«OΠΩΣ ΔΕΙ ΤΟΥΣ ΓΟΝEΑΣ ΑΝΑΤΡEΦΕΙΝ ΤΑ ΤEΚΝΑ»: ΑΓ. ΙΩ. Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ (Δ. Νατσιός)

Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος:
«Ὅπως δεῖ τοὺς γονέας ἀνατρέφειν τὰ τέκνα»

Γράφει ὁ Δημ. Νατσιός Δάσκαλος-Κιλκίς

.                 …Πραγματικὴ ἔκπληξη ἀποτέλεσε γιὰ μένα καὶ ταυτόχρονα ὀργὴ μοῦ προκάλεσε ἡ ἀνάγνωση ἔργων τοῦ ποταμοῦ τῆς σοφίας Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου. Ἔκπληξη ἀπὸ τὸν πλοῦτο, τὴν εὐγένεια ψυχῆς, τὴν καθαρότητα τῆς σκέψης, μ’ ἕνα λόγο αἰσθάνθηκα ὀσμὴν εὐωδίας πνευματικῆς, ὅταν ἀνέγνωσα τὰ παιδαγωγικὰ συγγράμματα τοῦ Χρυσοστόμου, τοῦ «θεμελίου λίθου τοῦ Καινοῦ Ἑλληνισμοῦ», ὅπως τὸν ὀνομάζει ὁ Σπ. Ζαμπέλιος καὶ ἔνιωσα ὀργή, διότι ὁ ὑπέροχος αὐτὸς διδάσκαλος καὶ παιδαγωγὸς ἀποσιωπᾶται καὶ ἀπ’ αὐτὲς τὶς παιδαγωγικὲς σχολές. Καὶ μόνον ὁ πλοῦτος τῆς γλώσσας του, καταμετρήθηκαν 4.500.000 διαφορετικὲς (παράγωγες) λέξεις στὰ συγγράμματά του, ἀρκοῦσε γιὰ νὰ συσταθεῖ μία ἕδρα χρυσοστομικῶν σπουδῶν στὰ Πανεπιστήμιά μας. Τί νὰ περιμένεις ὅμως ἀπὸ ἀνθρώπους ποὺ εἶναι ἀνίκανοι νὰ σηκώσουν τὴν βαριὰ κληρονομιά. «Δὲν εἴμαστε συνεχιστές, ἀλλὰ ἀχθοφόροι ἔνδοξων ἐρειπίων ποὺ τὰ φορτωθήκαμε, χωρὶς νὰ ἀντέχουμε νὰ τὰ κουβαλήσουμε καὶ χωρὶς νὰ ξέρουμε τί νὰ τὰ κάνουμε», σημειώνει ὁ Σεφέρης. Ὁ τίτλος τοῦ συγγράμματος τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη, ποὺ στάθηκε τὸ εὐεργετικὸ ἔναυσμα γιὰ τὴν παρουσίαση τῆς σημερινῆς ὁμιλίας εἶναι τὸ «περὶ κενοδοξίας καὶ ὅπως δεῖ τοὺς γονέας ἀνατρέφειν τὰ τέκνα». Τὸ ἔργο αὐτὸ τοῦ μελιρρύτου Ἁγίου ἀποδεικνύει περίτρανα αὐτὸ ποὺ ὁ δάσκαλος τοῦ Γένους, Εὐγένιος Βούλγαρης ἔλεγε γιὰ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας: «δὲν ξέρει τὶς νὰ διορίσει, ἂν ἡ ἁγιότης ἦτο μεγαλυτέρα τῆς σοφίας ἢ ἡ σοφία τῆς ἁγιότητος». Γιατί ὅμως προτάσσει τῆς ἀνατροφῆς τῶν τέκνων, τὸν λόγο του περὶ κενοδοξίας ὁ Ἅγιος; Σύμφωνα μὲ τοὺς Πατέρες ἡ κενοδοξία, ἡ ὑπερηφάνεια, ὁ ἐγωισμὸς εἶναι μητέρα ὅλων τῶν κακιῶν. «Ἡ ὑπερηφάνεια», λέει ὁ Ἅγιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος «ἀναγκάζει τὸν ἄνθρωπο ἐπινοεῖν καινοτομίες, μὴ ἀνεχόμενη τὸ ἀρχαῖον», δηλαδὴ τὴν παράδοση. Ὅπως τονίζει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης «ἡ κενοδοξία, ὄψιν γὰρ ἔχει μόνην λαμπράν, τὰ δὲ ἔνδον αὐτῆς οὐκέτι κενὰ μόνον, ἀλλὰ καὶ ἀτιμίας ἀνάμεσα καὶ ὠμῆς γέμει τυραννίδας», δηλ. ἔχει ὄμορφη ὄψη, τὸ ἐσωτερικό της ὅμως, δὲν εἶναι μόνο κούφιο, ἀλλὰ καὶ γεμάτο ἀπὸ ἀτιμία καὶ μεστὸ ἀπὸ ὠμὴ τυραννικότητα. Στὸ σημεῖο αὐτὸ θέλω νὰ ὑπογραμμίσω τὸ ἑξῆς: Τὰ παιδιά μας εἶναι ὑπάρξεις, ψυχὲς ἀθάνατες ποὺ μᾶς τὶς χάρισε ὁ Θεός. Εἶναι ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι σὲ λίγο καιρὸ θὰ ἀκολουθήσουν τὸν δικό τους δρόμο, θ’ ἀνοίξουν τὰ δικά τους φτερὰ γιὰ τὴν ζωή. Καλὸ θὰ εἶναι νὰ ἔχουμε στὸ νοῦ ὅτι δὲν μποροῦμε νὰ τὰ χρησιμοποιοῦμε γιὰ δικές μας, ναρκισσιστικές, κενόδοξες ἱκανοποιήσεις ἢ γιὰ νὰ πραγματοποιήσουν δικές μας ἀνεκπλήρωτες φιλοδοξίες.
.                   Παράδειγμα: Ἐπιθυμοῦμε πάρα πολὺ τὸ παιδί μας νὰ γίνει γιατρός, δικηγόρος καὶ δὲν σκεφτόμαστε τί θὰ ἤθελε τὸ ἴδιο καὶ τὸ πιέζουμε καὶ ξοδευόμαστε καὶ ταλαιπωρεῖται τὸ ἴδιο ψυχικά, γιὰ νὰ κάνει κάτι τὸ ὁποῖο δὲν τοῦ ἀρέσει, μόνο καὶ μόνο γιὰ νὰ εὐχαριστήσει τοὺς γονεῖς του. Ἄλλο καθημερινὸ παράδειγμα, δεῖγμα σαφὲς μιᾶς ἄστοχης γονικῆς συμπεριφορᾶς. Τὰ παιδιά μας ἐπιστρέφουν κουρασμένα ἀπὸ τὸ σχολεῖο καὶ ἡ πρώτη ἐρώτηση ποὺ τὰ ἀπευθύνουμε εἶναι «πῶς τὰ πῆγες σήμερα;» Μᾶς ἐνδιαφέρει πρωτίστως ἡ σχολική τους ἐπίδοση ἀδιαφορώντας γιὰ τὴν ψυχική τους ὑγεία, ἐνῶ ἡ προϋπάντηση τῶν παιδιῶν στὰ σπίτι πρέπει νὰ εἶναι ἕνα χαρούμενο γεγονὸς μὲ τὴν ἐρώτηση, πραγματικὰ γονική, «πῶς τὰ πέρασες σήμερα;». Αὐτὴ ἡ πρώιμη καὶ ἐπιβαρυντικὴ γιὰ τὰ παιδιά, ἀγωνία γιὰ τὸ μέλλον τους, φανερώνει δική μας χαμηλὴ αὐτοεκτίμηση καὶ ματαιοδοξία ποὺ ἐπιζητεῖ, ὅπως εἴπαμε, κοινωνικὴ ἄνοδο καὶ ἀναγνώριση μέσῳ τῶν ἀθώων παιδιῶν μας. Ἀγνοοῦμε ἢ ξεχνᾶμε πὼς οἱ λέξεις παιδὶ καὶ παιχνίδι εἶναι ὁμόρριζες, ταυτόσημες θὰ ἔλεγα, καὶ φτάσαμε στὸ νοσηρὸ ἐπίπεδο νὰ εἶναι τὰ παιδιά μας τὰ πρῶτα θύματα τῆς παγκοσμιοποιημένης καὶ τεχνοκρατούμενης ἐποχῆς μας. Ἀντὶ νὰ ἀνατρέφουμε ἀητούς, θαλασσοπούλια ποὺ θὰ βγαίνουν ψηλὰ γιὰ νὰ ἐλέγχουν τὸ πέλαγος, ἐμεῖς τρέφουμε παπαγάλους σὲ χρυσὸ κλουβί. Ἐπιτρέπεται στὴν ὑπερευαίσθητη ἡλικία τῶν 7-12 ἐτῶν νὰ μὴν ὑπάρχει ἐλευθερία, παιχνίδι καὶ ἀνεμελιὰ στὰ παιδιά; Ἔχει διαπιστωθεῖ μὲ μελέτες πὼς οἱ μαθητὲς εἶναι οἱ σκληρότερα ἐργαζόμενοι Ἕλληνες πολίτες, μὲ μέσο ὅρο 70 ὧρες τὴν ἑβδομάδα, ἕνας πραγματικὸς Μεσαίωνας, μία δουλοπαροικία κληροδοτεῖ ἡ περὶ πολλὰ τυρβάζουσα ἐποχή μας, στὰ παιδιά. Μὲ τὰ φροντιστήρια, τὰ ἀθλήματα, τὰ ὠδεῖα, τὰ ἰδιαίτερα, τὴν τηλεόραση, τοὺς ἠλεκτρονικοὺς ὑπολογιστές, πνίγουμε τὰ παιδιά μας καὶ δὲν μᾶς μένει, ἐμᾶς τοὺς γονεῖς, παρὰ μόλις λίγος χρόνος γιὰ νὰ τὰ φιλήσουμε στὸ κρεβάτι τους καὶ νὰ ποῦν «καληνύχτα».
.             Ἂς ἀντλήσουμε τὸ μέλι ἀπὸ τὰ ἔργα τοῦ Χρυσοστόμου.
.           Πρῶτα-πρῶτα ὁ ἅγιος τονίζει πὼς «οὐ γὰρ τὸ σπεῖραι ποιεῖν πατέρα μόνον, ἀλλὰ τὸ παιδεῦσαι, οὐδὲ τὸ κυῆσαι μητέρα ἐργάζεται, ἀλλὰ τὸ θρέψαι καλῶς» ἢ ὅπως τὸ γράφει πιὸ ἐπιγραμματικὰ «οὐ τὸ τεκνοποιεῖν ποιεῖν τὸν γονέα ἀλλὰ τὸ τεκνοτροφεῖν». Ἐπισημαίνει ἐδῶ ὁ Ἅγιος τὴν μεγάλη αὐτὴ ἀλήθεια, πὼς γονέας εἶναι αὐτὸς ποὺ ἀναθρέφει σωστὰ τὸ παιδί του καὶ ὄχι αὐτὸς ποὺ ἁπλῶς τὸ γεννάει. Ἐδῶ πρέπει νὰ σημειώσουμε ὅτι δὲν ὑπάρχουν τέλειοι γονεῖς καὶ αὐτὸ ὅμως πολλοὶ γονεῖς δὲν μποροῦν νὰ τὸ δεχτοῦν. Θέλουν μία τέλεια σχέση μὲ τὰ παιδιά τους, ἀλάνθαστη, ἀψεγάδιαστη. Αὐτήν τους τὴν τελειομανία τὴν μεταφέρουν στὰ παιδιά, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ μὴν ἀνέχονται τὶς ἀταξίες τῶν παιδιῶν τους. Αὐτοὶ οἱ γονεῖς δὲν ὁμολογοῦν τὰ λάθη τους, δὲν ζητοῦν συγγνώμη ποὺ εἶναι τὸ ὑφάδι τῆς ζωῆς ποὺ συνέχει τοὺς ἀνθρώπους. Ὑπομένουν τὰ παραπτώματα τῶν φίλων τους καὶ δὲν ἀνέχονται τὰ παραπτώματα τῶν παιδιῶν τους. Ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ ἔχουμε γονεῖς ποὺ παραιτοῦνται ἀπὸ τὴν γονική τους εὐθύνη. Ἀκοῦμε νὰ λὲν «μὴ μὲ βλέπεις σὰν πατέρα. Ἐγὼ θέλω νὰ εἶμαι φίλος σου». Σ’ αὐτὴν τὴν περίπτωση καὶ ὁ γονέας εἶναι ἕνα ὥριμο παιδὶ ποὺ παραιτεῖται ἀπὸ τὴν πατρικὴ ἢ μητρική του εὐθύνη καὶ δημιουργεῖ στὸ παιδὶ αἴσθημα ἀνασφάλειας, ποὺ θὰ φτάσει ὣς τὸν πανικό. Τὰ παιδιὰ θὰ βροῦν εὐκαιρίες στὴν ζωή τους ν’ ἀποκτήσουν φίλους, εἶναι ὅμως ἀμφίβολο ἂν θὰ βροῦν κάποιον ἄλλο πατέρα ἢ ἄλλη μητέρα. Ἀγαπᾶμε τὰ παιδιά μας, ἀλλὰ δὲν ξέρουμε πῶς νὰ ἐκφράσουμε αὐτὴν τὴν ἀγάπη. Ὑπάρχει δηλαδή, ἔλλειψη ἐπικοινωνίας. Δὲν εἶναι ψέμα ὅτι οἱ Ἕλληνες γονεῖς ἐπικοινωνοῦν μὲ τὰ παιδιά τους μόνο γιὰ νὰ τὰ μαλώσουν, μόνο ὅταν πρόκειται νὰ τὰ ἐπιπλήξουν, νὰ τὰ κατηγορήσουν γιὰ κάτι. Ἀλλὰ καὶ ὅταν θέλουμε νὰ στήσουμε γέφυρα ἐπικοινωνίας, νὰ τοὺς δείξουμε ὅτι τὰ ἀγαπᾶμε, ἡ ἀγάπη αὐτὴ ἐκφράζεται συνήθως μὲ τὴν παροχὴ ὑλικῶν ἀγαθῶν, διασκεδάσεων καὶ μὲ τὶς λεγόμενες μορφωτικὲς εὐκαιρίες. Τὰ καλὰ σχολεῖα, ἡ πολλὴ τροφή, τὰ ἀκριβὰ ροῦχα, τὰ πανάκριβα καὶ περιττά, πολλὲς φορές, παιχνίδια ἀντικαθιστοῦν τὴν γονικὴ ἀγάπη ἢ εἶναι τρόποι ἐξαγορᾶς αὐτῆς τῆς ἀγάπης. Οἱ ἄμεσες ὅμως μορφὲς ἀγάπης ἀπαιτοῦν χρόνο καὶ κόπο πολύ, ὑπομονὴ ἑκούσια, νὰ ἀστειευόμαστε, νὰ παίζουμε μαζί τους, νὰ συζητοῦμε, νὰ τὰ βοηθοῦμε στὰ μαθήματά τους. Ὅ,τι δώσουμε σὲ χρόνο ἢ κόπο, αὐτὸ θὰ πάρουμε ἀργότερα, ὡς βοήθεια πλέον καὶ ἀγωγὴ ποὺ θὰ ἔχει γίνει στὸ παιδί μας καὶ ἡ ὁποία θὰ ἔχει ἐπιπτώσεις εὐεργετικὲς στὴν ζωή του, πράγμα ποὺ θὰ τὸ χαιρόμαστε καὶ ἐμεῖς.
.           Ὡς ἐκπαιδευτικὸς ποτὲ δὲν ἄκουσα -καὶ τὸ λέω μὲ παράπονο- ἀπὸ μαθητὴ νὰ μεταφέρει στὴν τάξη ἐξωσχολικὲς γνώσεις ἢ ἐμπειρίες, χωρὶς ν’ ἀρχίζει τὸν λόγο του μὲ τὴν στερεότυπη πλέον φράση: «Κύριε εἶδα στὴν τηλεόραση». Ποτὲ δὲν ἄκουσα νὰ λέει ὅτι αὐτό μοῦ τὸ διηγήθηκε ὁ πατέρας μου ἢ ἡ μητέρα μου. Ποῦ βρίσκεται ὁ γονέας καὶ κυρίως ὁ πατέρας, ποὺ ὅπως ἀπέδειξε μία πρόσφατη ἔρευνα στὶς ἐφημερίδες, μόνον ἕνας στοὺς ἕξι μαθητὲς τὸν ἔχει βοηθὸ στὴν μελέτη καὶ στὸ διάβασμα; «Εἶσαι δάσκαλος ὅλου τοῦ σπιτιοῦ καὶ σὲ σένα παραπέμπει ὁ Θεὸς συνέχεια καὶ τὴν γυναίκα καὶ τὰ παιδιά σου», τονίζει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος. Εἶναι πολὺ ὀδυνηρὸ νὰ ἀναλαμβάνει μόνη ἡ μητέρα τὰ δυσβάστακτα βάρη τῆς τροφῆς καὶ ἀνατροφῆς τῶν παιδιῶν. «Ἀμφοτέρων ἡμῖν ἐπιμελητέον τῶν παιδιῶν», γράφει ὁ Ἅγιος.
.             Ἀναφέρθηκα πρὶν στὸν ψυχοφθόρο καὶ ἄθλιο ρόλο τῆς τηλεόρασης, τοῦ «τρίτου γονέα», ὅπως χαρακτηριστικὰ ὀνομάζεται. Γράφει ὁ Χρυσόστομος μὲ θαυμαστὴ διαύγεια καὶ προορατικότητα γιὰ τὰ σημερινὰ τηλεοπτικά, ἂς μοῦ συγχωρεθεῖ γιὰ τὴ λέξη, κοπροθεάματα: «μηδέποτε εἰς θέατρον πεμπέσθω τὸ παιδίον ἵνα μὴ λύμην (βρωμιά), ὁλόκληρον διὰ τῆς ἀκοῆς καὶ διὰ τῶν ὀφθαλμῶν δέχεται». Ὅ,τι ἦταν ποτὲ τὸ θέατρο εἶναι σήμερα τὰ μέσα μαζικῆς ἐκχαυνώσεως καὶ ἐξαχρειώσεως
.               Συμβουλεύει ὁ Ἅγιος νὰ μιλᾶμε ἔτσι στὰ παιδιά μας: «Ὦ τέκνον, ἀνελευθέρων τὰ θεάματα ἐκεῖνα. Ὑπόσχου μηδὲν ἀκούσειν ἄσχημον μηδὲ ἐρεῖν καὶ ἄπιθι ἀλλ’ οὐ δυνατὸν ἐκεῖ, μηδὲν ἀκοῦσαι αἰσχρόν. Ἀνάξια τῶν σῶν ὀφθαλμῶν τὰ γινόμενα». Καὶ προσθέτει τὰ ἑξῆς συγκινητικά: «Ἅμα καὶ καταφιλῶμεν αὐτὸν λέγοντες καὶ περιβάλλωμεν ταῖς χερσὶν καὶ ἐπισφίγγωμεν, ὥστε τὸν πόθον δεικνύειν. Τούτοις ἅπασιν αὐτὸν ἀλλάττωμεν». Σήμερα μέσα στὰ σπίτια ζοῦμε ζωὴ παράλληλη, καθόμαστε ὁ ἕνας δίπλα στὸν ἄλλο στὸν καναπέ, καὶ εἰσπνέουμε τὶς τηλεοπτικὲς ἀναθυμιάσεις. Ἀφήσαμε τὰ παιδιὰ μόνα τους μπροστὰ στὴν τηλεόραση καὶ αὐτὸ εἶναι τὸ πιὸ ἐπικίνδυνο. Μία σειρὰ τελευταίων ἐρευνῶν ἔδειξαν ὅτι γιὰ τὰ παιδιὰ 8-12 ἐτῶν τὸ μεγαλύτερο μέρος τοῦ φόβου τους πηγάζει ἀπὸ τὴν τηλεοπτικὴ ὀθόνη καὶ ὄχι ἀπὸ τὴν πραγματικὴ ζωή, ὅπως συνέβαινε ἄλλοτε. Ὑπολογίστηκε ὅτι κατὰ μέσο ὄρο ἕνα παιδὶ μέχρι νὰ τελειώσει τὸ Λύκειο ἔχει ἀφιερώσει στὴν λατρεία τῆς μικρῆς ὀθόνης 18.000 ὧρες. Ποὺ σημαίνει 750 μέρες ἢ χονδρικότερα 2,5 χρόνια τηλεοπτικῆς αἰχμαλωσίας. Ἔχει ἀκόμη ὑπολογιστεῖ στὴν Ἀμερικὴ -εἶναι γνωστὴ ἡ ρήση πὼς ἂν θέλεις νὰ δεῖς τὴν Ἑλλάδα τοῦ μέλλοντος, ταξίδεψε στὴν σημερινὴ Ἀμερική- πὼς ἕνα παιδὶ μετέχει ἐτησίως σὲ 10.000 φόνους! Ὅταν κάποτε οἱ κάμερες τῆς τηλοψίας στράφηκαν ἀδηφάγες στὸ πρόσωπο ἑνὸς νεαροῦ ἐγκληματία, ὁ σκυλευτὴς δημοσιογράφος τὸν ρώτησε:
«Ἐσὺ τὸ ἔκανες τὸ ἔγκλημα;
Ὄχι ἐσεῖς, ἀποκρίθηκε ὁ νεαρός».
.             Ἡ ἀπάντηση δείχνει κι ἐμᾶς. Τὸ παιδὶ ἔρχεται στὸν κόσμο χωρὶς τηλεόραση. Τὴν τηλεόραση τὴν προσφέρει ὁ γονιός. Τὰ παιδιὰ μὲ ἀδιαμόρφωτη ἀκόμη προσωπικότητα βομβαρδίζονται ἀπὸ μία ἐμπειρία, ποὺ σχεδὸν καταργεῖ τὰ ὅρια τοῦ πραγματικοῦ καὶ τοῦ μὴ πραγματικοῦ. Οἱ ἀντικοινωνικὲς πράξεις εἶναι πολλὲς φορὲς ἀντιγραφὴ τῆς τηλεοπτικῆς βίας. Τὰ παιδιὰ ὁδηγοῦνται νὰ μεταχειρίζονται τοὺς πραγματικοὺς ἀνθρώπους, σὰν νὰ ἦταν στὴν τηλεοπτικὴ ὀθόνη. Ἔχουμε ἀποκοίμιση τῶν ἠθικῶν τους ἀνακλαστικῶν, τὸ ὑπονοούμενο σὲ κάθε περίπτωση σαφές: ἀπολαῦστε, ψυχαγωγηθεῖτε μὲ τοὺς φόνους καὶ τὶς ἀδικίες. Ἡ τηλεόραση δυστυχῶς χρησιμοποιεῖται ἀπὸ πολλοὺς γονεῖς σὰν ἠρεμιστικό. Ὁ γονέας μπορεῖ νὰ ξεκουράζεται ἀπὸ τὴν ἀνησυχία τοῦ παιδιοῦ, αὐτὸ ὅμως ἀνυπεράσπιστο γεύεται τὰ τηλεοπτικὰ ἀποφάγια. Ἐπειδὴ ὅμως εἶναι ἀδύνατο νὰ πετάξουμε τὶς συσκευές, γιατί καὶ ἐμεῖς οἱ γονεῖς εἴμαστε ἐθισμένοι καὶ οἱ φραστικὲς παραινέσεις στὰ παιδιὰ δὲν ἔχουν ἀποτέλεσμα, κάποιες πρακτικὲς λύσεις εἶναι ἀναγκαῖες. Ὅπως τὸ νὰ παρακολουθοῦμε μαζὶ μὲ τὰ παιδιὰ ἐπιλεγμένα ἀπὸ πρὶν προγράμματα. Νὰ σχολιάζουμε, νὰ συζητοῦμε μὲ τὰ παιδιὰ τὶς «περίεργες» ἢ ἀπάνθρωπες σκηνές, τονίζοντας τὴν ἀρνητικὴ πλευρά τους. Οἱ συμβουλὲς θὰ εἶναι τὸ τελευταῖο στάδιο μιᾶς συζητήσεως… Διαβάζουμε βιβλία μπροστὰ στὰ παιδιά, δωρίζουμε συνεχῶς βιβλία φιλοτιμώντας τα, κατ’ ἐξοχὴν ἐθνικὴ ἀρετή. Νὰ μὴν μάθει τὸ παιδὶ πὼς μπορεῖ νὰ μαθαίνει βλέποντας τηλεόραση, ψυχαγωγούμενο. Τὰ παιδιὰ ρουφοῦν σὰν σφουγγάρι αὐτὸ τὸ ὁποῖο εἴμαστε ἐμεῖς καὶ ὄχι αὐτὸ ποὺ θέλουμε νὰ δείξουμε ἢ νὰ ποῦμε. «Οὐ γὰρ ὁ λόγος τοσοῦτον ὅσον ὁ βίος εἰς τὴν ἀρετὴν ἄγει», ἔλεγε ὁ Πλούταρχος. Φτάσαμε στὸ ἐπίπεδο ἡ μητρικὴ γλώσσα τῶν παιδιῶν νὰ εἶναι ἡ γλώσσα τῆς τηλεόρασης καὶ ὄχι τῆς μητέρας. Ἕνας Ἀμερικανὸς συγγραφέας ἔλεγε «δὲν ξέρω, ἀλήθεια, τί θὰ μπορούσαμε ἄλλο νὰ κάνουμε γιὰ τὴν γραπτὴ ἔκφραση τῶν παιδιῶν μας, παρὰ νὰ πετάξουμε ὅλες τὶς τηλεοπτικὲς συσκευές». Ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν δὲν σημαίνει παροχὴ διασκέδασης, ἀλλὰ θωράκιση ψυχικὴ καὶ σωματικὴ τῶν παιδιῶν ποὺ ἀπαιτεῖ κόπο καὶ προσωπικὴ ἐπένδυση τοῦ γονιοῦ. «Νόμισον ἀγάλματα χρυσᾶ ἔχειν ἐπὶ τὰς οἰκίας τὰ παιδία», τονίζει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης. Τὰ παιδιά μας εἶναι τὰ χρυσά, ἔμψυχα, ἀγάλματα ποὺ ἀναμένουν στολισμὸ ψυχῆς ἀπὸ μᾶς τοὺς γονεῖς.

ΠΗΓΗ:    ΚΛΙΚ