐπίκαιρη, καθὼς παρέχει μία προειδοποίηση γιὰ τὴν ἐποχή μας.
.             Μὲ βάση τὴν βιβλικὴ θεώρηση τοῦ κακοῦ ὡς προβλήματος σχέσεων, ἡ ὁποιαδήποτε προσπάθεια συμφιλιώσεως μὲ τὸν Θεὸ θὰ πρέπει νὰ κινεῖται πρὸς τὴν κατεύθυνση τῆς ἀποκαταστάσεως τῶν σχέσεων, ποὺ διασπάστηκαν. Ἡ τέλεια ἀποκατάσταση αὐτὴ ὅμως δὲν ἦταν δυνατὸ νὰ ἐπιτευχθεῖ μὲ τὴν προσφορά, ἀπὸ πλευρᾶς τῶν ἀνθρώπων, μερικῶν θυσιῶν πρὸς τὸν Θεό. Ὁπότε ἀπὸ τὴν ἄπειρη ἀγάπη του γιὰ τὸν ἄνθρωπο ἔγινε ἄνθρωπος ὁ Ἴδιος ὁ Θεὸς καὶ προσέφερε τὸν Ἑαυτό του θυσία, ὥστε νὰ ἀπαλλάξει τοὺς ἀνθρώπους ἀπὸ τὶς ὀφειλές τους πρὸς Αὐτόν. Ἀπὸ τὴν ἄποψη αὐτὴ ἡ ἀποκατάσταση τῶν σχέσεων τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεὸ δὲν εἶναι ἕνα ἠθικὸ πρόβλημα, μία ἐντολὴ γιὰ ἀλλαγὴ στάσεως, ἀλλὰ μιὰ ριζικὴ ἀποκατάσταση μὲ τὴν «αὐτοπρόσωπη» παρουσία τοῦ Χριστοῦ στὸν κόσμο. Ἀποκαθιστώντας ὁ Χριστὸς τὶς σχέσεις τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό, ἀπαλλάσσει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴν βαρύτερη καὶ κυριότερη συνέπεια τῆς διασπάσεως τῶν σχέσεων αὐτῶν, τὸν φόβο τοῦ θανάτου, ποὺ εἶναι ὁ κύριος ὑπεύθυνος γιὰ τὴν ἀνάπτυξη σχέσεων ἀνταγωνισμοῦ. Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος ἔχει πλέον τὴν δυνατότητα νὰ προχωρήσει καὶ στὴν ἀποκατάσταση τῶν σχέσεών του μὲ τοὺς συνανθρώπους του.
.              Ὡς χριστιανοὶ λοιπὸν ἀναγνωρίζουμε ὅτι ὁ Θεὸς ἔχει χαρίσει τὰ χρέη μας πρὸς αὐτὸν καὶ ὅτι μᾶς ἔδωσε τὴ δυνατότητα νὰ ἀποκαταστήσουμε τὶς σχέσεις μας μαζί του. Μετὰ τὴν ἐνανθρώπηση τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ, τὴν σταυρικὴ θυσία καὶ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ τὸ ἀνθρώπινο γένος «ξεχρέωσε», δὲν χρωστάει τίποτα. Ἀλλὰ ἐπειδὴ ὁ ἄνθρωπος ἀδυνατεῖ νὰ διαχειριστεῖ πάντοτε σωστὰ τὴν ἐξουσία ποὺ τοῦ ἔδωσε Θεός καὶ σὲ κάθε ἐπιλογή του, σὲ κάθε πράξη του ἐλλοχεύει ὁ κίνδυνος τῆς κατάχρησης τῆς ἐξουσίας, ποὺ μὲ τὴν σειρά της δημιουργεῖ καινούργια χρέη, αὐτὴ τὴ φορὰ πρὸς τοὺς συνανθρώπους του, τοὺς ὁποίους ἔβλαψε μὲ τὴν ἁμαρτία του, πρὸς αὐτοὺς χρωστάει πλέον καὶ μὲ αὐτοὺς ὀφείλει καθένας νὰ ἐπιδιώξει ἕνα χαριστικὸ διακανονισμό εὐσπλαγχνίας καὶ ἀλληλοσυγχωρήσεως, δηλαδὴ χαρίζοντας ὁ ἕνας τὰ χρέη τοῦ ἄλλου.
.           Ὁ Χριστός, μὲ τὴ σημερινή του παραβολή εἶναι σαφής στὴν προειδοποίησή του. Ἡ παραγραφὴ τοῦ χρέους μας πρὸς τὸν Θεὸ παραμένει χωρὶς ἀντίκρισμα, ἂν καὶ ἐμεῖς δὲν παραγράφουμε τὰ χρέη τῶν συνανθρώπων μας πρὸς ἐμᾶς.

ΠΗΓΗ:   ΚΛΙΚ