ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΔΡΟΜΙΤΙΣΣΑ, Η ΑΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΟΣ

ΤΟΥ   ΝΙΚ.   ΒΟΪΝΕΣΚΟΥ

     Στη Ρουμανική Σκήτη του Τιμίου Προδρόμου του Αγίου Όρους υπάρχει μια θαυματουργός εικόνα της Παναγίας. Είναι μια εκ των σπανίων εικόνων της Ορθοδόξου Εκκλησίας, διότι ζωγραφίστηκε χωρίς ανθρώπινο χέρι. Το θαύμα αυτό της αχειροποιήτου αγιογραφίας αυτής της εικόνας έγινε με τον εξής τρόπο:

     Κατά το έτος 1863 οι κτίτορες της Σκήτης, οι πατέρες Νήφων και Νεκτάριος επιθύμησαν να αποκτήσουν μια ωραία εικόνα της Παναγίας, όπως όλα τα αγιορείτικα μοναστήρια.

Βρήκαν στο Ιάσιο της Ρουμανίας έναν ευσεβή αγιογράφο ονομαζόμενο Ιορδάκην Νικολάου και τον παρακάλεσαν να ζωγραφίσει με προσευχή και νηστεία την εικόνα που ποθούσαν. Ο αγιογράφος συμφώνησε και με πολύ ευλάβεια άρχισε να εργάζεται.

     Ενώ καθημερινά διάβαζε τον Παρακλητικό Κανόνα εις την Υπεραγία Θεοτόκο, στην αρχή ζωγράφισε τα άμφια της Θεοτόκου και του Κυρίου. Έπειτα προσπάθησε να ζωγραφίσει τα πρόσωπα αλλά απέτυχε. Πονεμένος και θλιμμένος διέκοψε την αγιογραφία, κάλυψε την εικόνα με ένα ύφασμα, κλείδωσε το εργαστήριο και αποσύρθηκε στο δωμάτιό του για να προσευχηθεί εντονότερα.

     Την επόμενη μέρα θέλοντας να καταβάλει προσπάθεια για να ζωγραφίσει τα θεία πρόσωπα, μπήκε στο εργαστήριο και όταν απέσυρε το ύφασμα από την εικόνα, Ω ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΣΙΩΝ ΣΟΥ ΚΥΡΙΕ! Είδε κατάπληκτος ότι τα σεπτά και πανάγια πρόσωπα ήσαν θαυμασίως τελειοποιημένα και η εικόνα ολοκληρωμένη με την σημερινή της μορφή.

     Οι πατέρες της Ρουμανικής Σκήτης παρέλαβαν και μετέφεραν την θαυμάσια εικόνα στο Άγιον Όρος. Κατά την διαδρομή επετέλεσε πλείστα θαύματα και συνεχίζει μέχρι σήμερα να θαυματουργεί προς δόξα του Αγίου Τριαδικού Θεού μας και σωτηρία των πιστών.

Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ, ΠΕΡΙ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΤΩΝ ΠΕΝΤΕ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ

     Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο θαυμάσιο έργο του «Αόρατος πόλεμος», το οποίο ο αείμνηστος Παναγιώτης Τρεμπέλας είχε διαβάσει εκατό φορές, δίνει υπέροχες συμβουλές στους πιστούς για το πώς πρέπει να προσέχουν και να  διορθώνουν τις πέντε αισθήσεις.

     Γενικά τονίζει ότι πρέπει με όλη μας την δύναμη να αποφεύγουμε όλα τα αισθητά που μπορεί να βλάψουν την ψυχή μας. Έπειτα με πολλή αγάπη απευθύνεται στον καθέναν μας λέγοντας:

Α. Πρέπει, αδελφέ μου, να επιτηρείς με  μεγάλη προσοχή τους κακούς και γρήγορους κλέφτες που έχεις, δηλαδή τα μάτια σου, και να μην αφήνεις να τεντώνονται και να βλέπουν με περιέργεια τα πρόσωπα των γυναικών, τόσο τα όμορφα, όσο και τα άσχημα, ή τα πρόσωπα  των ανδρών και κυρίως των νέων και αμούστακων. Ή να βλέπουν τη γύμνια όχι μόνο των ξένων σωμάτων, αλλά και του ίδιου του δικού τους σώματος. Απ’ αυτήν την περιέργεια και το παθιασμένο βλέμμα η καρδιά σου συλλαμβάνει την ηδονή και την επιθυμία της πορνείας και της αρσενοκοιτίας. Καθώς είπε ο Κύριος: «Αυτός που στρέφει το βλέμμα του σε γυναίκα με επιθυμία γι’ αυτήν, ήδη διέπραξε μοιχεία στην καρδιά του» (Ματθ.5,28). Και κάποιος σοφός είπε: «εκ του οράν τίκτεται το εράν», δηλαδή, από το κοίταγμα γεννιέται η ερωτική επιθυμία. Γι’ αυτό κι ο Σολομών συμβουλεύει να μην πιαστούμε θύματα εξαιτίας των ματιών μας, ούτε να νικηθούμε από την επιθυμία της ομορφιάς: «παιδί μου, μη σε νικήσει η επιθυμία της ομορφιάς, ούτε να πιαστείς θύμα εξαιτίας των ματιών σου» (Παρ.6,25).

     Επιπλέον, πρόσεχε να μη κοιτάς με περιέργεια τα ωραία φαγητά και ποτά, έχοντας στη μνήμη σου την προμήτορά μας Εύα, η οποία, όταν είδε τον καρπό του  απαγορευμένου δέντρου στον Παράδεισο, τον ορέχτηκε, τον πήρε, τον έφαγε κι έτσι πέθανε. Ούτε να κοιτάς με ηδονή τα ωραία ρούχα ή τα χρήματα και το χρυσάφι ή τις λαμπρές δόξες του κόσμου, για να μην περάσεις απ’ τα μάτια σου μέσα στην ψυχή σου το πάθος της φιλοδοξίας και της φιλαργυρίας: «Απόστρεψε, είπε, τα μάτια σου για να μην δουν τη ματαιότητα» (Ψαλμ.118,37).

     Και γενικά πρόσεχε να μην κοιτάς χορούς, παιχνίδια, τραπέζια, ξεφαντώματα, μαλώματα, παλέματα, τρεχαλητά κι όλα τα άλλα άσεμνα και άτακτα πράγματα που αγαπά ο ανόητος κόσμος και τα απαγορεύει ο νόμος του Θεού. Να φεύγεις και να κλείνεις τα μάτια σου σ’ αυτά, για να μη γεμίσεις την καρδιά σου και τη φαντασία σου με αισχρές εικόνες και πάθη και σηκώσεις νέο πόλεμο καταπάνω σου, αφήνοντας τον αγώνα που κάνεις εναντίον των παλιών σου παθών. Ν’ αγαπάς να κοιτάς τις εκκλησίες, τις άγιες εικόνες, τα ιερά βιβλία, τα κοιμητήρια, τους τάφους κι όσα άλλα είναι σεμνά και άγια και των οποίων η θέα σε ωφελεί.

Β. Πρέπει να προσέχεις τα αυτιά σου.

     Πρώτον, να μην ακούς τα αισχρά και ερωτικά λόγια, τα τραγούδια και τα μουσικά όργανα, απ’ τα οποία γλυκαίνεται η ψυχή σου και η καρδιά σου ανάβει από τη σαρκική επιθυμία. Γιατί είναι γραμμένο, «απόστρεψε από σένα τα αισχρά λόγια» (Παρ.27,11)

     Δεύτερον, να μην ακούς ευτράπελους τύπους και γελοία λόγια, όπως είναι κυρίως οι μυθολογίες και τα ποικίλα ψέματα του κόσμου, ορεγόμενος και γλυκαινόμενος με αυτά. Επειδή δεν ταιριάζει ο χριστιανός ν’ ακούει με ευχαρίστηση αυτά, αλλά είναι χαρακτηριστικό εκείνων  των διεφθαρμένων ανθρώπων για τους οποίους ο Παύλος είπε ότι «καθώς ερεθίζεται η ακοή τους, θα κλείσουν τα αυτιά τους στην αλήθεια και θα στραφούν στα παραμύθια» (Β΄ Τιμ.4,4).

     Τρίτον, να μην ακούς με ευχαρίστηση τις επικρίσεις και τις συκοφαντίες που κάνουν οι άλλοι εναντίον του πλησίον τους αλλά ή να τις εμποδίζεις, αν μπορείς, ή να μη στέκεσαι να τις ακούς. Επειδή ο Μέγας Βασίλειος θεωρεί άξιους αφορισμού τόσο εκείνους που συκοφαντούν, όσο κι εκείνους που στέκονται κι ακούν τις συκοφαντίες: «Αν κάποιος βρεθεί να συκοφαντεί κάποιον ή να ακούει κάποιους άλλους να συκοφαντούν και δεν τους επικρίνει, ν’ αφορίζεται μαζί με αυτούς».

     Τέταρτον, πρόσεχε να μη γλυκαίνεσαι κι ακούς τα άχρηστα και μάταια λόγια και τις φλυαρίες με τις οποίες ασχολείται ο περισσότερος κόσμος. Γιατί είναι γραμμένο, «Να μην  αποδέχεσαι τα μάταια ακούσματα» (Εξοδ.23,1). Και ο Σολομών είπε, «απομάκρυνε από μένα τα μάταια λόγια» (Παρ.24,28). Και ο Κύριος είπε, «για κάθε άχρηστη λέξη την οποία τυχόν ξεστομίσουν οι άνθρωποι, θα δώσουν λόγο γι’ αυτή, τη μέρα της κρίσεως» (Ματθ.12,36)

     Και εν συντομία, πρόσεχε να μην ακούς όλα εκείνα τα λόγια και τα ακούσματα που μπορούν να βλάψουν την ψυχή σου. Αυτά είναι κυρίως οι κολακείες και οι έπαινοι, για τους οποίους είπε ο Ησαΐας «Λαέ μου, αυτοί που σας επαινούν, σας παραπλανούν» (Ησ.3,12). Να προτιμάς ν’ ακούς τα θεία λόγια, τις ιερές μελωδίες και ψαλμωδίες κι όλα όσα είναι  σεμνά, άγια, σοφά και ψυχωφελή. Κυρίως όμως αγάπα να ακούς τις ατιμίες και τις ύβρεις που σου κάνουν οι άλλοι.

Γ. Πρόσεχε την όσφρησή σου από τα μύρα, τα λουλούδια κι άλλα ευωδιαστά αρώματα, τα οποία δεν πρέπει ούτε πάνω σου να τα έχεις ή να τα αλείφεις, ούτε να τα μυρίζεις υπερβολικά. Όλα αυτά είναι γνωρίσματα των άσεμνων γυναικών κι όχι των σώφρονων ανδρών. Αυτοί που χρησιμοποιούν αυτά, αποδυναμώνουν και ναρκώνουν την ανδρεία της ψυχής και βυθίζονται σε πορνικά πάθη και επιθυμίες και κάνουν να έρχονται επάνω τους εκείνες οι κατάρες που λένε, «και αντί για την ευχάριστη μυρωδιά, θα υπάρχει σύννεφο σκόνης» (Ησ.3,24), «αλοίμονο σε αυτούς που αλείφονται με τα καλύτερα αρώματα» (Αμώς 6,6).

Δ. Πρόσεχε τη γεύση σου και την κοιλιά σου, για να μην υποδουλώνεται στα βαριά, εύγεστα και πολυποίκιλα φαγητά και τα νόστιμα και ευωδιαστά ποτά. Γιατί αυτά τα τρυφηλά τραπέζια, προτού τ’ αποκτήσεις, θα σε κάνουν να πέσεις σε κλεψιές, ψεύδη κι άλλα μύρια δουλικά πάθη και κακά, ώστε να αποκτήσεις λεφτά και να ξοδεύεις για τραπεζώματα. Κι αφού αποκτήσεις και γευθείς τα πλούσια τραπέζια, θα σε ρίξουν στο λάκκο των σαρκικών ηδονών και των κτηνωδών ορέξεων, καθώς εκδηλώνουν την ενέργειά τους στο μέρος κάτω από την κοιλιά και θα φέρουν καταπάνω σου εκείνες τις προφητικές κατάρες του Αμώς: «αλλοίμονο, σε αυτούς που έφαγαν τα ερίφια από τα κοπάδια και τα μικρά μοσχάρια του γάλακτος από τα βοσκοτόπια… γιατί σκέφτηκαν να καθίσουν στο φαγοπότι κι όχι να το αποφύγουν, αλλοίμονο σε αυτούς που πίνουν αποσταγμένο κρασί» (Αμώς 6,4-6).

Ε. Πρέπει να προσέχεις να μην πιάνεις με το χέρι όχι μόνο το ξένο σώμα, γυναικείο ή ανδρικό, γέροντα ή νεότερου, αλλά ούτε το δικό σου σώμα και μάλιστα τα απόκρυφα μέρη σου χωρίς ανάγκη. Γιατί, όσο πιο χονδροειδής είναι αυτή η αίσθηση της αφής, τόσο πιο αισθησιακά και έντονα κινεί τα πάθη της σάρκας και γκρεμίζει τον άνθρωπο ως και σ’ αυτή την πράξη της αμαρτίας. Όλες οι άλλες αισθήσεις υπηρετούν την αφή και κατά κάποιο τρόπο προετοιμάζουν την αμαρτία. Αλλά μόλις κάποιος φτάσει στην αφή, δηλαδή φτάσει στο σημείο ν’ αγγίξει, δύσκολα πλέον μπορεί να συγκρατηθεί και να μη διαπράξει την αμαρτία.

     Με την αφή σχετίζεται κι ο στολισμός του κεφαλιού και του σώματος και των ποδιών. Γι’ αυτό, πρόσεχε να μη στολίζεις το σώμα σου με μαλακά και πολύχρωμα και λαμπρά ρούχα ή με πολυέξοδα καλύμματα του κεφαλιού ή με πολύτιμα υποδήματα. Γιατί αυτά είναι γυναικοπρεπή κι αταίριαστα στους άντρες. Να φοράς μόνο σεμνά και ταπεινά κι όσα είναι αναγκαία και χρήσιμα στο κρύο του χειμώνα και στη ζέστη του καλοκαιριού  για τη συντήρηση του σώματος. Για να μην ακούσεις και εσύ εκείνο που άκουσε ο πλούσιος, που ήταν ντυμένος με πορφύρα και δέρμα, δηλαδή το «απόλαυσες τα αγαθά σου στη ζωή σου» (Λουκ.16,25), και πέσει πάνω σου η κατάρα που λέει ο Ιεζεκιήλ: «και θα αφαιρεθεί το κάλυμμα από τα κεφάλια τους και θα γδυθούν από τον πολυποίκιλο ιματισμό τους» (Ιεζ.26,16).

     Με την αφή σχετίζονται ακόμα και οι άλλες αναπαύσεις του σώματος, όπως είναι ο καλλωπισμός στα μαλλιά, στα γένια, τα συχνά λουτρά, τα λαμπρά και πολύτιμα σπίτια, τα πολυέξοδα και μαλακά στρωσίδια και τα καθίσματα. Απ’ όλα αυτά να φυλάγεσαι θεωρώντας ότι είναι βλαβερά για τη σωφροσύνη σου καθώς και αιτία της πορνείας και των σαρκικών παθών. Για να μην κληρονομήσεις το αλλοίμονο του Αμώς που λέει, «αλλοίμονο σ’ αυτούς που κοιμούνται σε ελεφάντινα κρεβάτια και καταξοδεύονται για τα στρωσίδια» (Αμώς 6,4).

     Αυτά που σου είπα ως τώρα, είναι το χώμα το οποίο καταδικάστηκε να τρώει ο νοητός όφις, ο διάβολος. Αυτά είναι η ύλη, η τροφή με την οποία τρέφονται όλα τα πάθη της σάρκας. Λοιπόν, αν εσύ δεν τα περιφρονήσεις με την ιδέα ότι είναι ασήμαντα, αλλά πολεμήσεις με γενναιότητα και δεν τα αφήσεις να μπούν διαμέσου των αισθήσεων στην ψυχή και την καρδιά σου, σε πληροφορώ ότι στ’ αλήθεια εύκολα θα αποδυναμώσεις το διάβολο και τα πάθη, επειδή δεν τα τρέφεις, και σε λίγο καιρό θα φανείς άριστος νικητής σ’ αυτόν τον Αόρατο Πόλεμο. Γιατί είναι γραμμένο στον Ιώβ ότι ο μυρμηκολέων (δηλ.ο διάβολος), αφανίστηκε και χάθηκε με το να μην έχει τροφή να φάει: «Ο μυρμηκολέων χάθηκε επειδή δεν είχε τροφή» (Ιώβ,11).

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΟΝΑΧΟΣ;

     Όλα τα στραβά και τα ανάποδα. Απορείτε; Διαφωνείτε; Ας εξετάσουμε το θέμα με λίγη προσοχή.

     Τι επιθυμεί ο κόσμος; Τις σαρκικές ηδονές, το χρήμα, την απατηλή δόξα και την αρρωστημένη αγάπη του εαυτούλη του. Η φιληδονία για τον κόσμο είναι σε πρώτη ζήτηση. Ο κόσμος επιθυμεί να τρώει και να πίνει καλά και πλούσια, να ζει με άνεση, να αναπαύεται πολύ, να διασκεδάζει και να απολαμβάνει τις σαρκικές ηδονές. Αντίθετα, ο μοναχός μισεί την φιληδονία και αγαπά την εγκράτεια. Τρώει λίγο, πίνει ελάχιστα, ζει με κόπο, αναπαύεται όσο έχει ανάγκη το αδύναμο σώμα του, δεν διασκεδάζει ποτέ και αγωνίζεται να φυλάει την ψυχή και το σώμα του  καθαρά και αγνά όχι μόνο από ρυπαρές πράξεις και επιθυμίες αλλά και από ρυπαρούς λογισμούς.

     Μεγάλη αρρώστια του κόσμου είναι η φιλαργυρία. Ο κόσμος επιθυμεί να αποκτήσει πολλά χρήματα και μεγάλη περιουσία. Το ένα και τα δύο διαμερίσματα τού είναι πολύ λίγα. Θέλει τριάντα και πενήντα και πάλι δεν χορταίνει. Εγκαταλείπει τον Χριστό και θεοποιεί το χρυσό. Περιφρονεί τον αναγκεμένο συνάνθρωπο και λησμονεί τον θάνατο. Έτσι σαν τον άφρονα πλούσιο καμαρώνει λέγοντας: «Ψυχή μου, έχεις πολλά αγαθά για πολλά χρόνια. Φάε, πίε, ευφραίνου». Αντίθετα, ο μοναχός μισεί την φιλαργυρία και αγαπά την ακτημοσύνη. Δεν επιθυμεί να αποκτήσει ούτε χρήματα ούτε κτήματα. Δεν έχει δικό του ούτε οβολό. Έχει τον Χριστό και για αυτό είναι πάμπλουτος.

     Η φιλοδοξία για τον κόσμο έχει μεγάλη ζήτηση. Ο κόσμος επιθυμεί την μάταια και πρόσκαιρη δόξα. Ποθεί τις τιμές και τα κούφια χειροκροτήματα. Αντίθετα ο μοναχός μισεί την φιλοδοξία και αγαπά την ταπείνωση. Αποφεύγει τις τιμές των ανθρώπων και ζει στη αφάνεια. Κόβει το δικό του θέλημα και κάνει υπακοή για να αποκτήσει την υψοποιό ταπείνωση.

     Ο κόσμος, τέλος, έχει βασίλισσά του την φιλαυτία. Μέλημα και επιδίωξή του είναι το πώς θα καλοπεράσει ο ίδιος. Αντίθετα, ο μοναχός μισεί την φιλαυτία και αγαπά την αυταπάρνηση και την φιλαδελφία. Ξεχνά τελείως τον εαυτό του και απαρνείται τα δικαιώματά του. Οι δύο μεγάλες αγάπες του είναι ο Χριστός και ο πλησίον. Γι’ αυτό νηστεύει, αγρυπνεί και προσεύχεται αδιαλείπτως.

     

Μετά από αυτά ελπίζω να  συμφωνείτε και εσείς  ότι ο μοναχός είναι όλα τα στραβά και τα ανάποδα. Ελπίζω ακόμη να συμφωνείτε ότι και εμείς οι λαϊκοί πρέπει να αγωνιστούμε να μοιάσουμε στους μοναχούς για να αρέσουμε στον Χριστό μας.