Η 15η Οκτωβρίου 1962 αποτελεί την έναρξη μιας από τις πιο επικίνδυνες και κρίσιμες στιγμές του Ψυχρού Πολέμου, γνωστής ως «Κρίση των Πυραύλων». Την ημέρα αυτή, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακάλυψαν ότι η Σοβιετική Ένωση είχε εγκαταστήσει πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές στην Κούβα, μόλις 150 χιλιόμετρα από τις αμερικανικές ακτές. Η ανθρωπότητα βρέθηκε στα πρόθυρα ενός πυρηνικού πολέμου, με τον πλανήτη να ζει για 13 ημέρες με την αίσθηση ότι μπορεί να βυθιστεί σε απόλυτη καταστροφή.

Η Κρίση των Πυραύλων ήταν το αποκορύφωμα της έντασης μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης, δύο υπερδυνάμεων σε αγώνα ισχύος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η κουβανική επανάσταση του 1959, υπό τον Φιντέλ Κάστρο, ανέτρεψε την αμερικανοκίνητη κυβέρνηση του Μπατίστα και εγκαθίδρυσε κομμουνιστική κυβέρνηση, συμμαχώντας με τη Σοβιετική Ένωση. Η αποτυχημένη εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων το 1961 ενίσχυσε τις σοβιετοκουβανικές σχέσεις, με τον Κάστρο να ζητά στήριξη για την άμυνά του.

Ο Σοβιετικός ηγέτης, Νικίτα Χρουστσόφ, βλέποντας την παρουσία των αμερικανικών πυραύλων στην Τουρκία και τη στρατιωτική κυριαρχία των ΗΠΑ στην περιοχή, αποφάσισε να τοποθετήσει πυραύλους στην Κούβα, για να εξισορροπήσει την κατάσταση και να ενισχύσει τη θέση της Σοβιετικής Ένωσης στον Ψυχρό Πόλεμο. Αυτή η κίνηση σήμαινε ότι οι ΗΠΑ βρέθηκαν για πρώτη φορά αντιμέτωπες με πυρηνική απειλή τόσο κοντά στα εδάφη τους.

Μετά την αποκάλυψη των πυραύλων στην Κούβα, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζον Φ. Κένεντι κλήθηκε να αποφασίσει πώς θα αντιδρούσε. Το δίλημμα ήταν σαφές: Εάν επέλεγε την εισβολή στην Κούβα, θα υπήρχε κίνδυνος να ξεσπάσει πυρηνικός πόλεμος. Από την άλλη, εάν δεν αντέδρασε σθεναρά, οι ΗΠΑ θα έδειχναν αδυναμία στη διεθνή σκηνή.

Ο Κένεντι αποφάσισε να εφαρμόσει ναυτικό αποκλεισμό της Κούβας, αποτρέποντας την περαιτέρω αποστολή όπλων από τη Σοβιετική Ένωση. Ταυτόχρονα, έδωσε εντολή για μυστικές διαπραγματεύσεις, ενώ ο κόσμος ζούσε με τον τρόμο ότι ανά πάσα στιγμή τα γεγονότα θα κλιμακώνονταν και θα οδηγούσαν σε καταστροφή. Η παγκόσμια κοινότητα έβλεπε τις δύο υπερδυνάμεις να βρίσκονται σε αδιέξοδο.

Η κρίση κορυφώθηκε όταν σοβιετικά πλοία με κατεύθυνση την Κούβα πλησίαζαν τον αμερικανικό αποκλεισμό, και όλοι περίμεναν να δουν αν η Σοβιετική Ένωση θα παραβίαζε τη ναυτική γραμμή ή αν θα έκανε πίσω.

Μετά από έντονες διαπραγματεύσεις, στις 28 Οκτωβρίου 1962, οι δύο πλευρές έφτασαν σε συμφωνία. Η Σοβιετική Ένωση συμφώνησε να αποσύρει τους πυραύλους από την Κούβα με αντάλλαγμα την αμερικανική δέσμευση να μην εισβάλει στην Κούβα και την μυστική απόσυρση των αμερικανικών πυραύλων από την Τουρκία. Η κρίση αποφεύχθηκε, και ο κόσμος γλίτωσε από έναν πιθανό πυρηνικό όλεθρο.

Η Κρίση των Πυραύλων είχε σημαντικές συνέπειες για τον Ψυχρό Πόλεμο. Αφενός έδειξε ότι η λογική και οι διαπραγματεύσεις μπορούσαν να αποτρέψουν την πυρηνική καταστροφή. Αφετέρου ενίσχυσε την ιδέα ότι η ισορροπία τρόμου, το γεγονός δηλαδή ότι οι δύο υπερδυνάμεις είχαν τα μέσα να αλληλοκαταστραφούν, ήταν το βασικό στοιχείο που αποθάρρυνε τη χρήση πυρηνικών όπλων. Επιπλέον, άλλαξε τον τρόπο διαχείρισης των πυρηνικών απειλών, με τη δημιουργία της «κόκκινης γραμμής» μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας για άμεση επικοινωνία. Η κρίση έμεινε στην ιστορία ως η στιγμή που η ανθρωπότητα γλίτωσε από την απόλυτη καταστροφή την τελευταία στιγμή.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

533: Ο Βυζαντινός στρατηγός, Βελισάριος, εισέρχεται θριαμβευτικά στην Καρχηδόνα, την οποία καταλαμβάνει από τους Βανδάλους, φύλο γερμανικής προελεύσεως.

1837: Ιδρύεται η Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα (Σχολείο των Τεχνών).

1894: Ο Γαλλοεβραίος λοχαγός, Άλφρεντ Ντρέιφους, συλλαμβάνεται με την κατηγορία της κατασκοπίας. Ανάμεσα στους υποστηρικτές του είναι και ο συγγραφέας Εμίλ Ζολά, ο οποίος γράφει το περίφημο «Κατηγορώ» του. Η υπόθεση Ντρέιφους μένει στην ιστορία ως η μεγαλύτερη δικαστική πλάνη.

1902: Ο Γερμανός αρχαιολόγος, Ρούντολφ Έρτικ, ανακαλύπτει το Ασκληπιείο της Κω, έπειτα από τριετείς ανασκαφές.

1940: Κάνει πρεμιέρα στους αμερικάνικους κινηματογράφους η ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν «Ο Δικτάτορας».

1949: Τερματίζεται και τυπικά ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Ελλάδα. Ο ραδιοσταθμός της «Ελεύθερης Ελλάδας» μεταδίδει ανακοίνωση της προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης, σύμφωνα με την οποία ο Δημοκρατικός Στρατός κατέπαυσε οριστικά τις επιχειρήσεις.

1954: Αρχίζει η κατασκευή υπόγειων διαβάσεων για τους πεζούς κάτω από την πλατεία Ομονοίας.

1962: Ξεσπά η «Κρίση των Πυραύλων». Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζον Φ. Κένεντι, πληροφορείται την παρουσία πυραυλικών βάσεων στην Κούβα, από φωτογραφίες αναγνωριστικών αεροπλάνων.

1969: Η πρώτη τηλεοπτική μετάδοση ποδοσφαιρικού αγώνα από ελληνικό έδαφος γίνεται από το Καυταντζόγλειο Στάδιο της Θεσσαλονίκης, με περιγραφή του Γιάννη Διακογιάννη. Ήταν ο αγώνας Ελλάδα-Ελβετία (4-1), για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του Μεξικού.

1990: Το Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται στον Μιχαΐλ Γκορμπατσόφ, ως επιβράβευση για την επίτευξη πυρηνικού αφοπλισμού.

1993: Το Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται από κοινού στον πρόεδρο της Νότιας Αφρικής, Φρεντερίκ ντε Κλερκ, και στον ηγέτη του Εθνικού Αφρικανικού Κογκρέσου, Νέλσον Μαντέλα, για το έργο τους σχετικά με τον τερματισμό του Απαρτχάιντ και τον εκδημοκρατισμό της χώρας.

1999: Το Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται στην εθελοντική οργάνωση «Γιατροί Χωρίς Σύνορα».

Γεννήσεις

1810 – Σίμων Σίνας, έλληνας τραπεζίτης και εθνικός ευεργέτης, χρηματοδότης έργων όπως η Ακαδημία Αθηνών και το Αστεροσκοπείο

1844 – Φρίντριχ Νίτσε, γερμανός φιλόσοφος, πρωτοπόρος της υπαρξιακής φιλοσοφίας και κριτικός του χριστιανισμού

1814 – Μιχαΐλ Λέρμοντοφ, ρώσος συγγραφέας, από τους μεγαλύτερους ποιητές της ρωσικής λογοτεχνίας

1926 – Μισέλ Φουκό, γάλλος φιλόσοφος, θεωρητικός της εξουσίας και των κοινωνικών θεσμών

Θάνατοι

1564 – Ανδρέας Βεσάλιος, φλαμανδός ανατόμος, θεμελιωτής της σύγχρονης ανατομίας

1917 – Μάτα Χάρι, ολλανδή χορεύτρια, διάσημη κατάσκοπος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου

1934 – Ραϊμόν Πουανκαρέ, γάλλος πολιτικός, πρόεδρος και πρωθυπουργός της Γαλλίας

1964 – Κόουλ Πόρτερ, αμερικανός συνθέτης, διάσημος για τα μιούζικαλ του Μπρόντγουεϊ

1980 – Απόστολος Νικολαΐδης, έλληνας ποδοσφαιριστής και πετοσφαιριστής, εμβληματική μορφή του Παναθηναϊκού

Επέτειοι – Παγκόσμιες Ημέρες

Διεθνής Ημέρα Αγρότισσας

Διεθνής Ημέρα του Λευκού Μπαστουνιού

Ημέρα Υγείας του Μαστού

Παγκόσμια Ημέρα Πλυσίματος Χεριών

Σήμερα γιορτάζουν

Λουκιανός, Λουκιανή