Πρόσφορο
Ένα βίντεο για την παρασκευή προσφόρου.
Αλεύρι: 500 γραμμάρια. Το προτιμότερο όμως είναι τα
250 γραμμάρια να είναι από σκληρό σιτάρι,
κίτρινο και τα 250 γραμμάρια να είναι μαλακό.
Μαγιά: 2-3 γραμμάρια, στο μέγεθος ενός μεγάλου
αμυγδάλου, ή 1 κουταλάκι πολύ κοφτό ξηρή
μαγιά, ή 3 κουταλιές της σούπας προζύμι.
Αλάτι: 1 κουταλάκι του γλυκού κοφτό.
Ζάχαρη: 1 κουταλάκι του γλυκού κοφτό.
Νερό: 1,5 φλιτζάνι τσαγιού ζεστό νερό.
Κοσκινίζουμε το αλεύρι και το ανακατεύουμε. Διαλύουμε τη μαγιά σε ένα φλιτζάνι του τσαγιού με χλιαρό νερό. Την ξηρή μαγιά δεν τη διαλύουμε με νερό αλλά την ρίχνουμε κατευθείαν στο αλεύρι. Ανοίγουμε στο αλεύρι μια λακουβίτσα και ρίχνουμε μέσα τη διαλυμένη μαγιά. Σε άλλη λακουβίτσα ρίχνουμε το αλάτι με τη ζάχαρη αφού προηγουμένως τα διαλύσουμε σε λίγο πιο ζεστό νερό.
Χρειάζεται προσοχή να μην πέσει το αλάτι με το ζεστό νερό πάνω στη μαγιά.
Τα αναμιγνύουμε όλα, ρίχνουμε λίγο-λίγο το χλιαρό νερό, ώσπου να πάρει όλο το αλεύρι και το ζυμώνουμε πολύ καλά. Η ζύμη να είναι μάλλον σφικτή και λεία. Όταν
ζυμωθεί καλά, κόβουμε τη ζύμη σε δύο κομμάτια και τα πλάθουμε σε σχήμα στρογγυλό. Ύστερα τα τοποθετούμε στο μέσον του ταψιού το ένα πάνω στο άλλο και τα πιέζουμε λίγο με την παλάμη. Εκ των προτέρων όμως έχουμε ζεστάνει το ταψάκι και το έχουμε αλείψει καλά με κερί ή με ελάχιστο λάδι για να μη κολλήσει.
Αφού περάσουν 2-3 λεπτά της ώρας πιέζουμε πολύ την σφραγίδα στο κέντρο και τη σηκώνουμε σιγά-σιγά και πλαγίως.
Με μια οδοντογλυφίδα τρυπάμε το πρόσφορο σε μέρη πού δεν αλλοιώνονται οι παραστάσεις της σφραγίδας, (τρυπάμε κυρίως στις γωνίες του ΙΣ – ΧΣ – ΝΙ – ΚΑ, της Θεοτόκου και των εννέα ταγμάτων και γύρω από την σφραγίδα).
Το σκεπάζουμε καλά και το αφήνουμε σε ζεστό μέρος να φουσκώσει, από 1 έως 2 ώρες ανάλογα τη θερμοκρασία του δωματίου.
Ο φούρνος ανάβει 10-15 λεπτά περίπου πριν βάλουμε το πρόσφορο. Στους 200 βαθμούς το αφήνουμε 20 λεπτά περίπου κι έπειτα το κατεβάζουμε στους 180 βαθμούς.
Όταν πάρει το απαλό ρόδινο χρώμα, το σκεπάζουμε με ένα ειδικό στρογγυλό πανάκι, μεγέθους όσο και το ταψάκι και από πάνω βάζουμε άλλο ένα ταψάκι του ιδίου μεγέθους.
Το αφήνουμε έτσι σκεπασμένο στο φούρνο έως το τέλος, για να γίνει μαλακή η εξωτερική επιφάνεια του Πρόσφορου.
Συνολικά στο φούρνο χρειάζεται περίπου μια ώρα,
Η όλη ετοιμασία του Πρόσφορου πρέπει να γίνεται με ευλάβεια και προσευχή
EYXH ΕΠΙ ΤΩ ΠΡΟΣΦΟΡΩ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΖΕΙΝ
Δι ευχών των Αγ. Πατέρων ημών Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός ημών, ελέησον και σώσον ημάς.
Βασιλεύ Ουράνιε…Τρισάγιον…Δόξα Πατρί…Και νυν…Παναγία Τριάς…Πάτερ ημών… και το τροπάριον:
«Τον άρτον της ζωής το ουράνιον μάννα, Σωτήρ μου αγαθέ, ο πιστοίς εδωρήσω, το σώμα Σου το άγιον το δεξάμενον σταύρωσιν, και το αίμα Σου το της καινής διαθήκης, το εις άφεσιν αμαρτιών αναβλύσαν, λαβείν καταξίωσον».
Κύριε Ιησού Χριστέ, ο ενανθρωπήσας Λόγος του Θεού Πατρός, ο Άρτος ο εκ του ουρανού καταβάς και δια της Σης παρουσίας ανακαινίσας την φθαρείσαν υπό της αμαρτίας φύσιν του γένους ημών, Σύ είπας: «ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα εν εμοί μένει καγώ εν αυτώ», και «η σάρξ μου αληθώς εστί βρώσις και το αίμα μου αληθώς εστί πόσις».
Εν δε τω μυστικώ Δείπνω μετά των μαθητών λαβών άρτον και ευλογήσας αυτόν διεδίδους αυτοίς λέγων: «Λάβετε, φάγετε, τούτο εστί το σώμα μου» και ενέπλησας αυτούς ζωής αιωνίου.
Τούτο ούν και ποιούσα εις την σην ανάμνησιν, καθώς τοις Αποστόλοις προσέταξας, η Αγία Σου Εκκλησία εν εκάστη θεία λειτουργία προσφέρει τοις πιστοίς τον άρτον της ζωής, Σε τον Κύριον «εις άφεσιν αμαρτιών και ζωήν αιώνιον» υπό τα στοιχεία του άρτου και του οίνου.
Διο και παρακαλούμεν Σε αξίους ποιήσαι ημάς τω αλεύρω τούτω χρήσθαι του παρασκευάζειν τον άρτον τούτον ευλογήσαι τε αυτόν όπως ζημωθή, τελειωθεί και γένηται άρτος ο επιούσιος ταις χρείαις του σώματος.
Μέρος δε αυτού τω ναώ προσφέρητε τίμιον Σον Σώμα, δια των ευχών των ιερέων γενέσθαι, και τοις πιστοίς δίδοται εις Θείαν Κοινωνίαν.
Κατανοούντες ουν της ευεργεσίας το μέγεθος, Κύριε, όλη ψυχή τε και καρδία τον άρτον τούτον, τα Σα εκ των Σων, προσφέρομεν, ίνα τη μετοχή των αθανάτων μυστηρίων αγιαζόμεθα και συζώμεν Σοι, δοξάζοντες τον Πατέρα, τον Υιόν και το Άγιον Πνεύμα, την ομοούσιον και ζωοποιόν Τριάδα εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
Δι’ ευχών των αγίων πατέρων ημών, Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός ημών, ελέησον και σώσον ημάς. Αμήν.
Αλεύρι: 500 γραμμάρια. Το προτιμότερο όμως είναι τα
250 γραμμάρια να είναι από σκληρό σιτάρι,
κίτρινο και τα 250 γραμμάρια να είναι μαλακό.
Μαγιά: 2-3 γραμμάρια, στο μέγεθος ενός μεγάλου
αμυγδάλου, ή 1 κουταλάκι πολύ κοφτό ξηρή
μαγιά, ή 3 κουταλιές της σούπας προζύμι.
Αλάτι: 1 κουταλάκι του γλυκού κοφτό.
Ζάχαρη: 1 κουταλάκι του γλυκού κοφτό.
Νερό: 1,5 φλιτζάνι τσαγιού ζεστό νερό.
Το πρωί στην ειδική λεκάνη του ζυμώματος ρίχνουμε μέσα το περισσότερο αλεύρι (κρατούμε λίγο, μήπως πέσει πολύ το νερό), κάνουμε μια λακκουβίτσα και ρίχνουμε μέσα το γινωμένο προζύμι. Ρίχνουμε το ζεστό νερό, ρίχνοντας μέσα και το αλάτι ψιλό για να λειώσει αμέσως. Κάνουμε το σημείο του Τ. Σταυρού, σταυρώνουμε τρις και την λεκάνη, λέγοντας καί το «Πάτερ ημών» καί αρχίζουμε να ζυμώνουμε (λέγοντας μέσα μας την ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ Ελέηοόν με»). Ρίχνουμε λίγο-λίγο το νερό και μετά προσοχής μην πέσει πολύ. Η ποσότης του νερού εξαρτάται από το αλεύρι. Άλλες ποιότητες «τραβούν» πολύ νερό, άλλες όχι, έστω κι αν προέρχονται από σκληρές ποικιλίες. Ζυμώνουμε καλά έως ότου «γυαλίση» το ζυμάρι. Προσοχή! Το πρόσφορο δεν ζυμώνεται, όπως το ψωμί. Πρέπει η ζύμη να γίνη σκληρή, ώστε να αποτυπώνεται καλά η σφραγίδα, και να μη σβήνει κατά το «ανέβασμα», αλλά και να μη κάνη μεγάλες «φουσκάλες». Επίσης δεν πρέπει η ζύμη να γίνη πολύ σκληρή γιατί σκάει στο ψήσιμο και στο κόψιμο τρίβεται σε ψίχουλα. Με την πράξι θα μάθετε. Εξ άλλου 4 με 5 αποτυχίες στην αρχή επιτρέπονται καί δικαιολογούνται. Όταν ζυμωθεί καλά, λοιπόν, αφήνουμε για 5-10 λεπτά την ζύμη στην λεκάνη σκεπασμένη με μια καθαρή πετσέτα. Στο διάστημα της αναμονής αλείφουμε το ή τα ταψάκια με το πινελλάκι με λίγο λάδι, προσέχοντας να αλειφθούν στεγνά. Μπορούμε αντί για λάδι να αλείψουμε το ταψάκι με καθαρό κηρί. Βάζουμε ένα κομματάκι καθαρό κηρί στο κέντρο του ταψιού και ζεσταίνουμε λίγο από κάτω. Το κηρί λειώνει καί σκορπίζεται, κουνάμε και μεις λίγο να αλειφθούν καί τα χείλη του ταψιού καί στραγγίζουμε τυχόν περισσεύματα. Κατόπιν κόβουμε από την ζύμη ένα κομμάτι (το 1/20 περίπου) για να παραμείνη στο ψυγείο για προζύμι (το αφήνουμε όπως προείπαμε 5-6 ώρες εκτός ψυγείου για να «ανέβη»). Οι παληοί διατηρούσαν το προζύμι μέσα στο αλεύρι, ελλείψει ψυγείου. Πλάθουμε την ζύμη καλά επάνω σ’ ένα καθαρό μάρμαρο ή σε οποιαδήποτε καθαρή λεία επιφάνεια, και την κάνουμε ένα κύλινδρο, ισιώνοντας τις δύο άκρες με τις παλάμες μας. Σηκώνουμε τον κύλινδρο όρθιο και τον σφίγγουμε στην μέση ώστε να γίνη στενότερος. Στρίβουμε μια στροφή την ζύμη και κατόπιν πατούμε τα δύο άκρα ώστε να ενωθούν. Τοποθετούμε στο ταψί και πατάμε με την παλάμη ώστε η ζύμη να κάλυψη όλο το ταψί. Αν δεν το καταφέρνουμε αυτό (γιατί τον τρόπο αυτό πρέπει να τον δούμε με τα μάτια μας) υπάρχουν άλλοι δύο τρόποι ευκολότεροι. Κάνουμε δύο μπαλίτσες με την ζύμη (χωρίς όμως να την αλευρώσουμε, γιατί δεν σμίγουν, δεν ενώνονται), τις πατάμε την μία με την άλλη καί τοποθετούμε στο ταψί πατώντας με την παλάμη. Ο άλλος τρόπος είναι ακόμη απλούστερος. Κάνουμε την ζύμη μία σφαίρα, ενωμένη καλά, τοποθετούμε στο ταψί και πατάμε με την παλάμη. Σε πολλά μέρη δεν χρησιμοποιούν ταψάκια. Φουρνίζουν τα πρόσφορα ελεύθερα στην πλάκα του φούρνου. Έτσι όμως υπάρχει φόβος να «στραβώσουν». Υπάρχουν επίσης φόρμες χωρίς πάτο για πολλά πρόσφορα ο’ ένα ταψί. Τα χωρίς φόρμες πρόσφορα μέσα σ’ ένα ταψί κολλούν μεταξύ τους καί όταν τα ξεκολλούν μετά το ψήσιμο είναι «οικτρόν ιδέσθαι». Και επανερχόμεθα: Κάνουμε το σημείον του Τ. Σταυρού, περνούμε την σφραγίδα και την πατάμε στο μέσον της ζύμης, ώστε να χωθή καλά στο ζυμάρι. Κρατάμε 2-3 δευτερόλεπτα και μετά την αποσύρουμε με προσοχή. Προσέχουμε να μη υπερεκχειλίση η ζύμη γύρω από την σφραγίδα γιατί τότε η σφραγίδα δεν αποκολλάται. Αν φοβούμεθα ότι η σφραγίδα θα «κολλήσει» την πασπαλίζουμε πρώτα με λίγο αλεύρι, την τινάζουμε καλά και μετά σφραγίζουμε. Δεύτερο σφράγισμα απαγορεύεται. Αν αποτύχουμε στην πρώτη, ξαναζυμώνουμε την ζύμη. Μετά απ’ αυτό σκεπάζουμε με καθαρή πετσέτα καί με το μάλλινο ρούχο, προσέχοντας να μη βαρύνει επάνω και χαλάση το αποτύπωμα της σφραγίδας (βλογερό το λένε στα βουνά) φουσκώνοντας. Τοποθετούμε σε θερμό μέρος. Όταν φουσκώσει και αρχίζει να σκάζει ολίγον στα χείλη είναι έτοιμο. Ανάβουμε τον φούρνο στους 180° ολίγον ενωρίτερα ώστε να έχη προθερμανθεί. Εάν το βάλουμε στον φούρνο την ώρα πού τον ανάβουμε, τότε θα εξακολουθήσει να φουσκώνη οπότε θα χαλάση η σφραγίδα. Με μια οδοντογλυφίδα τρυπάμε το πρόσφορο σε μέρη πού δεν αλλοιώνονται οι παραστάσεις της σφραγίδας, (τρυπάμε κυρίως στις γωνίες του ΙΣ-ΧΣ-ΝΙ-ΚΑ, της Θεοτόκου καί των εννέα ταγμάτων και γύρω από την σφραγίδα). Εάν κατά την διάρκεια του φουσκώματος έχουν πιάση σκληρή κρουστά (κυρίως όταν ό καιρός είναι ξηρός, ή το θέρος), πριν το φουρνίσουμε ψεκάζουμε με λίγο νερό κρύο (με τον ψεκαστήρα του σιδηρώματος γίνεται ενιαίο το ψέκασμα). Ψήνουμε για 3/4 της ώρας ή και μία ώρα (αναλόγως μεγέθους). Προσέχουμε να μη σκουρίνουν από πάνω, μόνον να ροδίσουν. Το πρόσφορο δεν ψήνεται πολύ όπως το ψωμί. Χρειάζεται μόνον ρόδισμα καί στράγγισμα. Σε περίπτωση που ροδίση πρόωρα καλύπτουμε με ένα κομμάτι λαδόκολλα ή χαρτιού περιτυλίγματος. Όταν το βγάλουμε από την φωτιά, το τυλίγουμε με μια καθαρή πετσέτα και το τοποθετούμε σε μια νάϋλον σακκούλα, την οποία δένουμε. Το αφήνουμε έως ότου κρυώση (αυτό γίνεται για να γίνη η άνω κόρα μαλακή, και να μπορεί ό ιερεύς ευχερώς να εξαγάγη τον Αμνόν, την Θεοτόκον και τα εννέα τάγματα των αγίων). “Αν θέλουμε να γυαλίση, μόλις το βγάλουμε απ’ τον φούρνο, το περνάμε με κρύο νερό απ’ το πάνω μέρος, με το πινελλάκι μας, τιναχτό όμως για να μη έχη πολύ νερό καί για μία φορά μόνον. Όταν κρυώσει είναι έτοιμο για τον ναό. Τυλίγουμε το πρόσφορο σε λευκή και καθαρή πετσέτα και το προσφέρουμε «ως ζεύγος τρυγόνων ή νεοσσούς περιστερών», τω υπέρ ημών προσφορά καί θυσία γενομένω υπέρ των «ημετέρων (ιερατικών) αμαρτημάτων καί των του λαού αγνοημάτων».
ΠΗΓΗ: http://siatistaagiosnikolaos.gr/2012/01/26/%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%BF/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου